Αφιερωμένο στη μνήμη του Μακαριστού Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ανθίμου με αφορμή την συμπλήρωση 10 ετών από την εις Κύριον εκδημίαν του, ανήμερα της μεγάλης Θεομητορικής εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου 2010)
Όλος ο Αύγουστος είναι ο μήνας της Υπεραγίας Θεοτόκου. Χωρίς αμφιβολία η εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι η πολυύμνητη εορτή, το λαμπρότερο γεγονός της ζωής της. Και μολονότι είναι πένθιμο και λυπηρό γεγονός, βλέπει κανείς τον πανηγυρικό τόνο της ημέρας και θριαμβευτικές υμνολογίες, αισθήματα χαράς και ουράνιας ευφροσύνης αισθανόμαστε. Το γεγονός της Κοίμησης της είναι υπόθεση μόνο χαράς και ευφροσύνης διότι είναι το αποκορύφωμα της δόξας της. Γι’ αυτήν που μίλησαν οι Προφήτες και κήρυξαν οι Απόστολοι, που θεολόγησαν οι Πατέρες της Εκκλησίας και δογμάτισαν οι Οικουμενικές Σύνοδοι, εμπνεύσθηκαν οι υμνωδοί και οι αγιογράφοι και μελέτησαν οι στοχαστές. Το πρόσωπό της τιμά η Ορθόδοξη ευσέβεια των απανταχού πιστών, που κατέχει κεντρικό και θεμελιώδη ρόλο στο σχέδιο της σωτηρίας του ανθρώπου.
Τα Ευαγγέλια σκέπασαν με τη σιωπή τους όχι μόνο τη ζωή – εκτός από τον Ευαγγελισμό και την παρουσία της στο γάμο της Κανά – αλλά και τον θάνατό της. Η αναφορά στην Κοίμησή της προέρχεται από διάφορες παραδόσεις της πρώτης Εκκλησίας που διατηρήθηκαν ζωντανές σε όλες τις γενιές των Χριστιανών. Η Παναγία με την ταπεινή, σιωπηλή και αθόρυβη παρουσία Της, έμεινε διακριτικά στο περιθώριο της δημόσιας δράσης του Υιού και Θεού Της. Η ατομικότητα της εξαφανίστηκε για να φανεί το φως Του. Κάθε λόγος για το πρόσωπό Της είναι εγκωμιαστικός και δοξολογικός, βαθύτατα θεολογικός, πυκνός και δυσερμήνευτος. Η Παναγία διέσωσε την εικόνα του Θεού μέσα στην ανθρώπινη φύση, γι’ αυτό και το πρόσωπό Της είναι η πραγματική εικόνα του ανθρώπου.
Ο θάνατός Της υπερβαίνει την έννοια του θανάτου, ώστε να μην μπορεί να ονομάζεται θάνατος, αλλά κοίμηση, μετάσταση, εκδημία ή ενδημία προς Κύριον. Ένας θάνατος ζωηφόρος, αρχή μιας δεύτερης ύπαρξης, της αιωνίας. Οι Άγιοι δεν είναι νεκροί, πόσο μάλλον η Παναγία, που είναι τα ζωντανά μέλη του Σώματος του Χριστού που είναι η Κεφαλή και Απαρχή τους, ως μόνος Ζωοδότης. Το βιολογικό τέλος της Θεοτόκου είναι ένωση, αιτία χαράς , ελπίδα και βεβαιότητα άφθαρτης ζωής. Τα δάκρυα της λύπης δεν υπάρχουν εδώ καθότι όπως λέει το απολυτίκιο της εορτής Της, ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε[1]. Στο πρόσωπό Της οι μεγάλοι πατέρες, θεολόγοι και υμνωδοί της Εκκλησίας είδαν ότι πιο εκλεκτό, λαμπερό, καθαρό και όμορφο έχει να παρουσιάσει η ανθρώπινη φύση μπροστά στο Θεό. Δεν παύει και Αυτή όμως ένας άνθρωπος από εμάς. Ατενίζοντας την εικόνα Της, δεν ελπίζουμε μόνο στο Θεό, αλλά και στον άνθρωπο. Η μορφή Της δεν σταματάει να υπενθυμίζει στον καθένα ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο πτώσεις, πάθη, λάθη, ενοχές, αδιέξοδα και αμαρτίες. Είναι και μία πάλη για ανόρθωση και ανακαίνιση, προσπάθεια για κάθαρση και αρετή, αγώνας για διόρθωση και τελείωση, πείνα και δίψα για αλήθεια, αγάπη και ζωή.
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Ελάτε όλοι εγκάρδια να κατεβούμε στο τάφο μαζί μ' αυτή που τον κατεβαίνει. Ας σταθούμε γύρω γύρω στην πανίερη κλίνη της και μελωδικά να ψάλουμε ύμνους ιερούς:
Χαίρε χαριτωμένη, ο Κύριος μαζί σου! Χαίρε συ, η προορισμένη Μάνα του Θεού. Χαίρε συ που ήσουνα διαλεγμένη προαιώνια στο σχέδιο του Θεού· χαίρε το θειότερο της γης βλαστάρι, κατοικία του θείου πυρός, το ιερώτατο αριστούργημα του πανάγιου Πνεύματος, πηγή του ζωντανού νερού, παράδεισε του ξύλου της ζωής, έμψυχο κλήμα του θείου σταφυλιού, που πηγάζεις νέκταρ και αμβροσία, ποτάμι κατάμεστο από τ' αρώματα του Πνεύματος, χωράφι με το θείο στάχυ, ρόδο τόσο φωτεινό, από το παρθένεμα, που αναδίνεις πνοή με την ευωδιά της χάρης, κρίνο βασιλικού φορέματος, αμνάδα που γέννησες τον αμνό του Θεού, κείνον που στις πλάτες του σήκωσε την αμαρτία του κόσμου, εργαστήρι της σωτηρίας μας, συ ανώτερη κι απ' τις αγγελικές δυνάμεις, δούλα και Μάνα Θεού.
Ελάτε να περιτριγυρίσουμε τον αμόλευτο τάφο και ν' αντλήσουμε θεία χάρη. Ελάτε με τις αγκαλιές της ψυχής να κρατήσουμε το αειπάρθενο σώμα κι έτσι βαστώντας το να μπούμε μαζί του μέσα στο μνήμα και να νεκρωθούμε μαζί του, βγάζοντας πάνωθέ μας τα πάθη και ζώντας μαζί με την Παναγιά, ζωή ειρηνική κι ολοκάθαρη. Ας ακούσουμε, λοιπόν, τους θείους ύμνους, που έρχονται από τ' αγγελικά χείλη. Ας μπούμε να προσκυνήσουμε και ας μάθουμε τα παράξενα μυστήρια: πώς, δηλαδή, το σώμα της σηκώθηκε, πώς υψώθηκε, πώς αναλήφτηκε στους ουρανούς και παραυρίσκεται κοντά στο Γιό της πάνω απ' όλες τις αγγελικές τάξεις. Γιατί, στ' αλήθεια, τίποτα δεν χωρίζει τη Μάνα από το Γιο.
Απόσπασμα από το Εγκώμιον Γ εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού
[1] Από το απολυτίκιο της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
