Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Για μία από τις σπουδαιότερες εκκλησιαστικές μορφές της ορθοδοξίας τον μακαριστό ορθόδοξο προκαθήμενο της εκκλησίας της Αλβανίας Αναστάσιο, που η εκδημία του προκάλεσε πολύ μεγάλη θλίψη σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο αφού αφήνει πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό, μίλησε ο πατέρας Ιωάννης Βάθης, ο οποίος τον επισκέφθηκε τέλη του Νοέμβρη του 2024.
Πρόκειται για μια σημαντική πνευματική μορφή με πλούσια έργο και βιβλιογραφία, που προωθούσε συνεχώς τη συνομιλία και τη συμφιλίωση μεταξύ των εκκλησιών. Να σημειωθεί ότι ο αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος παρέλαβε διαλυμένη την εκκλησία της Αλβανίας, την οποία με πολύ κόπο ανέστησε.
Συνέντευξη: Σταύρος Ρακιντζής
Πως ήταν η επίσκεψή σας,στον μακαριστό σήμερα Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο;
«Εγώ είχα μεγάλη επιθυμία να συναντήσω αυτόν τον άνθρωπο και να πάρω την ευχή του πριν φύγει από τούτη την πρόσκαιρη ζωή.Έτσι λοιπόν το καλοκαίρι που ήμουν στη Θεσσαλονίκη για ένα δύσκολο χειρουργείοοι φίλοι μου είπαν, όταν αναρρώσω να πάμε στη Μικρασία. Εγώ τους είπα, παιδιά αν θέλετε να κάνουμε μια εκδρομή όλοι μαζί,να πάμε στην Αλβανία να δούμε τον Αναστάσιο.Πραγματικά δύο φίλοι δεν μου χάλασαν το χατίρι.Ζητήσαμε ραντεβού από τον Αύγουστο να πάμε να τον δούμε. Η απάντηση, στο email που είχαμε στείλει, ήταν ότι στον Μακαριότατολόγω ηλικίας δεν κλείνουν τόσο μακρινά ραντεβού. Τέλη όμως Νοεμβρίου, μας ήρθε ένα email το οποίο μας έλεγε, αν θέλετε μπορείτε από τις 15-20 του Δεκέμβρη να συναντήσετε τον Μακαριότατο. Έβγαλα λοιπόν απευθείας εισιτήρια, για Θεσσαλονίκη, συνάντησα τους φίλους μου και πήγαμε οδικώς από Θεσσαλονίκη μέσω Κρυσταλλοπηγής αρχικά, στα Τίρανα. Ο Αρχιεπίσκοπος είχε δώσει εντολή στους συνεργάτες τουνα μας τηλεφωνούν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής καινα μας λένε πού μπορούμε να σταματήσουμε να πιούμε έναν καφέ, ή πού μπορούμε να σταματήσουμε για φαγητό. Ήταν μεγάλη απόσταση με το αυτοκίνητο. Μας είχε δηλαδή πραγματικά έννοια.Ακόμη και το αργά βράδυ που φτάσαμε στα Τίρανα,έστειλε ένα κληρικό συνεργάτη του για να δει αν όλα είναι καλά κι αν χρειαζόμαστε κάτι.Την επόμενη μέρα μας δέχτηκε στο σπίτι του.ΟΜακαριότατος, είχε πλήρη διαύγεια και πραγματικά ο λόγος του μας ξεκούρασε,γλύκανε και ηρέμησε τις ψυχές μας. Αυτό ήταν ένα μοναδικό χάρισμα που είχε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, μέσα στα πολλά χαρίσματα που του είχε δώσει ο Θεός.Γιατί πραγματικά είναι ένας σύγχρονος φωτιστής και Άγιος της Ορθοδοξίας μας, γιατί πέτυχε το ακατόρθωτο. Μετέβαλε τον τόπο εξορίας σε εργοτάξιο θεολογικού λόγου, όπως πολύ σωστά αναφέρει ο Δικηγορικός Σύλλογος του Ρεθύμνου,στο συλλυπητήριο τηλεγράφηματο οποίο έστειλε σαν Τίρανα.»
Τι σας είπε ο Αναστάσιος όταν συναντηθήκατε;
«Ήμασταν επτά άτομα και μας δέχτηκε για 45 λεπτά και μας μίλησε.Καθόμουν ακριβώς δίπλα του, με ρώτησε:Πώς είδατε πατέρα Ιωάννητο Ναό της Αναστάσεως; Ο Ναός της Αναστάσεως έχει μία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική την οποία δεν συναντάμε σήμεραστους Ορθόδοξους Ναούς.Είναι πραγματικά ένα σύμβολο συμφιλίωσης.Αν θα τον δει εξωτερικάκάποιος,ο οποίος δεν έχει πολλή ιδέαμπορεί να πει, ότι είναι τέμενος. Δεν είναι όμως τέμενος.Είναι ένας μεγαλοπρεπής Ναός της Ορθοδοξίας,ο οποίος με τον τρόπο του και την αρχιτεκτονική τουσυμφιλιώνει τους λαούς. Για αυτό και τη μέρα την οποία έφυγε από τη ζωήέγραψα ότι έσβησε ο φάρος της συμφιλίωσης και της αδελφοσύνης των λαών. Μας είπε ότι πρέπει εμείς οι νεότεροι να παλέψουμε, ν’ αλλάξουμε αυτόν τον κόσμο και να τον ομορφύνουμε με την παρουσία μας.Να υπάρχει δικαιοσύνη,να μην ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους γιατί όλοι είναι δημιουργήματα του Θεού,ν’ αγαπάμε διότι είναι μεγάλο πράγμα η αγάπη. Τον ρώτησα τότε που συμπαραστάθηκε στα παιδιά εκείνης της εποχής που ήταν στη Νομική, στο Πολυτεχνείο, στη δικτατορία. Μας εξιστόρησε κάποια γεγονότα, αλλά ήταν τόσο ταπεινός ο άνθρωπος που στο τέλοςείπε, ότι δεν τους έκανε τίποτα ιδιαίτερο. Δεν ξέρω, λέει, αν τους βοήθησα πραγματικά. Αλλά γι’ αυτούς τους ανθρώπουςπου πάλευαν για τη δημοκρατία, ήταν ελπίδα ο Αναστάσιος.Η παρουσία του, τους έδινε τεράστια δύναμηνα συνεχίσουν εκείνο τον αγώναγια τη δημοκρατία για να αλλάξει πραγματικά αυτός ο κόσμος».
Μέχρι το τέλος ο λόγος του ήταν ο λόγος της αγάπης και της συμφιλίωσης.
«Σκεφτείτε ότι δημιούργησε νοσοκομεία,δημιούργησε σχολεία όλων των βαθμίδων στην Αλβανία.Δεν ξεχώριζε τους ανθρώπουςαν είναι μουσουλμάνοι, ή αν είναι κόπτες,ή αν είναι άθρησκοι, ή ορθόδοξοι.Όλους τους έβλεπε το ίδιο και όλους τους αγαπούσε το ίδιο. Κινδύνευσε πολλές φορές η ίδια του η ζωή και στην Ιεραποστολή στην Αφρικήκι όπου αλλού δίδαξε το Λόγο του Θεού. Γιατί ο Λόγος του Θεού είναι η αγάπη, δεν είναι τίποτα άλλο. Ο Αναστάσιος ήταν και ένας άνθρωπος ο οποίος, απλά υπηρέτησε τον άνθρωπο,τον ανθρώπινο πόνο, την ανθρώπινη αγωνία. Τέτοιες προσωπικότητεςείναι πολύ δύσκολο να περάσουν πλέον, όχι από την Εκκλησία μόνο,αλλά από αυτόν τον τόπο από αυτή τη γη, από αυτήν την χώρα.»
Η επίσκεψή σας πρέπει να ήταν και από τις τελευταίες επισκέψεις που δέχτηκε.
«Θεωρώ πως ναι, ίσως ήταν τελευταία επίσκεψη αυτή.Σε αυτήν την γη ερχόμαστε για να φύγουμε.Απλά πρέπει να αφήσουμε κάτιγια να μας θυμούνται οι επόμενες γενιέςκαι ο Αναστάσιος είχε τεράστιο έργο. Γι' αυτό και όλο το διαδίκτυο,όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μιλάνε για αυτόν τον άνθρωπο.Άνθρωποι οποίοι δεν πιστεύουν στον Χριστόέχουν τα δικά τους πιστεύωκαι αυτούς σεβάστηκε. Σε μένα προσωπικάαυτό το 45λεπτό της συνάντησής μαςήταν ένα από τα ιερότερα πράγματα που έχω ζήσει στη ζωή μου.»
Για την Κρήτη μιλήσατε;
«Ρώτησε πολλά πράγματα βεβαίως, μου είπε ότι έχει επισκεφθεί το Ρέθυμνο. Το είδα σε φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν ήταν Μητροπολίτης ο Άνθιμος στο Ρέθυμνο είχε επισκεφθεί την πόλη.»
Εσάς τι σας τράβηξε αλήθεια και θέλατε να δείτε τον Αναστάσιο;
«Είχα παρακολουθήσει όσο είχα χρόνο κι όσο μπορούσα την πορεία του, το έργο του,είχα διαβάσει ορισμένα από τα βιβλία τουκαι πραγματικά αυτόν τον άνθρωποτον είχα και τον έχω μέσα στην καρδιά μου και στην ψυχή μου.Γι' αυτό ήθελα να τον δω. Ο αγώνας του κατά της Χούντας, ο τρόπος που υπηρέτησε τον συνάνθρωπο του. Όταν κάποιοι από εμάς τους κληρικούς φεύγουμε από την υπηρεσία μαςστα 65, στα 70, ο Αναστάσιως έγινε Αρχιεπίσκοπος της Αλβανίας στα 60 του.Τότε που θα έπρεπε ας πούμε να ησυχάσει και να φύγειαπό την υπηρεσία τουπήγε στην Αλβανία που δεν ήθελε να πάει κανένας. Δεν υπήρχε εκκλησία,υπήρχαν μόνο στάχτες.Πήγε και όπως μας είπε δεν ήξερε τη γλώσσα, η πρώτη λέξη που έμαθε ήταν το Χριστός Ανέστη και είπε θα αναστήσουμε αυτή τη χώρα και αυτό το λαόκαι το έκανε. Να μην υποτιμούμε τη γείτονα χώρα, γιατί πραγματικά είδα ότι η χώρα αυτή έχει ανάπτυξη, έχει αλλάξει πορεία.Κι έχει αλλάξει διότι έχει συμβάλει και ο Αναστάσιος σε όλο αυτό. Για μας όλους τους κληρικούς πρέπει να είναι παράδειγμα ο Αναστάσιος.Ο τρόπος ζωής του και το έργο του πρέπει να είναι παράδειγμα. Είχα ακούσει ότι έμπαινε στο Πανεπιστήμιο που δίδασκε και χαιρετούσε τους φοιτητές δια χειραψίας και τους έλεγε, καλώς ήρθατε συνάδελφοι. Αυτό ήταν μέρος από το μεγαλείο της ψυχής του, διότι το μεγαλείο του ήταν ανεξάντλητο και δεν το λέω επειδή έφυγε από αυτή τη ζωή, το λέω διότι το νιώθω και το αισθάνομαι διότι αυτός ήταν ο Αναστάσιος. Παρακολουθήσαμε την εξέλιξη της υγείας του, από τα μέσαενημέρωσης μιλούσα και με τους στενούς του συνεργάτες που ήταν στην Αθήνατηλεφωνικά. Ξαναλέω, ότι ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο για να φύγουμε,κανένας μας δεν είναι μόνιμος εδώ,αρκεί να το καταλάβουμε,σημασία έχει εμείς που υπηρετούμε θεσμούς ποιο θα είναι το έργο μας, το οποίο θ’ αφήσουμε ως παρακαταθήκηγια τις επόμενες γενιές, γιατί όπως λέει και ο Αναστάσιος έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε ν’ αλλάξει αυτός ο κόσμος. Αυτό που λέει ο κόσμος δηλαδή,ότι είσαι παπάς και τι δουλειά έχεις να ανακατεύεσαι εκεί και εκεί και εκεί. Θ’ ανακατευόμαστε,θα έχουμε άποψη, δεν θα αδικούμε, θα αγαπάμε,αλλά θα παλεύουμε όλοι μαζίνα αλλάξει αυτός ο κόσμος να υπάρχει δικαιοσύνη για όλους, να υπάρχει αξιοπρέπεια για όλους τους ανθρώπους, να μη βλέπουμε ανθρώπους ταπεινωμένους και εξαθλιωμένους στους δρόμους,στα νοσοκομεία και οπουδήποτε αλλού. Έχουμε υποχρέωση να μη σιωπήσουμε αλλά να αγωνιστούμε και να έχουμε πάντα σαν φάρο στη ζωή μας το έργο του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου.Το έργο του από τη μέρα που πήγε στην εκκλησία, μέχρι την τελευταία μέρα που έκλεισε στα μάτια του.Να είναι ο καθοδηγητής μας, να είναι πάντα στη σκέψη μας,να σκεφτόμαστε ότι αυτός ο άνθρωποςέδωσε τα μέγιστα στον συνάνθρωπό του, ότι έκανε πράξη τον Λόγο του Θεού.»
