Μέρος Α’
Διάσημο θέρετρο 61 χλμ. ΝΑ του Ρεθύμνου και 68 χλμ. ΝΔ του Ηρακλείου, στο Λιβυκό Πέλαγος.
Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στις εκβολές του αρχαίου ποταμού Ηλέκτρας ή Πλατύ, που πηγάζει από τον Ψηλορείτη και Κέδρος, ενώ ανοίγει σ’ ένα γραφικό λιμανάκι με Γ.Π. 30ο 05ο 07’’(Β) και 24ο 41’ 36’’ (Α).
Στη θέση της ήταν το επίνειο της Συβρίτου, η αρχαία πόλη Σουλία του 8ου-5ου π.Χ. αιώνα που αργότερα ονομαζόταν και Ερημούπολη.
Αποτελεί Δημοτικό διαμέρισμα Δήμου Αγ. Βασιλείου με 632 κατ. (Αγ. Γαλήνη 604 και Ξηρόκαμπος 28) το 2011.
Το 2001 ήταν Δ.Δ. του Δήμου Λάμπης με 1.273 κατοίκους (Αγ. Γαλήνη 1.260, Ξηρόκαμπος 13).
Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι το 2015 ήταν 598 και ψήφισαν 403.
Ιστορία-ονομασία
Στις εκβολές του ποταμού Ηλέκτρας-Λυγιώτη ήταν χτισμένη μια από τις 100 ομηρικές πόλεις της Κρήτης η Σουλία ή Σουλήνα, επίνειο της Συβρίτου κατά τον 8ο-5ο π.Χ. αιώνα. Εκεί ανθούσε η λατρεία της θεάς Αρτέμιδος (σώζονται δύο κολόνες του ναού της).
Η πόλη αυτή καταστράφηκε το 640 μ.Χ. από τους Σαρακηνούς πειρατές μαζί και ο ναός της Παναγίας (έμεινε μόνο το ιερό και αγιογραφίες). Το 1937 βρέθηκαν συνολικά 259 ρωμαϊκά νομίσματα) αγαλματάκια Έρωτα και Αφροδίτης κ.ά. μετά από έρευνα –ναυάγιο ρωμαϊκού πλοίου του 3ου μ.Χ. αιώνα (εκτίθενται στο Μουσείο Ρεθύμνου).
Την α’ Βυζαντινή περίοδο και γύρω στο 448 μ.Χ., η σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’ (408-450) Αθηναΐδα που βαπτίστηκε Ευδοκία (χάρη σ’ αυτή σώθηκε ο Παρθενώνας και ιδρύθηκε το Πανδιδακτήριο), εξορίστηκε στην Αφρική, μετά από τις ραδιουργίες της αδελφής του Θεοδοσίου Πουλχερίας.
Το ιστιοφόρο της ενώ βρισκόταν κοντά στην παραλία της Σουλίας, κινδύνεψε από άγρια θαλασσοταραχή.
Η Ευδοκία ως Χριστιανή προσευχήθηκε στην Παναγία να γαληνέψει η θάλασσα και να χτίσει εκκλησία αφιερωμένη στην «Παναγία Αγ. Γαλήνη».
Το θαύμα έγινε, το ιστιοφόρο άραξε στο λιμανάκι και τότε ζήτησε να εκπληρώσει το τάμα της.
Έτσι η «Παναγία Αγία Γαλήνη», χτίστηκε, ενώ η ίδια η βασίλισσα (ήταν η πρώτη Ελληνίδα που στέφθηκε αυτοκρατόρισσα στην πόλη), έμεινε εκεί για να επιτηρεί το έργο.
Κόντευε να τελειώσει η εκκλησία, όταν έφτασε το μήνυμα το 450 μ.Χ. να επιστρέψει γιατί ξαφνικά ο Θεοδόσιος Β’ πέθανε, τότε άφησε χρήματα για να τελειώσει η εκκλησία και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη.
Έτσι κυριάρχησε το Αγία Γαλήνη και ξεχάστηκε η αρχαία πόλη Σουλία ή Ερημόπολη, ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή η Ευδοκία όταν σταμάτησε η θαλασσοταραχή, είπε τη φράση «αεί γαλήνη»-Αϊ Γαλήνη.
Στο Αγιολόγιο της εκκλησίας μας δεν υπάρχει Αγία Γαλήνη και σύμφωνα με μια μαρτυρία του 1394 αναφέρεται ότι στη Σουλία υπήρχε Μονή Γαλήνιου Χριστού και τ’ όνομα το σωστό να είναι Άγιος Γαλήνης.
Στα ερείπια του ναού της Αρτέμιδας της πόλης Σουλίας, χτίστηκε τα χριστιανικά χρόνια η εκκλησία του Γαλήνιου Χριστού.
Τι αναφέρεται το 1415
Ο Φλωρεντινός ιερωμένος Χρ. Μπουοντελμόντι που επισκέφτηκε το 1415 την περιοχή αναφέρει:
«Σ’ ένα ψηλό βράχο ανακαλύψαμε την αρχαία πόλη Σουλία. Οι καλόγεροι που κατοικούντο μοναστήρι το ονομάζουν σήμερα Άγιος Γαλήνης. Μας έδειξαν ένα υδραγωγείο, που κατέβαινε από ψηλά, όπως και πέτρινους κίονες όλων των χρωμάτων. Αυτή η πόλη, που δεν είχε λιμάνι, ήταν χτισμένη κοντά σ’ ένα ρεύμα ποταμού…
Προχωρήσαμε και αφήσαμε πίσω μας ψηλές, απότομες ακτές, έως ότου αποφασίσαμε να κατεβούμε στο εξαιρετικά ψυχρό ρεύμα του ποταμιού Ηλέκτρα- «… Το νησί Παξιμάδι διακρίνεται αριστερά. Υπήρξε, όπως λένε, η φυλακή του Δαίδαλου και του Ίκαρου. Σήμερα ακόμη βλέπει κανείς εκεί τείχη».
Έγγραφο 1823 προς τους κ. φροντιστάς οικονομίας
«Σας δηλοποιούμε ότι τα μεσάνυχτα επιάσαμε αυτούς τους ανθρώπους από τις Μέλαμπες, όπου σας γράφω, ότι εκατζιρδίζανε λάδια, ο Γεώργιος Φουτάκης οκάδες 82 και δράμια 250, ο Ηλίας Φουτάκης 74 και 40, ο παπα-Μιχελής Μελιδονιώτης 40 και 300, το έτρεχαν με τουλούμια… μένω δε περιμένοντας την προσταγήν σας.
Τη 15 Σεπτεμβρίου 1823 Αγία Γαλήνη.
Ο Δούλος σας
Σπυρίδος Χατζημιχαλάκης».
Επανίδρυση Αγ. Γαλήνης το 1884 και ο πρώτοι κάτοικοι
Στην Ερημόπολη όπως ονομαζόταν τότε, ήρθαν από τις Μέλαμπες τ’ αδέλφια Ηλίας και Αντώνης Μαμαλάκης το 1884 και έγιναν οι πρώτοι κάτοικοι της Αγ. Γαλήνης.
Μαζί τους και ο Μελαμπιανός Γιάννης Μαμαλάκης, που είχε ζήσει στη Σμύρνη και με τις γνώσεις του, έκανε το ρυμοτομικό της σχέδιο, αλλά και άλλος ένας Σμυρνιός ο Χαλκεδάκης.
Η επίσημη όμως ίδρυση έγινε στις 12 Μαρτίου 1885, όπως αναφέρεται στο παρακάτω έγγραφο:
Έγγραφο εφημερίδας «Αρκάδιον» 12-3-1885
«Εν τη Γιαλιά της Κωμοπόλεως Μέλαμπες της επαρχίας Αγ. Βασιλείου παρά την ακτής της θαλάσσης, και παρά τη θέσιν Άγιος Γαλήνιος, υπήρχε ποτέ πόλις ονομαζόμενη Ερμούπολις ήδη δε Αρμόπολις, την οποίαν απεασίσαμεν να ανεγείρομεν. Μεταβάντες όθεν πρώτον ημείς προ είκοσι ημερών ηρχίσαμεν την ανοικοδόμησιν δέκα μαγαζιών, αφού πρώτον ελάβαμεν την άδειαν παρά τον κ. δήμαρχον Μελάμπων και την επιβεβαίωσιν ότι έκαστος εξ οιουδήποτε μέρους της νήσου μας θα η ελεύθερος και δεκτός να λαμβάνει οικόπεδον δωρεάν… και να κτίζει οίκημα ή μαγαζίον.
Ακολούθως δε μετέβη και ετέρα τις εταιρεία εξ’ είκοσι ατόμων δια τον αυτόν σκοπόν και ήδη ευρίσκονται εν ενεργεία άνω των 30 μαγαζίων… Η κατά πρώτην μεταβάσα εν τη μελούση πόλει εταιρεία, Γεώργιος, Μιχαήλ και Γεώργιος Παπαδάκης, Γεώργιος Βουλγαράκης, Μύρων Χατζηδάκης, Νικόλαος Περγαδάκης».
Όποιος ήθελε να γίνει Αγιογαληνιώτης έπρεπε να πληρώσει στην εκκλησία Μελάμπων 2 τούρκικα μετζίπια (20 δρχ.) γιατί τα ακίνητα ανήκαν στην εκκλησία.
Αλματώδης ανάπτυξη
Το 1896 οι λιγοστοί τότε κάτοικοι, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό, γιατί κινδύνευαν από επιδρομές, όμως επέστρεψαν το 1898 και τότε γεννήθηκε και το πρώτο παιδί εκεί ο Ανδρέας Μηνά Μηναδάκης και το 1900 το δεύτερο ο Βαγγέλης Ματθαίου Μαμαλάκης.
Το 1900 αναφέρεται για πρώτη φορά και ονομάζεται Άγιος Γαλήνης έχοντας 125 κατοίκους και ανήκε στον Δήμο Μελάμπων.
Το 1890 χτίστηκαν ελαιοτριβείο, σαπουνωποιείο, πυρηνελαιουργείο, αλευρόμυλος με τα υλικά να μεταφέρονται με βάρκες (δεν υπήρχε δρόμος, αφού έγινε το 1941).
Το 1950 άρχισε να γίνεται το λιμάνι και από το 1970 και μετά η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη με 60 ξενοδοχεία, 45 καταλύματα, ταβέρνες κ.ά.
Ονομαστό ακόμη είναι ως Ψαροχώρι, αφού προμήθευε με εκλεκτά ψάρια όλα τα γύρω χωριά.
Το 1928 είχε 430 κατοίκους, ενώ το 1951 έγινε ομώνυμη κοινότητα με 445 κατοίκους, φτάνοντας το 1981 στους 751 κατοίκους και το 1991 τους 1.041 κατοίκους.
Συμμετοχή στους αγώνες
Οι Αγιογαληνιώτες έχουν φυσικά πατριωτική συμμετοχή από το 1912-1921, με θύματα τους: Ηλία Ι. Παπαδογιάννη, Γεώργιο Μ. Μηναδάκη.
Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941 όταν έφευγαν ο παπάς τους έδωσε για φυλακτό ένα κομμάτι αναστάσιμο κερί και σώθηκαν όλοι εκτός από τους Νικόλαο Καράτζη και Αντώνη Μιχελαράκη (γαμπρούς από το χωριό που δεν πήραν) ο Μύρος Τυροκομάκης που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο σπίτι του, αλλά και ο Γιάννης Σταματάκης στην Αγυιά, καθώς και οι Γεώργιος Τρουλλινός, Εμμανουήλ Τρουλλινός και Εμμανουήλ Μπαγιαρτάκης, έπεσαν υπέρ πατρίδας.
Τέλος υπήρχαν και τρία θύματα ναρκών στην Αγ. Γαλήνη οι: Γεώργιος Τζωρτζακάκης, Ιωάννης Μπαγιαρτάκης, Παύλος Τσινιάρης.
Το φθινόπωρο του 1944 φεύγοντας οι Γερμανοί ανατίναξαν τις αποθήκες πυρομαχικών, με τους κατοίκους να σώζονται από θαύμα και από την προστασία της Παναγίας και των Τεσσάρων Μαρτύρων, όπως πιστεύουν.
Σπήλαια –Νησιά
Δαίδαλου και Ίκαρου ή Χριστοφογιάννη
Βρίσκεται ΒΑ του χωριού σε υψ. 40 μ. με διαστάσεις 100Χ10Χ10 και σύμφωνα με την παράδοση εκεί φυλακίστηκαν ο Δαίδαλος με το γιο του Ίκαρο.
Ο Δαίδαλος ήρωας της μυθολογίας και αρχιτέκτονας σκότωσε στην Αθήνα τον ανιψιό του Τάλω, γιατί τον ξεπερνούσε στην τέχνη.
Έτσι αναγκάστηκε να εκπατριστεί στην Κρήτη κοντά στο Μίνωα, αναλαμβάνοντας την ανοικοδόμηση του ανακτόρου της Κνωσού.
Ο Μίνωας για να μη φύγει και χτίσει άλλο παρόμοιο ανάκτορο, τον φυλάκισε μαζί με το γιο του, στο σπήλαιο αυτό.
Ο Δαίδαλος όμως κατόρθωσε να κατασκευάσει τα περίφημα κέρινα φτερά και αν φύγουν από την Κρήτη, προς την ελευθερία.
Μάλιστα λέγεται ότι η πτήση ξεκίνησε από τη θέση του παλιού φάρου.
Αγ. Αντωνίου, στον Ξερόκαμπο.
Σπηλιά στη θάλασσα, δίπλα στο λιμάνι.
Γεροντόσπηλιος στην Πλακούρα 25Χ15Χ10 μ.
Του Μαθιού στην κάτω Λαγκούφα 15Χ8Χ15μ.
Νησιά Παξιμάδια 6 μίλια Ν.Δ. της Αγ. Γαλήνης.
Πλατύς Ποταμός ονομάστηκε έτσι γιατί σύμφωνα με το θρύλο ο Διγενής Ακρίτας, έσκυψε να πιει νερό, όταν το ένα του πόδι πατούσε στην κορυφή του Ψηλορείτη και το άλλο στου Κέδρους. Σκύβοντας να πιει νερό τα μουστάκια του έκλεισαν τη ροή του ποταμού, έτσι ξεχείλισε και πήρε μεγάλο πλάτος (Πλατύς).
Μέρος 2o
Η Αγία Γαλήνη είναι ένας επίγειος παράδεισος στα νότια της Κρήτης, η οποία επανιδρύθηκε το 1885 και παρουσίασε μια αλματώδη ανάπτυξη και τουριστική πρόοδο.
Εκκλησίες - ιερείς
Τέσσερις Μάρτυρες: (Γεώργιος, Αγγελής, Εμμανουήλ, Νικόλαος) χτίστηκε γύρω στο 1920 κοντά στον αρχαίο ναό της Αρτέμιδος.
Αγιογράφος των εικόνων Γαβριήλ Πάγκαλος.
Κοίμηση Θεοτόκου: Στο άκρο του κοιμητηρίου, στην θέση αυτή φαίνεται να ήταν το 1394 η μονή του Γαλήνιου Χριστού.
Μεταμόρφωσης Χριστού.
Αγίας Παρασκευής.
Άγιος Σπυρίδωνας: Στον Ξερόκαμπο και στο στρατόπεδο 699 ΠΑΠ.
Άγιος Αντώνιος: Σπηλαιώδης ναός στο πάνω μέρος της κοιλάδας Λαγκούφα, που χτίστηκε πριν το 1844, όπως μαρτυρά χρονολογία εικόνας στο τέμπλο. Ήταν μετόχι της Μονής Ασωμάτων μέχρι το 1954.
Αγ. Γεώργιος: Στην τοποθεσία Βρωμόνερο, από τα παλαιότερα ξωμονάστηρα.
Αγ. Νικόλαος: Δυτικά χωριού.
Μονή Θεοτόκου στο Μελισσουργάκι
Στον κεντρικό δρόμο Ρεθύμνου - Αγ. Γαλήνης και τέσσερα χιλιόμετρα πριν το χωριό η τρίδυμη εκκλησία (Εισόδια, Μιχαήλ Αρχάγγελος, Αγ. Μύρωνας), με κάθε κλίτος να έχει τη δική του Αγία Τράπεζα. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν σημαντικό μοναστήρι όμως το 1646, την ώρα της ακολουθίας της Μεγάλης Παρασκευής οι Τούρκοι έκαψαν το μοναστήρι και έσφαξαν τους μοναχούς. Ένας από αυτούς ήταν βοσκός και ονομαζόταν Καλομάτης (υπάρχει σήμερα τοπωνύμιο), σώθηκε και πήγε στην κοντινή μονή του Αγ. Ιωάννη Βούλγαρη, από τότε μάλιστα έγινε και μετόχι της και όταν ερημώθηκε τα κτήματά της περιήλθαν στην μονή Ασωμάτων.
Πληρεξούσιο του 1573
Σε πληρεξούσιο το 1573 από το Νοτάριο του Χάντακα Μιχαήλ Μαρά, αναφέρεται και ο ιερομόναχος Μακάριος Τουρλίνος (Τρουλλινός), από το μοναστήρι της Υπεραγίας Θεοτόκου λεγόμενο «Μελλισσουργάκι του Ρεθύμνου», κατέστησε γενικό Πληρεξούσιο στον Χάντακα τον Τζουάνε Μουζουράκη… Στον κώδικα αναφέρεται: «…Στο Μελισσουργάκι ήταν 680 ελιές και καλογεροκέλια χωράφια 30 μουζουριών…, με συνοράτορες δρόμος Βασιλικός, Μελιδονιώτης, Τουρκοπαγιώτης, Μπαγιαρτονικολάκης». Ο ναός επισκευάστηκε τα τελευταία χρόνια.
Ιερείς: Ιωάννης Πετρακάκης (Μέλαμπες), ο ηγούμενος Γαβριήλ Ζαχαριουδάκης (Μ. Οδηγήτριας), Παναγιώτης Κ. Γιασαφάκης (1957), Εμμανουήλ Παπαδογιάννης.
Σχολείο- Δάσκαλοι
Οι πρώτοι μαθητές της Αγ. Γαλήνης πήγαιναν στις Mέλαμπες, ενώ το σχολείο ιδρύθηκε το 1899 ως γραμματοσχολείο (δηλαδή με δάσκαλο μειωμένων προσόντων). Όμως λειτούργησε το 1909-1910 ως τεταρτοτάξιο ( 4 τάξεις) και στεγάστηκε στο σπίτι του Φουρφουλάκη.
Ο πρώτος δάσκαλος διορίστηκε με 40 δρχ. το μήνα (με τα χρήματα αυτά αγόρασαν τότε ένα μεταχειρισμένο σαμάρι γαϊδάρου και του περίσσευαν και 10 δρχ. ) ήταν ο Νίκος Φωτάκης από τις Μέλαμπες. Ακολούθησαν οι δάσκαλοι, Μιχαήλ Λαγουδάκης (Κρύα Βρύση), Αντώνης Περογιαννάκης (Μέλαμπες) με το σχολείο να στεγάζεται στο σπίτι του Κοσμά Λινοξυλάκη.
Το 1917 απέκτησε δικό του κτήριο με δάσκαλο τον παπά – Μανώλη Λαϊνάκη (Πετροχώρι), ενώ το 1931 έγινε εξατάξιο σχολειό και μέχρι το 1931 λειτούργησε ως μονοθέσιο. Ακολούθησαν οι δάσκαλοι, Βαγγέλης Φωτάκης (Ανεξινιό από Ακτούντα) το 1918-1922, Αντώνης Πετρογιανάκης, Ανδρέας Παπαδάκης (Σπήλι). Από το 1927-1950 ο Στέργιος Παπαδάκης (Σακτούρια) με την Όλγα Μπικάκη (Νίθαυρη) από το 1932-1940 και 1956-1963 αντίστοιχα, ως 2θέσιο.
Το 1950-51 και 1963-85 η Θεανώ Αποστολάκη (Σακτούρια), Γ. Παπαδάκης, Βαγγέλης Θαλασσινός (Σητεία) – Ευτέρπη Μαραγκουδάκη (1951-53), Γιάννης Τρουλλινός (Μέλαμπες 1953-58), Μαρία Ζεάκη, Μπλατζάκης, Κώστας Φραγκάκης ( Αγ. Γαλήνη 1958-77), Παγώνα Αλεβυζάκη, Γιάννης Καλαϊτζάκης (Στάβιες), Μανώλης Κλ. Τρουλλινός (Αγ. Γαλήνη), Μανώλης Θεοδωράκης, Μ. Σηφάκη, Μαργαρίτης Πουρνάρας, Γιάννης Βουμβουλάκης (Ανω Μέρος), Γαρ. Βουμ. Μουρτζανού, Βαρβ. Μαραβελάκη, Β. Κασσωτάκη.
Το κτήριο έπαθε μεγάλες ζημιές το 1944 από την ανατίναξη πυρομαχικών, που αποκαταστάθηκαν το 1947, για να χτιστεί νέο το 1982, ενώ το παλιό είναι κοντά στο ναυτικό μουσείο. Το σχολείο λειτούργησε από το μονοθέσιο έως και τριθέσιο, έχοντας τους περισσότερους μαθητές από το 1930 -1944 που έφταναν του 80. Δάσκαλοι από την Αγ. Γαλήνη είναι οι Κ. Φραγκάκης, Χρ. Χριστοφοράκης, Ι. Μηναδάκης, Ν. Τυροκομάκης, Μαν. Ν. Τρουλλινός, Στρατής Βελουδάκης.
Τριθέσιο Δημοτικό Σχολειό Αγ. Γαλήνης 1992-1993 (Φώτο).
Εκπαιδευτικοί: Μανώλης Τρουλλινός, Γιάννης Βουμβουλάκης, Φιλιώ Μουρτζανού και Αργυρώ Σφακιανάκη (νηπ).
Μαθητές: 1η σειρά (μπροστά καθήμενοι από αριστερά): Μπ. Μελαμπιανάκης, Χ. Γιασαφάκη, Χ. Χορλιφάκη, Μ. Λουκάκης, Μ. Τρουλλινός, Μ. Μπαντινάκης, Ν. Καργάκης, Σ. Πετρουλάκη, Γ. Καράλης, Γ. Τρουλινού, Κ. Πετράκακης, Μ. Τρουλλινός, Γ. Μπαγιαρτάκης, Ν. Μπαγιαρτάκης.
2η σειρά (Όρθιοι από αριστερά): Α. Λουκάκη, Κ. Νικηφοράκης, Φ. Χορλιαφάκη, Α. Θεοδωράκη, Μ. Δουλγεράκης, Χ. Πετρουλάκη, Κ. Μπατινάκη, Κ. Μακράκης, Β. Τσικνάκη, Θ. Μαμαλάκη, Κ. Μπαγιαρτάκης, Δ. Γιασαφάκης.
3η σειρά: Ν. Παπαμιχελάκης, Κ. Ιερωνυμάκη, Ε. Κυριακάκη, Γ. Τρουλλινός, Ε. Παπαμιχελάκη, Κλέα, Π. Νικηφοράκη, Θ. Λουκάκη, Μ. Δουλγεράκης, Κ. Βουμβουράκης, Κ. Μουρτζανός, Γ. Μακράκης.
4η Σειρά Πάνω: Γ. Αλυσανδράκης, Ν. Τρουλλινός, Γ. Πετρακάκης, Σ. Τρουλλινός, Ε. Τρουλλινού, Μ. Βουμβουράκης, Μ. Μπαντινάκης, Ν. Βοσκάκης, Γ. Μελαμπιανάκης, Μ. Μπαντινάκη, Κ. Βλατάκης, Χ. Άκτινσον, Μ. Κασωτάκη, Μ. Πατρινού, Π. Δημοτάκης, Γ. Μουρτζανός, Χ. Ανδρεαδάκης, Ν. Κοτζανάκη, Ευ. Τσουπάκη, Ε. Κυριακάκη του Γεωργίου, Ε. Κυριακάκη του Ευστρ, Α. Γαλεράκη, Χ. Μαυρογιώργος, Ευ. Ζευγαδάκη.
Νηπιαγωγείο
Ιδρύθηκε το 1983 και σ’ αυτό δίδαξαν οι νηπιαγωγοί: Ελένη Μυριοκεφαλιτάκη(1983-85), Μαρία Ταταράκη (1985-87), Σπυριδούλα Μηλιώτη, Αργυρή Σφακιανάκη ( 1987- 89) και (1990-98), Αγγελική Φουρφουλάκη (1989-90), Αγγελική Καποδίστρια (1998-99), Ελένη Κριτσωτάκη (1999-2000), Αριστείδης Τρουλλινός(2000-)
Αγιογαληνιώτες που διακρίθηκαν
Βασιλάκη – Κουβίδου Βαγγελιώ: Ζωγράφος με πολλά έργα.
Βασιλάκης Δημήτρης (1934) :καθηγητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Βασιλάκης Ι. Μιχάλης (1894-1955) Ιδρυτικό μέλος Ελληνικής παροικίας στην Αιθιοπία, συνεργάτης του αρχιεπισκόπου Μακαρίου και Αθηναϊκών εφημερίδων.
Βασιλάκης Σοφούλης ( 1935) Καθηγητής χειρουργικής Πανεπιστημίου Κρήτης και αντιπρύτανης.
Βογιατζάκης Μανόλης: Αθλητικός δημοσιογράφος σε τηλεοπτικούς σταθμούς, ξεκίνησε ως ποδοσφαιριστής της ΕΑΡ 2000.
Καψαλάκης Ζαχαρίας (1930-1995) Διάσημος νευροχειρούργος, ιδρυτής και ιδιοκτήτης των κλινικών «Εγκέφαλος», Υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο πρώτος που έφερε τον αξονικό τομογράφο στην Ελλάδα το 1977, αλλά και της χρήσης Λέιζερ. Το 1987 δέχτηκε τρομοκρατική επίθεση, όμως κατάφερε να επιζήσει φεύγοντας όμως πρόωρα.
Μαμαλάκης Νίκος: Στρατηγός Ε. Α, πολέμησε στην Αλβανία, με τρία αριστεία ανδρείας και μέλος Αντιστασιακής οργάνωσης με τον αδελφό του Γιάννη.
Μαμαλάκης Ηλίας: Οικονομολόγος, συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής και εκδότης, με διεθνής βραβεία παρουσιαστής και δημοσιογράφος τηλεόρασης.
Μαμαλάκης Γιώργης: Βουλευτής Κρητικής Πολιτείας.
Παπαδάκης Γιάνννης: Καθηγητής Ανωτάτης σχολής καλών τεχνών, χαράκτης και ζωγράφος.
Τυροκομάκης Νίκος: Δάσκαλος με πολύτιμη προσφορά, έχοντας ειδικότητα στην κατασκευή εποπτικών μέσων και εξαιρετικός ψάλτης. Γραμματέας πολιτικών Συνταξιούχων Νομού Ρεθύμνου.
Άλλες Υπηρεσίες
Λιμενικός Σταθμός
Από το 1956 λειτουργεί Λιμενικός Σταθμός, αφού στο λεμβολόγιο αναφέρονται από το 1982 να λιμενίζονται στον όρμο την Αγ. Γαλήνης πάνω από 30 βάρκες ( Επαγγελματικές και ερασιτεχνικές) καθώς και αρκετά τουριστικά πλοιάρια.
Ιδιαίτερα ονομαστοί είναι οι Αγιογαληνιώτες ψαράδες: Μπαγιαρτάκηδες (Μιχάλης, παππούς και εγγονός), Γιάννης, Λουκάς, Λεωνίδας, Επαμεινώνδας, οι Μπαντινάκηδες, Ιερωνυμάκηδες, Κασωτάκηδες, Μαυροκουκουλάκηδες, Παπαδογιάννηδες. Στα γύρω χωριά πουλούσαν ψάρια οι Μανώλης Χριστοφοράκης, Χαράλαμπος Μπαγιαρτάκης και Μανώλης Μπαντινάκης.
Από το 1980 κάθε δεύτερο (τον Ιούλιο) διοργανώνονταν εκδηλώσεις Ναυτικής εβδομάδας.
Τελωνείο
Ιδρύθηκε το 1910 με αρμοδιότητες την εξαγωγή προϊόντων που γίνονταν μόνο από τη θάλασσα, αφού ο αμαξωτός δρόμος διανοίχτηκε επί Γερμανικής Κατοχής την περίοδο 1941-1944.
Φυλάκιο Χωροφυλακής
Από το 1948 λειτουργούσε φυλάκιο χωροφυλακής με δύο- τρεις άνδρες, αργότερα, μετά το 1980 εκτελούσε και χρέη τουριστικής Αστυνομίας. Επίσης λειτούργησαν ΕΛΤΑ, ΟΤΕ και άλλες υπηρεσίες.
699 ΠΑΠ
Ανατολικά της Αγ. Γαλήνης στον δρόμο προς Τυμπάκι είναι ο αιώνιος φρουρός, η άγρυπνη 699 ΠΑΠ (Προκεχωρημένη Αποθήκη Πυρομαχικών) του Ξερόκαμπου.
Αθλητισμός
Ο Α. Ο Αγ. Γαλήνης ιδρύθηκε το 1998 και πήρε μέρος το 1999-2000 στο πρωτάθλημα Γ’ τοπικού ΕΠΣΡ, καταλαμβάνοντας την 2η θέση. Από το 2000-2007 επί 7 ποδοσφαιρικές χρονιές αγωνίστηκε στην Β’ Τοπική Κατηγορία, έχοντας έδρα κυρίως το γήπεδο Μελάμπων. Το 2007 σταμάτησε η δραστηριότητά της.
Στη Φωτό η ομάδα του 2000-1:
Όρθιοι: Μ. Μπαγιαρτάκης, Ι. Χριστοφάκης, Μ. Αλυσσανδράκης, Γ. Κοτζανάκης, Β. Γ. Καραπατάκης, Π. Σπυριδάκης, Μ. Σηφάκης (Προπονητής από το Τυμπάκι).
Καθήμενοι: Γ. Κυριακάκης, Γ. Ανυφαντάκης, Π. Δημοτάκης, Κ. Χριστοδουλάκης, Η. Τσαχάκης, Αντ. Σφακιανάκης, Δ. Τσαχάκης.
Πολιτισμός – Τουρισμός
Από το 1982 δραστηριοποιείται ο πολιτιστικός Σύλλογος Αγ. Γαλήνης, με πρώτο πρόεδρο το δάσκαλο Μανώλη Ν. Τρουλλινό, με πολλές και σημαντικές εκδηλώσεις. Η ομορφιά, το γλυκό κλίμα και η θάλασσα ήταν αιτία να γίνει η Αγ, Γαλήνη ένα πανέμορφο θέρετρο, με μεγαλοπρεπή ξενοδοχεία, κέντρα διασκέδασης, ταβέρνες κ. ά.
Οικογένειες – Επίθετα
Πάνω από 200 είναι οι οικογένειες (επίθετα) της Αγ. Γαλήνης, με τα πιο γνωστά από αυτά να είναι: Αλεξανδράκης, Αναγνωστάκης, Αλεβιζάκης, Βασιλάκης, Βεργαδής, Βογιατζάκης, Γιαννακάκης, Γιασαφάκης, Γιαμαλάκης, Γερμανάκης, Δουκάκης, Δημοτάκης, Ζεάκης, Καράλης, Κασωτάκης, Καψαλάκης, Κυριακάκης, Λινοξυλάκης, Μαργαρίτης, Μαμαλάκης, Μπαγιαρτάκης, Νικηφοράκης, Παπαδάκης, Παντινάκης, Παπαδογιάννης, Παπαδομιχελάκης, Φωτάκης, Χριστοφάκης, Χριστοφοράκης κ. α.
Πηγές: Εμμ. Αυγουστάκης, «Αγ. Γαλήνη» 1983 / Ν. Φασατάκης, «Η τ. Επαρχεία Αγ. Βασιλείου» 2003 / Λ. Κρυοβρυσανάκη, «Ρεθεμνιώτικος Πανδέκτης» 1993/ Πληροφορίες και στοιχεία από εργασίες των Κ. Παπαδάκη, Εύα Λαδιά, Ιωάννα Ραμουτσάκη και Γιάννη Βουμβουλάκη.
Για συμπληρωματικά στοιχεία στο τηλέφωνο: 6934178701.
