Δραστικές αλλαγές στη νομοθεσία για το άσυλο προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που παρουσίασε χθες στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Βασικός στόχος είναι να διαμορφωθεί ένα νέο σύστημα ασύλου, συμπαγές, δομημένο, αυστηρό, δίκαιο, αλλά ταυτόχρονα σχεδιασμένο υπό το φως των έκτακτων συνθηκών που δημιουργούνται από την αύξηση των ροών αλλά και το γεγονός ότι ο βαλκανικός διάδρομος προς την Ευρώπη παραμένει κλειστός.
Η κυβέρνηση τονίζει ότι με τον νέο νόμο θα υπάρχει πλήρης σεβασμός των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, όπως προβλέπει το Ενωσιακό Δίκαιο, αλλά ταυτόχρονα οι αιτούντες θα πρέπει να συνεργάζονται με τις εθνικές αρχές. Στο νέο σύστημα θα υπάρχει σαφής και άμεσος διαχωρισμός προσφύγων και μεταναστών με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ενώ προκειμένου κάποιος να διατηρηθεί εντός του συστήματος ως αιτών άσυλο θα πρέπει να τηρεί συγκεκριμένες υποχρεώσεις.
Με την άφιξη του αλλοδαπού στα νησιά, σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, θα πραγματοποιείται άμεσα διαχωρισμός με βάση το εάν πρόκειται για άτομο που έχει, ανάλογα με την εθνικότητά του, υψηλό ή χαμηλό προσφυγικό προφίλ, όπως αυτός ο διαχωρισμός προκύπτει από τα συνολικά στατιστικά στοιχεία του συστήματος ασύλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για όσους έχουν χαμηλό προσφυγικό προφίλ, όπως σύμφωνα με πληροφορίες προβλέπεται στο νομοσχέδιο, εντός τριών ημερών θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή. Το χρονικό διάστημα για την εξέταση του αιτήματος ασύλου που καταθέτει άτομο με χαμηλό προσφυγικό προφίλ περιορίζεται στις δύο εβδομάδες για τον α΄ βαθμό και στους τρεις μήνες για τον β΄ βαθμό. Οσον αφορά την εξέταση του αιτήματος ασύλου σε β΄ βαθμό, προβλέπεται, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, η αύξηση των επιτροπών προσφύγων, από 20 που είναι σήμερα, σε 30, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η επιτάχυνση των διαδικασιών σε δεύτερο βαθμό και η ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν τεθεί. Επίσης, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας εξέτασης ασύλου ο αιτών θα πρέπει να παρίσταται είτε ο ίδιος είτε εξουσιοδοτημένος δικηγόρος αυτού, ο οποίος μάλιστα θα έχει λάβει πρόσφατα εντολή εκπροσώπησης.
Μεταβολές περιλαμβάνονται επίσης και όσον αφορά τον καθορισμό της ευαλωτότητας. Εφόσον αιτών που βρίσκεται στα νησιά χαρακτηριστεί «ευάλωτος», γίνεται άρση του γεωγραφικού περιορισμού στα νησιά και άρα μπορεί να έρθει στην ενδοχώρα. Με βάση το πρωτόκολλο που ακολουθείται, το 88% όσων φθάνουν στα νησιά χαρακτηρίζονται ευάλωτοι. Σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, το μετατραυματικό στρες θα εξαιρεθεί από τον κατάλογο των αιτιών ευαλωτότητας.
Τέλος, το νέο νομοσχέδιο προβλέπει ότι όποιος, μετά την απόρριψη του αιτήματός του παροχής ασύλου, επιθυμεί να καταθέσει μεταγενέστερο αίτημα μπορεί να το πράξει μόνο εντός τριών ημερών μετά την έκδοση της απόφασης.
Ασφαλής τρίτη χώρα
Στην κατάρτιση νέου εθνικού καταλόγου ασφαλών τρίτων χωρών που λαμβάνονται υπόψη για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου προτίθεται να προχωρήσει η κυβέρνηση, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες.
Ο εθνικός κατάλογος ασφαλών τρίτων χωρών περιλαμβάνει τον κοινό κατάλογο ασφαλών χωρών καταγωγής του Συμβουλίου Ε.Ε. καθώς και άλλες χώρες τις οποίες αποφασίζει το κράτος-μέλος έπειτα από εισήγηση της υπηρεσίας ασύλου, η οποία αξιολογείται. Για την αξιολόγηση αυτή λαμβάνονται υπόψη σχετικές πληροφορίες από άλλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Υπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Ασυλο και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Ο εθνικός κατάλογος χωρών καταγωγής κοινοποιείται από το υπουργείο Εξωτερικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, μια χώρα δύναται να χαρακτηριστεί ασφαλής τρίτη χώρα για κάποιον αν μπορεί να καταδειχθεί ότι το συγκεκριμένο άτομο, κατά το χρονικό διάστημα εξέτασης του αιτήματος ασύλου του, δεν υφίσταται δίωξη γενικά ή και μόνιμα, ούτε βασανιστήρια ή απάνθρωπη μεταχείριση ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία, ούτε υπάρχει κάποια απειλή από τη χρήση γενικευμένης βίας ή ένοπλης σύρραξης.
