ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΟΥ
Ο Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΑΣΟΕΕ) κ. Μιχάλης Καμπιτάκης, αφού υπογράμμισε την έλλειψη πολιτικής προκειμένου να κρατηθεί η τιμή του ελαιόλαδου σε επίπεδα που να καλύπτεται το κόστος παραγωγής, αναφέρθηκε τόσο στην τιμή του ελαιόλαδου που έχει πέσει σε χαμηλά, επίπεδα όσο και στο ζήτημα των επιδοτήσεων που έχουν μειωθεί αισθητά σε σχέση με το 2014.
Συνέντευξη Σταύρος Ρακιντζής
Πως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα το θέμα της τιμής του ελαιόλαδου;
«Υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα, διότι, το κόστος παραγωγής, τα φυτοφάρμακα, τα εργατικά και οτιδήποτε περιλαμβάνει μέσα αυτό το πακέτο, έχει εκτιναχθεί. Έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Με αποτέλεσμα ο παραγωγός, πουλώντας αυτή τη στιγμή στα 4,30, στην καλύτερη περίπτωση 4,5 ευρώ, που αυτό μεταφράζεται στο 50% ίσως και χαμηλότερα από την περσινή τιμή, να μην μπορεί να καλύψει ούτε τα έξοδα παραγωγής.
Εκεί είναι η τιμή, είναι από τα 4,10 έως και τα 4,5 ευρώ το κιλό χωρίς το ΦΠΑ. Είναι η τιμή παραγωγού αυτή τη στιγμή. Καταλαβαίνετε ότι το πρόβλημα είναι τεράστιο. Δηλαδή όλοι οι παραγωγοί συγκρατούνται και δε θέλουν να πουλήσουν σε αυτές τις τιμές, διότι δεν καλύπτουν ούτε το κόστος παραγωγής.»
Δηλαδή, δεν γίνονται αγοραπωλησίες αυτή τη στιγμή;
«Όλη αυτή τη μείωση της τιμής στο ελαιόλαδο, την έφερε η αυξημένη παραγωγή που είχε φέτος η Ισπανία, που όπως φαίνεται θα καταλήξει σε 1.450.000 τόνους ελαιόλαδου. Όλοι γνωρίζουμε από τα νούμερα, ότι είναι διπλάσια παραγωγή από πέρυσι αλλά και από πρόπερυσι κι αυτό πιέζει τις τιμές προς τα κάτω. Με αυτές τις ποσότητες ελαιολάδου μεγαλώνει η προσφορά, πέφτουν οι τιμές και οι Ισπανοί συνεχίζουν και προσφέρουν και δυστυχώς την περασμένη εβδομάδα στην Ισπανία είχε μειωθεί κατά πολύ και το έξτρα παρθένο, κάτω από τα 4 ευρώ το κιλό.
Αυτό λοιπόν πιέζει και τις τιμές στη χώρα μας. Eμείς έχουμε άλλο ένα κακό που αυτό έγινε, καθώς ήταν λίγο το ελαιόλαδο που έφυγε πριν την αλλαγή του έτους. Δηλαδή, συνήθως την κάθε σεζόν έχει φύγει μέχρι τον Ιανουάριο το 50% με 60% των ελαιολάδων που έχουν παραχθεί εκείνη τη στιγμή. Φέτος αυτό το ποσοστό ήταν πολύ χαμηλά και ήταν γύρω στο 20%, με αποτέλεσμα να μεγαλώσει η προσφορά προς τα μέσα ή τα τέλη του Γενάρη κι εκεί να δούμε και εμείς εδώ μια δεύτερη μείωση. Δηλαδή, η τιμή είχε σταθεροποιηθεί εδώ στα 5 με 5,5 ευρώ το κιλό και την είδαμε μετά τον Ιανουάριο να πέφτει στα επίπεδα, 4,10 με 4,5, λόγω του ότι μεγάλωσε και από εμάς η προσφορά. Τα περισσότερα λάδια είναι μέσα, οι πράξεις είναι λιγοστές που γίνονται, διότι δεν έχει ούτε ο παραγωγός τη διάθεση να τιμολογήσει, να πουλήσει το ελαιόλαδο και βρισκόμαστε στην κατάσταση αυτή. Δεν ξέρουμε την πορεία, δεν ξέρουμε τι θα γίνει, αλλά θεωρώ πως είναι πολύ δύσκολο να έχουμε κάποια μεγάλη άνοδο, αυτό δηλαδή που περιμένουν όλοι οι παραγωγοί.»
Μπορεί να πάνε οι τιμές και πιο χαμηλά;
«Ανάλογα με τις κινήσεις τις δικές μας θα είναι. Εμείς ενημερώνουμε και δίνουμε μια κατεύθυνση στους παραγωγούς να τιμολογούν τμηματικά το λάδι από την αρχή της κάθε σεζόν ώστε να μην φτάνουμε σε αδιέξοδα. Δηλαδή, το λάδι είναι χρηματιστήριο, όταν υπάρχει υπερπροσφορά δυστυχώς βλέπουμε μείωση. Όσο λοιπόν οι παραγωγοί συνεχίσουν με το ρυθμό που πωλούν αυτή τη στιγμή το ελαιόλαδο, δηλαδή όσο χρειάζονται, να μην έχει κάθε παραγωγός 5 ή 10 τόνους ελαιολάδου και να θέλει αύριο το πρωί να το τιμολογήσει όλο μαζί. Ας τιμολογήσει τώρα μια ποσότητα και ας αφήσει μια ποσότητα για λίγο πιο μετά, ώστε να δουλεύει νορμάλ η αγορά, να μην υπάρχει υπερπροσφορά και να κρατηθούν ίσως και να ανέβουν οι τιμές. Αυτό φέρνει μια σταθερότητα και μια ομαλότητα στην αγορά. Αυτό συνιστούμε στους παραγωγούς και τους είχαμε προειδοποιήσει και από την αρχή της σεζόν. Από την αρχή η θέση μας είναι ότι το λάδι πρέπει να τιμολογείται τμηματικά. Εάν γινόταν αυτό θα είχε φύγει το 50-60% του ελαιολάδου σε τιμές που θα ήταν από 5 έως 6 ευρώ το κιλό, που αυτές τις τιμές τις είχαμε πριν την αλλαγή του χρόνου και δεν θα υπήρχε αυτή τη στιγμή η πίεση που υπάρχει, διότι φτάσαμε να αφήσουμε την αγορά κενή πριν από τις γιορτές και μετά το νέο χρόνο να θέλουμε όλοι μαζί να πάμε να τιμολογήσουμε το λάδι. Διότι, τότε καταλάβαμε ότι σε καμία περίπτωση δε θα πιάσουμε τιμές των 8 και των 9 ευρώ που είχαμε πέρυσι.»
Πως σχολιάζετε αυτό που γίνεται με τις τιμές τα τελευταία 2-3 χρόνια;
«Αυτός που μπορεί να παρέμβει είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό Κράτος, είναι το Υπουργείο Γεωργίας ώστε να βγει μια τιμή, μια βάση που τουλάχιστον να καλύπτει το κόστος του παραγωγού για να παραχθεί ένα λίτρο ελαιολάδου. Από εκεί και μετά να υπάρχει και ένα κέρδος, ώστε να συνεχίσει η καλλιέργεια. Δυστυχώς λαϊκή πολιτική στη χώρα μας δεν έχουμε. Δηλαδή, εξαρτιόμαστε από άλλες χώρες το τι θα παράξουν, το αν έχουν μεγάλη ή μικρή παραγωγή και γι' αυτό βλέπουμε και τις τιμές και ανεβοκατεβαίνουν. Θα μπορούσε να υπάρξει λαϊκή πολιτική, θα μπορούσε στις δύσκολες ώρες να υπάρξει η αποθεματοποίηση με τη στήριξη του ελληνικού δημοσίου, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν αυτά. Η αγορά είναι ελεύθερη, είναι πιο εύκολο στους λίγους να διαμορφώσουν κάποια καρτέλ και να διαμορφώσουν τις τιμές όπως τις θέλουν και όπως τους βολεύει από το να διαμορφώσουμε εμείς οι πολλοί τιμές και να καλύψουμε τουλάχιστον το κόστος παραγωγής. Δυστυχώς δεν υπάρχει προγραμματισμός, δεν υπάρχει πολιτική και όπως φαίνεται θα συνεχίσουμε να το βλέπουμε αυτό.»
Τι πρέπει να κάνει το Υπουργείο;
«Αυτό το είδαμε και στην Τυνησία, το είδαμε φέτος, που είναι μια χώρα που είναι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είδαμε δηλαδή, ότι όταν πήγαν να μειωθούν οι τιμές, το κράτος έδωσε χώρους, έδωσε δεξαμενές, διότι υπάρχει εκεί μια οργανωμένη κατάσταση. Έγινε αποθεματοποίηση σε μια μεγάλη ποσότητα ελαιολάδου κι από εκεί δόθηκε έναντι και στους ιδιώτες, αλλά και στους συνεταιρισμούς που θέλανε να αποθεματοποιήσουν αυτή την ποσότητα. Δόθηκε, έναντι το 50%, το 60%, το 70%, ώστε με την προσφορά να μην πιέζεται η αγορά προς τα κάτω, να έρθει να ισορροπήσει η αγορά και να πουλάνε σε πιο νορμάλ τιμές. Αυτό, εδώ δυστυχώς δεν υπάρχει, το να το κάνει κάποιος από μόνος του δεν υπάρχει χρηματοδότηση, δεν υπάρχει τη δυνατότητα και γι' αυτό βλέπουμε αυτά τα κακώς κείμενα που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή. Για τις διαφορές μεταξύ της τιμής παραγωγού και της τιμής στο ράφι, το περισσότερο ελαιόλαδο που έχει αγοραστεί για φέτος, που κυκλοφορεί δηλαδή στα ράφια, έχει αγοραστεί εκεί γύρω στα 5 ευρώ, 5,20 το κιλό και πραγματικά το βλέπαμε στα ράφια από 13, 12, 14, εκεί, ανάλογα με την εταιρεία και ανάλογα με το σούπερ μάρκετ. Δυστυχώς η ψαλίδα ήταν μεγάλη, δηλαδή από τη μια ο παραγωγός δεν μπορούσε να παράξει και από την άλλη ήταν πολύ δύσκολο για τον καταναλωτή στην περίοδο που βρισκόμαστε τώρα. Στην ακρίβεια όλων των προϊόντων, δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις ώστε να έχεις αυτό το χρυσάφι στο τραπέζι. Εκεί είναι θέμα ελεγκτικών μηχανισμών και μόνο. Εκεί πρέπει να παρέμβει το Υπουργείο Γεωργίας στα συναρμόδια Υπουργεία ώστε να υπάρχει έλεγχος στην αγορά και να κλείνει αυτή η ψαλίδα. Όταν βλέπουμε αυτά τα στρεβλά που γίνονται και από την μια ο ένας δεν μπορεί να το παράξει, από την άλλη ο άλλος δεν μπορεί να το καταναλώσει και κάποιος άλλος πλουτίζει στη μέση και δεν ξέρουμε ποιος είναι. Φαίνεται ότι πάνε να ομαλοποιηθούν τώρα λίγο οι τιμές, βλέπουμε έτσι μια πτώση των τιμών στο ράφι, θέλει ακόμα δουλειά, θέλει ακόμα δρόμο ώστε να έρθουν οι τιμές στο ράφι σύμφωνα με την τιμή αγοράς της πρώτης ύλης.»
Η χρονιά φέτος πως θα είναι για την παραγωγή;
«Φαίνεται ότι θα έχουμε διπλάσια ποσότητα από την περσυνή χρονιά που ήταν μηδενικές οι ποσότητες, διότι πέρυσι ήταν η χειρότερη χρονιά των τελευταίων δεκαετιών, δεν υπήρξε καθόλου παραγωγή, έχουμε λοιπόν διπλάσια παραγωγή. Η ξηρασία και ο παρατεταμένος καύσωνας του καλοκαιριού έκαναν πολλές ζημίες στην ποσότητα, αλλά στην ποιότητα φαίνεται ότι επηρέασαν θετικά το ελαιόλαδο. Δηλαδή, έχουμε μια ποιότητα που είχαμε να τη δούμε δεκαετίες, δεν υπάρχουν καθόλου υπολείμματα φυτοφαρμάκων μέσα, διότι δε χρειάστηκε ο παραγωγός να ψεκάσει το τελευταίο διάστημα πριν από τη συγκομιδή πέρυσι. Ένα είναι αυτό και δεύτερο δεν είχαμε σχεδόν καθόλου δάκο, ο συνδυασμός του καύσωνα με τη δακοκτονία που γίνεται από την περιφέρεια Κρήτης λειτούργησε τέλεια και το αποτέλεσμα ήταν να έχουμε το καλύτερο ελαιόλαδο από όλες τις απόψεις. Το καλύτερο ελαιόλαδο εδώ και δεκαετίες, γιατί η Κρήτη πάντα βγάζει έξτρα παρθένο, αλλά με τα προβλήματά της, δηλαδή θα βρεθούν και δραστικές ουσίες μέσα σε πολύ χαμηλά βέβαια επίπεδα, θα υπάρξει και η οξύτητα θα είναι στις 2,5-3,5-4,5 γραμμές ενώ φέτος μιλάμε για οξύτητα που είναι κάτω από τις 2 γραμμές και μηδενικά, δηλαδή σαν να είναι βιολογικό όλο το λάδι της Κρήτης, μηδενικά υπολείμματα φυτοφαρμάκου. Έχει και καλά αρωματικά, αλλά και όλα τα γευσιγνωστικά του χαρακτηριστικά του ελαιολάδου φέτος, είναι τέλεια από κάθε άποψη.»
Οι κίνδυνοι ποιοι είναι;
«Ο παραγωγός πιέζεται και με το να πιεστεί δεν μπορεί να ζήσει την οικογένειά του, βλέπουμε δηλαδή πολλούς παραγωγούς και είτε εγκαταλείπουν οριστικά το επάγγελμα είτε στρέφονται για κάποιο καιρό κάπου αλλού σε άλλες δουλειές. Όπως είναι η οικοδομή, όπως είναι ο τουρισμός διότι δεν μπορούν αλλιώς να ζήσουν το σπίτι τους, να ζήσουν την οικογένειά τους και αυτό δυστυχώς φέρνει εγκατάλειψη. Βλέπουμε πολλούς ελαιώνες πολλά κτήματα εγκαταλελειμμένα ή δεν καλλιεργούνται όπως πρέπει και αυτό πολλαπλασιάζεται τα τελευταία χρόνια και δυστυχώς ερημώνουν τα χωριά μας και βλέπουμε κάθε χρόνο τον αγροτικό πληθυσμό να μειώνεται. Θεωρώ ότι αυτή πολιτική δεν είναι, κάτι άλλο πρέπει να βρούμε ώστε να κρατήσουμε ζωντανή την ύπαιθρο, να κρατηθούμε εμείς οι ίδιοι οι παραγωγοί στα χωριά μας, διότι φανταστείτε μια Κρήτη με μια έρημη ύπαιθρο, με μια έρημη ενδοχώρα. Κανείς θεωρώ δεν το θέλει αυτό κι από την άλλη πλευρά να συνεχίσουμε να παράγουμε ποιοτικά προϊόντα ώστε ο Έλληνας καταναλωτής τουλάχιστον, για να μην πω ο ευρωπαίος, να τρώει αυτά τα ποιοτικά προϊόντα και να μην τρώει σκουπίδια εξωτερικού, να μην έχουμε σκουπίδια εξωτερικού πάνω στο τραπέζι μας.»
Με τις επιδοτήσεις;
«Αυτό που έγινε με τις επιδοτήσεις από το 2014 και μετά αδίκησε τα αμπέλια και τις ελιές που ήταν και οι βασικές καλλιέργειες στο νησί και ειδικότερα την ελιά που είναι και η μεγαλύτερη καλλιέργεια που υπάρχει πάνω στο νησί. Οι επιδοτήσεις έχουν μειωθεί στο 20% με 25% σε σχέση με το 2014. Δυστυχώς εκτός αυτού του προβλήματος, που δεν φαίνεται να δικαιωνόμαστε και να ξανάρχονται κάποια χρήματα σε αυτές τις δυναμικές καλλιέργειες, είχαμε και τα προβλήματα και με το monitoring που εφαρμόστηκε. Είναι μια εφαρμογή που εφαρμόστηκε σε όλα τα αγροτεμάχια και είχε σοβαρό θέμα με την ελαιοκαλλιέργεια αυτή η εφαρμογή, διότι δεν αναγνώριζε στραβοφυτεμένες ελιές, μικρές, μεγάλες και έχουν μείνει πολλά τεμάχια εκτός επιδότησης. Δεν ξέρουμε αν έχουν διορθωθεί αυτά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αν πληρωθούν σε αυτή την πληρωμή που ακριβώς όπως είπα σύμφωνα με την ενημέρωση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ θα γίνει μέχρι και την Παρασκευή ή τη Δευτέρα. Μέχρι τέλος δηλαδή του μήνα να πληρωθούν και τα οικολογικά σχήματα αλλά έχουμε και εκκρεμότητες της ενιαίας ενίσχυσης του 2024 αλλά και παλαιότερες, διότι γίνεται κι ένας αγώνας, για ανθρώπους που έχουν δικαιωθεί είτε δικαστικά είτε με διοικητικές πράξεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ να πάρουν κι αυτοί τα χρήματά τους, διότι είναι δεσμευμένοι εκεί πέντε ίσως και δέκα χρόνια και δεν έχουν δει επιδότηση από ένα λάθος ή από οτιδήποτε, παρόλο που έχουν δικαιωθεί.»
