ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΤΣΟΥ ΣΤΟ ΑΡΚΑΔΙ 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1975
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Βήμα Ρεθύμνης Τρίτη 11 Νοεμβρίου 1975 Αριθμός Φύλλου 9.150
Ετούτος ο τόπος είναι ιερός. Τον καθαγίασε το ευγενέστερο αίμα, το αίμα της υπέρτατης θυσίας για την Ελλάδα. Δέος με κατέχει την ώρα που καλούμαι εδώ να σας μιλήσω, εδώ απ’ όπου ακούσθηκαν χρόνια πριν, λόγοι μεγάλων Ελλήνων. Να ψελλίσω εγώ τους θνητούς μου λόγους, εκεί όπου φωνάζουν τα αθάνατα έργα. Αλλά ούτε και ήρθα εδώ για να μιλήσω. Ήρθα για να προσκυνήσω. Και ό, τι θα πω θα είναι λιγότερο λόγος και περισσότερο προσευχή.
Στοχάζομαι την ώρα εκείνη της 8)11 του 1866. Προσπαθώ να διεισδύσω στις ψυχές εκείνων που τόσο απλά και άνετα και φυσικά διάλεξαν τον δρόμο του θανάτου, διότι ο δρόμος αυτός οδηγούσε στην ελευθερία. Η ιστορία του μαρτυρικού μας έθνους είναι κατάσπαρτη από τέτοιες εκλάμψεις, από το Κούγκι του Σουλιού ως εδώ στο Αρκάδι, από τον Καψάλη ως τον Γιαμπουδάκη και του Ηγουμένου Γαβριήλ. Ένα νόημα ενώνει όλες αυτές τις αναλαμπές η πατρίδα, η Ελλάδα.
Αν όμως όλοι οι Έλληνες αποδύθηκαν σε ηρωικούς εθνικούς αγώνες, ίσως κανένα κομμάτι ελληνικής γης δεν συνέχισε από το 1829 ως το 1911 με τόση επιμονή και με τόση ορμή τους αγώνες αυτούς όσο η Κρήτη. Μερικές ημερομηνίες δείχνουν αυτό που θέλω να πω. Το πρώτο μετεπαναστατικό κίνημα το 1841, το κίνημα του Μαυρογένη το 1858, ο μεγάλος ξεσηκωμός το 1866 – 69 και ύστερα πάλι το 1878, το 1889, το 1895, το 1897.
Η Κρήτη με τον 80χρονο αγώνα της δίδαξε με λαμπρό τρόπο στους Έλληνες την ενότητα της Ελλάδος. Δίδαξε τους Έλληνες, που καθώς ξέρουμε είναι συχνά ατομικιστές, κάποτε και τοπικιστές, πως είναι όλοι ένα σώμα και μια ψυχή, μια πολιτική, κοινωνική και ιστορική ενότητα και πως μόνο ως ενότητα αρραγής μπορεί να αντέξουμε στις θύελλες των καιρών, απέναντι μάλιστα σε άλλους κόσμους, που αυτοί ξέρουν να μένουν πάντα ενωμένοι, ενώ εμείς κάποτε ξεχνούμε τον πρώτο αυτόν όρο της συντηρήσεως των λαών.
Ενότητα χρειαζόμαστε. Και ενότητα σημαίνει οργανική, πολιτική και κοινωνική ενότητα, χωρίς τις φυγόκεντρες τάσεις που τόσες φορές αδυνάτισαν την δύναμη επιβιώσεως του έθνους. Ένα κράτος μεγάλο, με όλες τις αδυναμίες του, είναι καλύτερο από μια ομοσπονδία νομών ή επαρχιών που θα τύχαινε συχνά να μην ομονοούνε. Αυτά διδάσκει τούτο το ιερό μνήμα εκείνων που θυσιάστηκαν για το Έθνος ολόκληρο.
Αυτά διδάσκει όχι μόνον ο φλογερός πατριωτισμός όλων των Κρητών, αλλά και η σωφροσύνη και ο κοινός νους. Κρήτες, Ηπειρώτες, Θράκες, Μακεδόνες, Πελοποννήσιοι όλοι πρέπει να σκεπτόμαστε όχι σαν Κρήτες ή σαν Ηπειρώτες ή σαν Θράκες, ή σαν Μακεδόνες, ή σαν Μοραΐτες, αλλά σαν Έλληνες. Πρώτα να είμαστε μέλη του μεγάλου εθνικού κορμού και ύστερα μόνο μπορεί να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να στραφεί συναισθηματικά στην ιδιαίτερη λεγόμενη πατρίδα, την επαρχία μας, το χωριό μας, την γειτονιά μας. Μόνο όπου τέτοιες αντιλήψεις πρυτανεύουν επιζούν οι λαοί και δοξάζονται. Αυτά όλα μας τα διδάσκει η Κρήτη.[...]
Η ΠΡΟΠΟΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΑΡΧΗ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΦΩΤΙΟΥ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Βήμα Ρεθύμνης Τρίτη 11 Νοεμβρίου 1975 Αριθμός Φύλλου 9.150
Εξοχώτατε,
Σήμερα, τούτος ο τόπος ο χιλιοβασανισμένος για την απόκτηση της Λευτεριάς του, ο χιλιοτραγουδισμένος για την ομορφιά του και την παλληκαριά των πατέρων του, νοιώθει διπλά ευτυχισμένος και χαρούμενος.
Γιορτάζει τ’ Αρκάδι. Τ’ Ολοκαύτωμα. Η θυσία της ύλης στην ιδέα. Ο δαυλός του Ήρωα που φώτισε την Λευτεριά. Γιορτάζει η Κρήτη κι αναρριγά για την μεγάλη τιμή που της γίνεται. Να’ ταν αυτή κι ιδιαίτερα τούτο το μικρό της κομμάτι, από τους πρώτους τόπους που δέχεται Εσάς, τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Δίκαιη η τιμή . Σαν ξαστέρωμα σιγά σιγά απ’ τις βαριές συννεφιές, από δω ξεπρόβαλλε ο ήλιος της Δημοκρατίας και ζέστανε όλη τη χώρα. Είμαστε όλοι περήφανοι και συγκινημένοι. Χαρές γιορτής εμείς εδώ, χαρές γιορτής κι οι Ήρωες εκεί στα Ηλύσια Πεδία του μ’ ορθάνοικτες τις πόρτες καρτεράνε κι’ άλλους Ήρωες, αν χρειαστεί.
Εξοχώτατε, τούτη τη στιγμή θαρρώ πως είναι χρέος και καθήκον μου να σας διαβεβαιώσω πως όλοι οι Έλληνες, όπως κι αν λέγονται, σ’ όποιο κομμάτι αυτής της χώρας κι αν κατοικούν, κι ιδιαίτερα οι Κρήτες είναι έτοιμοι όταν η Πατρίδα μας χρειασθεί να στήσουμε καινούργια ολοκαυτώματα. Ας μου επιτρέψετε να υψώσω το ποτήρι στην μνήμη των Ηρώων τ’ Αρκαδιού με την βοήθεια της λαϊκής μούσας, της Κρητικής:
Τα λείψανά σας Κρητικοί
ηρωισμό θυμίζουν,
κι ωσάν τση Κρήτης τους ανθούς,
αιώνες θα μυρίζουν.
Πάντοτε και παντοτινά
θε να’ ναι μυρισμένα,
τα κόκκαλα σας τα σεμνά
που στ’ Άγια ναι βαφτισμένα.
Στις γενεές θα δείχνουνε
τα κόκκαλα στ’ Αρκάδι,
πως γελαστοί περήφανοι
διαβήκανε στον Άδη
Στο παρόν άρθρο παραθέτουμε επίσης και φωτογραφικό υλικό τόσο από την επέτειο του 1975, καθώς επίσης και των ετών 1974 – 1983 – 1996.
