Το πρόβλημα της έλλειψης εξειδικευμένου ή κι ανειδίκευτου προσωπικού στον τουρισμό, που παρουσιάστηκε έντονα από πέρυσι δεν είναι ελληνικόφαινόμενο. Είναι παγκόσμιο αλλά και στη χώρα μας έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις.
Μελέτη για την απασχόληση του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας το 2021 έδειξε πως δεν καλύφθηκαν πανελλαδικά στην αιχμή της θερινής σεζόν 53.249 θέσεις εργασίας από τις 244.124 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία. Πάνω δηλαδή από 1 στις 5 θέσεις στον τουρισμό, δηλαδή ποσοστό 22% δεν καλύφθηκαν.
Η αγωνία για την εξεύρεση του κατάλληλου έμψυχου δυναμικού, ειδικά στην κουζίνα ή σε θέσεις - κλειδιά, πάντα υπάρχει. Το ποσοστό είναι παρόμοιο σ’ όλα τα τμήματα λειτουργίας των ξενοδοχείων και κυμαίνεται από 21% έως 24%.Κατά τη χρονιά – ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού, τον Αύγουστο του 2019, 6.000 θέσεις εργασίας ουδέποτε καλύφθηκαν (Στοιχεία ΞΕΕ & ΙΤΕΠ).
Κοντά στο Βraindrainείχαμε και το φαινόμενο του CulinaryHandsdrain.Αρκετοίεπαγγελματίες, ιδιαίτερα από τον χώρο της κουζίνας αναζήτησαν εργασία στον εξωτερικό.Στην Κρήτη έλειψαν περίπου 5-6 χιλιάδες εργαζόμενοι, στη Ρόδο περίπου 8 χιλιάδες κ.ά., ενώ υπάρχει ανεργία στη χώρα!
Πέρυσι, ενώ υπήρχε ζήτηση δωματίων, ιδιαίτερα μετά τα μέσα Ιουλίου, ξενοδόχοι με πάνω από δύο ξενοδοχεία δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν το ένα λόγω έλλειψης προσωπικού!και το ξενοδοχείοπαρέμεινε κλειστό.
Το φιλότιμο των εργαζομένωνέσωσε την κατάσταση και πάλι αλλά τους κούρασε, για να μην πω ότι τους εξουθένωσε σωματικά.
Ταξενοδοχείαλειτούργησαν μεμεγάλεςπληρότητες, με λιγότερεςοργανικέςθέσεις σε μια σεζόν που για πρώτη φορά στα χρονικά σημειώθηκαν υπερπληρότητες μέχρι τέληΟκτώβρη,αρχέςΝοέμβρη στην Κρήτη, περίοδο που απουσιάζουν και οι μαθητές που κάνουν πρακτική.
Οι λόγοι …
Ξενοδοχοϋπάλληλοι, που οι μονάδες που δούλευαν έμειναν κλειστέςή λειτούργησαν μερικώς λόγω Covid-19, αισθάνθηκαν μεγάλη ανασφάλεια. Έτσι, οικογενειάρχες ξενοδοχοϋπάλληλοι μεταπήδησαν σε άλλους κλάδους ώστε ν΄ ανταπεξέλθουν στις οικογενειακές τους υποχρεώσεις.
Ήδη οι 6 μήνες σεζόν ,των 180 ημερολογιακών ημερών , με προφανώς πολύ λιγότερα μεροκάματα απασχόλησης , ήταν μία πρόκληση – δύσκολη άσκηση, ένας άθλος για να ανταπεξέλθουν στις οικογενειακές τους ανάγκες οι εργαζόμενοι.
Υπενθυμίζω ότι η σεζόν στην Κρήτη στη δεκαετία του ‘80 ήταν 10μηνη !
Τουριστικές περιοχές, όπως η Κρήτη, με φοιτητικό πληθυσμό έμειναν χωρίς φοιτητές. Αυτό, όμως άλλαξε και την αγορά εργασίας, αφού δεν υπήρχαν φοιτητές για να δουλέψουν σε καφέ – μπαρ, εστιατόρια κ.ά. Το κενό κάλυψαν επαγγελματίες ξενοδοχοϋπάλληλοι, που είδαν μία ευκαιρία ν΄ανοίγεται, καθώς ήξεραν από φιλοξενία και συχνά καλοπληρώθηκαν.
Η εφοδιαστική αλυσίδα άλλαξε με το κλείσιμο των καταστημάτων της λιανικής. Η ταχυμεταφορά φαγητού άνθισε και οι άλλοτε νέοι εργαζόμενοι στον χώρο των ξενοδοχείων προτίμησαν να μεταφερθούν εκεί. Άλλοι επαγγελματίεςστράφηκαν στην οικοδομική δραστηριότητα, που ήταν σε παρακμή τα προηγούμενα χρόνια. Το ποσοστό διαρροής μόνο στα Χανιά έφτασε στο 15%.Πανελλαδικά η «τάση εξόδου» υπολογίζεται στο 21,81%.
Το εργαλείο της αναστολής κατά την ταπεινή μου γνώμη ναι μεν ήταν ένα μέτρο στήριξης από την μεριά της κυβέρνησης, αλλά το ό,τι πήγε οριζόντια σε όλους τους δικαιούχους εργαζόμενους , δεν ήταν δίκαιο. Η οριζόντια εφαρμογή του, δημιούργησε συνθήκες όπου νεαροί πρώτο-εισαχθέντες στον τουρισμό να λαμβάνουν το επίδομα των 534 € της αναστολής «καθήμενοι» στο σπίτι τους , τα ίδια ή και περισσότερα , από το να εργάζονται. Ακόμα και γυναίκες εργαζόμενες , προτίμησαν να κάθονται , συνυπολογίζοντας το κόστος παιδικού σταθμού η φύλαξης των παιδιών τους , ή τα έξοδα βενζίνης, για τις μετακινήσεις τους.
Τέτοια μέτρα στήριξης δημιουργούν μια «κουλτούρα επιδομάτων» και την κακή νοοτροπία«προτιμώ να κάθομαι , παρά να δουλεύω» ,τελείως αντίθετη με τις αξίες των γονέων μας ,που ήταν εργατικοί και όχι « καλοπερασάκηδες » ,για να μη πω «τεμπέληδες» , αξίες της μέχρι πρότινος ελληνικής κοινωνίας και νοοτροπίας.
Αντίθετα επαγγελματίες εργαζόμενοι που ζούσαν με «τρέχουσες σταθερές ανάγκες» των 800 , 1000 , 1200, 1500 ευρώ , ακόμα και παραπάνω, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα ξενοδοχεία για να επιβιώσουν,αφού ελάμβαναν μόνο τα 534 €
Κατά την ταπεινή μου γνώμη ένα πιο δίκαιο μέτρο θα ήταν η αναλογική σχέση του επιδόματος αναστολής με τις μικτές απολαβές του εργαζομένου , Όχι μόνο θα ήταν λογικό αλλά και δίκαιο !
Μια καλύτερη επικοινωνιακή – κοινωνική πολιτική των επιχειρήσεων προς τους εργαζομένους θα έκανε τους εργαζόμενους να νιώσουν λιγότερο ανασφαλείς .
Τώρα , επιχειρήσεις και στελέχη των επιχειρήσεων θα πρέπει να κοπιάσουν πολλαπλώς και διαχρονικά για να καλύψουν το κενό με παράλληλη αύξηση του κόστους , τόσο του μισθολογικού όσο και των παροχών (εκπαίδευσης , παροχής κινήτρων , εξεύρεσης χώρων διαμονής , επιπλέον εξόδων διατροφής λόγω των διατροφικών ιδιαιτεροτήτων , έξοδα μετακινήσεων ) ,
Την αύξηση αυτή, μεγάλος και έμπειρος ξενοδόχος , την υπολογίζει σε + 10% .
Για πρώτη φορά οι εταιρίες με την λήξη της σεζόν ήταν έτοιμες και ανέβασαν στα socialmedia ελκυστικές αγγελίες προσφοράς εργασίας προβάλλοντας τον παράγοντα άνθρωπο.
Όλο το χειμώνα οι ξενοδοχειακές εταιρείες κάλυψαν όλη την κεντρική και βόρεια Ελλάδα οργανώνοντας Ημέρες Καριέρας . Επισκέφτηκαν σχολές τουριστικών επαγγελμάτων. Ακολούθησαν και άλλες , δια ζώσης αλλά και διαδικτυακές δραστηριότητες.
Το κόστος αυτών το έχει υπολογίσει κανείς ;
Πέρα από την πανδημία η αναταραχή συνεχίστηκε. Και πριν την ρωσο-ουκρανική κρίση είχαμε αλματώδη αύξηση του κόστους ενέργειας, πρώτων υλών και δομικών υλικών για κατασκευές ή συντήρηση. Κατ΄ελάχιστονηαύξηση του κόστους τροφίμων υπολογίζεται στο +23% .
Δεν αναφερθώστη μαύρη εργασία και στην αθέτηση των συμφωνηθέντων όρων εργασίας από μεριάς των επιχειρηματιών,ιδιαίτερα αυτών της εστίασης. Την έχει επισημάνει με γλαφυρό τρόπο ο αγαπητός σ΄ όλους Ηλίας Μαμαλάκης. Κηλιδώνει τον κλάδο.
Όποιος θέλει να θυμηθεί τι θα πει Μεσαίωνας ,ας διαβάσει τα τόσα αρνητικά σχόλια, που έχουν αναρτήσει πληθώρα επαγγελματιών , μικρών και μεγάλων ,ανδρών και γυναικών, δυσάρεστες εμπειρίες από την απασχόληση τους στην εστίαση – φιλοξενία της τουριστικής νησιωτικής Ελλάδας . Τραγική η αποτύπωση της πραγματικότητας.
Το κόστος νέων εργαζομένων έχει τριπλή όψη: μισθολογική, παροχών αλλά και διευκολύνσεων. Το ξενοδοχείο οφείλει να σέβεται τις ιδιαιτερότητες των εργαζομένων, που μπορεί π.χ. θρησκευτικές, διατροφής κ.ά.
Ο κλάδος του τουρισμού χαρακτηρίζεται από χαμηλόετήσιοεισόδημα, σκληρέςσυνθήκεςεργασίας, ιδιαίτερα για τα ξενοδοχείαδιακοπών (resorts ) και χαμηλόεπίπεδοεκτίμησης,συγκρινόμενο με άλλους επαγγελματικούςκλάδους.
Η ένταση της σαιζόν , ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, δεν αντισταθμίζεται με την απραξία του χειμώνα. Οι εντάσεις καταπονούν τον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά παγκόσμιο.
Ακόμα και το κράτος καθυστερεί την καταβολή επιδομάτων, όταν ο εργαζόμενος δεν εργάζεται.
Ηαπαξίωση των κρατικών σχολών τουριστικών επαγγελμάτων επιδείνωσε το πρόβλημα. Οι σχολές, που έχουν δημιουργήσει γενιές και γενιές τουριστικών στελεχών υπάγονται στο Υπουργείο Τουρισμού (κατά τα ελβετικά πρότυπα) κι όχι στο υπουργείο Παιδείας!
Παρά την προσπάθεια αναβάθμισης, εκ μέρους του Υπουργείου , ιδιαίτερα της Υφυπουργού κας Σοφίας Ζαχαράκη, δεν παύουν να αποτελούν “ξένο σώμα” για το Υπουργείο.Η φοίτηση και διαμονή σε οικοτροφείο (καθημερινή εμπειρία σαν να εργάζεσαι σε ξενοδοχείο) ήταν το συγκριτικό πλεονέκτημα των κρατικών σχολών, που υπερτερούσε του ακαδημαϊκού ελλείμματος που είχαν συγκρινόμενες με το πρόγραμμα σπουδών των πρώην ΤΕΙ , σημερινών Πανεπιστημιακών Σχολών .
Η ιδέα της φιλοξενίας είναι σημαντική αλλά στην απασχόληση θεμέλιος λίθος είναι η εκπαίδευση, που θα πρέπει να γίνει με σχέδιο και για την απασχόληση την επόμενη μέρα.
