Όσους περισσότερους ασθενείς με Covid-19 καλούνται οι γιατροί να δουν, τόσο συχνότερα διαπιστώνουν κάτι παράξενο: άνθρωποι με υπερβολικά χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο σώμα τους, οι οποίοι όμως δεν εμφανίζουν δύσπνοια. Το φαινόμενο αυτό, που ονομάζεται «σιωπηλή υποξία» (ανεπαρκής οξυγόνωση των ιστών), σημαίνει ότι ορισμένοι ασθενείς καταλήγουν στο νοσοκομείο σε χειρότερη κατάσταση από όσο αισθάνονται οι ίδιοι.
Ενώ οι πνεύμονες τους είναι σε αρκετά σοβαρή κατάσταση λόγω του κορωνοϊού, δεν εκδηλώνουν τα τυπικά συμπτώματα της οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας. Οι πνεύμονες τους δεν οξυγονώνουν καλά το αίμα τους, όμως οι ασθενείς νιώθουν σχετικά καλά, τη στιγμή που οι γιατροί αναρωτιούνται αν πρέπει να τους διασωληνώσουν.
Σε άρθρο του στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», ο έμπειρος επί 30 χρόνια εντατικολόγος Ρίτσαρντ Λέβιταν τονίζει ότι αν οι ασθενείς που δεν είναι ακόμη τόσο σοβαρά ώστε να χρειάζονται εισαγωγή σε νοσοκομείο, έχουν παλμικά οξύμετρα (συσκευές μέτρησης του οξυγόνου τους και παράλληλα των παλμών της καρδιάς) στο σπίτι τους, τότε θα μπορούν να προειδοποιηθούν ότι η κατάσταση τους επιδεινώνεται, προκειμένου να αναζητήσουν βοήθεια πιο έγκαιρα και έτσι ίσως να αποφύγουν την εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ).
Ο ίδιος προτείνει ότι όλοι οι ασθενείς που έχουν βρεθεί με τεστ θετικοί στον κορωνοϊό, πρέπει επί δύο εβδομάδες να ελέγχουν μόνοι τους το οξυγόνο τους μέσω οξύμετρου. Το ίδιο και όσοι δεν έχουν κάνει τεστ, αλλά έχουν ύποπτα συμπτώματα.
Όπως αναφέρει ο Λέβιταν, πολλοί ασθενείς με Covid-19 «είναι άρρωστοι στο σπίτι τους για μια περίπου εβδομάδα με πυρετό, βήχα, ανακατωσούρα στο στομάχι και κόπωση, όμως δύσπνοια εμφανίζουν μόνο τη μέρα που αποφασίζουν πια να πάνε στο νοσοκομείο. Η πνευμονία τους σαφώς εξελισσόταν επί μέρες, όμως εωσότου νιώσουν ότι έπρεπε να πάνε στο νοσοκομείο, ήταν συχνά σε κρίσιμη πια κατάσταση».
Όπως επισήμανε, «η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών με πνευμονία Covid-19 είχε εντυπωσιακά χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στη διαλογή, φαινομενικά ασύμβατα με την επιβίωση τους, όμως χρησιμοποιούσαν κανονικά το κινητό τηλέφωνο τους, καθώς τους εξετάζαμε. Μολονότι ανέπνεαν γρήγορα, είχαν σχετικά ελάχιστη αναπνευστική δυσφορία, παρά τα επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και την τρομερή πνευμονία που έδειχναν οι ακτινογραφίες τους».
Οι ασθενείς αντισταθμίζουν το χαμηλό οξυγόνο στο αίμα τους, αναπνέοντας πιο γρήγορα και πιο βαθιά, χωρίς να το συνειδητοποιούν. Τελικά, περίπου το 20% των ασθενών με πνευμονία Covid-19, σύμφωνα με τον Λέβιταν, θα επιδεινωθούν εκδηλώνοντας οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια και θα χρειαστούν διασωλήνωση. Αυτό εξηγεί γιατί ασθενείς με σιωπηλή υποξία μπορεί να πεθάνουν ξαφνικά, παρόλο που δεν είχαν ιδιαίτερη δύσπνοια.
Τα φυσιολογικά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα είναι γύρω στο 97% (με μια γκάμα από το 94% έως το 100%) και αν πέσουν κάτω από 90%, τότε γίνονται ανησυχητικά, καθώς ο εγκέφαλος μπορεί να μην οξυγονώνεται σωστά, με αποτέλεσμα την εμφάνιση σύγχυσης, λήθαργου ή άλλων διαταραχών. Αν το οξυγόνο πέσει κάτω από το 80, αυξάνεται ο κίνδυνος βλάβης σε ζωτικά όργανα.
Ορισμένοι ασθενείς με Covid-19 εισάγονται στο νοσοκομείο με οξυγόνο κοντά στο 80% (ακόμη και με 50%, σύμφωνα με τον Λέβιταν), παρόλα αυτά έχουν νοητική διαύγεια και δεν εμφανίζουν ιδιαίτερη αναπνευστική δυσφορία ή είναι δυσανάλογα μικρή σε σχέση με την πραγματική έλλειψη οξυγόνου στο σώμα τους. Ποια ακριβώς είναι η εξήγηση γι' αυτό, είναι ακόμη ασαφές. Πιθανώς οι πνεύμονες ορισμένων ασθενών έχουν εκ φύσεως καλή ελαστικότητα, οπότε νιώθουν λιγότερο την επίπτωση της έλλειψης οξυγόνου, ενώ μερικοί ηλικιωμένοι μπορεί -λόγω άλλων χρόνιων παθήσεων- να έχουν συνηθίσει να ζουν με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου.
Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2, που προκαλεί την Covid-19, μπορεί επίσης να δημιουργεί την υποξία, σύμφωνα με τον πνευμονολόγο και εντατικολόγο δρα Μαρκ Μος του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, κάνοντας ζημιά στα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία που οδηγούν στους πνεύμονες, χωρίς όμως οι τελευταίοι να επηρεάζονται ιδιαίτερα, με συνέπεια το επίπεδο του οξυγόνου να πέφτει, αλλά ο ασθενής να αναπνέει σχεδόν κανονικά.
Ο δρ 'Ασθα Τσίχρα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γιέηλ επεσήμανε στο Live Science ότι οι γιατροί στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει πλέον να διαχωρίζουν τους ασθενείς με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και δύσπνοια, από εκείνους με επίσης πεσμένο οξυγόνο αλλά χωρίς δύσπνοια. Στην αρχή της πανδημίας, γνωρίζοντας ότι ένας ασθενής με Covid-19 μπορεί να επιδεινωθεί απότομα, οι γιατροί έτειναν να βάζουν γρήγορα μηχανικούς αναπνευστήρες σε όλους τους ασθενείς με υποξία.
Τώρα, έχει γίνει σταδιακά αντιληπτό ότι όσοι δεν έχουν δύσπνοια, συχνά γίνονται καλά χωρίς ανάγκη διασωλήνωσης, απλώς τροφοδοτούνται με οξυγόνο από τη μύτη ή μέσω μάσκας. Από την άλλη, οι υποξικοί ασθενείς με δυσκολία αναπνοής και ταχυπαλμία είναι αυτοί που συνήθως διασωληνώνονται και το οξυγόνο παρέχεται μηχανικά μέσω της τραχείας τους.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
