Σε περισσότερες από 4.500 θέσεις θα εισαχθούν οι απόφοιτοι λυκείου μόνο με το απολυτήριό τους και χωρίς Πανελλαδικές Εξετάσεις, όπως δείχνουν οι δοκιμές που έκανε η τέως ηγεσία του υπουργείου Παιδείας στο νέο σύστημα. Βεβαίως οι θέσεις αυτές, που ανήκουν σε τμήματα μέτριας βαθμολογικής κλίμακας (κάτω από μέσο όρο 15), θα καλυφθούν από συνειδητοποιημένους υποψηφίους ως προς το αντικείμενο σπουδών και την έδρα του τμήματος. Το εν λόγω σύστημα θεσμοθετήθηκε την περασμένη άνοιξη, καθιερώνοντας τα λεγόμενα Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης (ΤΕΠ). Ισχύει μεν ακόμη, ωστόσο η νυν υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έχει δηλώσει ότι θα καταργήσει τη σχετική ρύθμιση περί ΤΕΠ.
Ειδικότερα, μέσα στον Οκτώβριο οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου πρέπει να κάνουν μία αρχική δήλωση 10 τμημάτων ΑΕΙ, ώστε να προκύψουν τα ΤΕΠ όπως εξηγεί στην «Κ» ο κ. Αλέξανδρος Πρινιάς - φυσικός, που είχε θέση Ειδικού Επιστημονικού Προσωπικού στο γραφείο του τέως υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου. Πριν από τη νομοθέτηση της σχετικής ρύθμισης το επιτελείο του κ. Γαβρόγλου έκανε προσομοιώσεις έχοντας ως αρχικό δείγμα τα μηχανογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν μετά τις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2017. «Πήραμε σαν προσομοίωση πρώτων δηλώσεων το υποσύνολο των μηχανογραφικών με μέση βαθμολογία από 10 μέχρι 15». Οι παράμετροι των σεναρίων που μεταβάλλονταν ήταν ο αριθμός των προτιμήσεων στην πρώτη δήλωση των υποψηφίων (10 ή 15) και η ελάχιστη μέση βαθμολογία πάνω από την οποία χρησιμοποιήθηκε το μηχανογραφικό σαν δείγμα (βαθμολογίες 10, 12 και 15). Με βάση τα διαφορετικά σενάρια, τα τμήματα στα οποία προέκυπταν θέσεις ελεύθερης πρόσβασης ήταν από 14 (στην περίπτωση που οι υποψήφιοι θα μπορούσαν να δηλώσουν 15 τμήματα και ελάχιστη μέση βαθμολογία 10) έως 139 (στην περίπτωση που υποψήφιοι θα δήλωναν 10 τμήματα, και ελάχιστη μέση βαθμολογία 15) και ο αριθμός των θέσεων ελεύθερης πρόσβασης από 1.121 έως 4.720.
Τα τμήματα και οι θέσεις ελεύθερης πρόσβασης μειώνονται όσο μεγαλώνει ο αριθμός των τμημάτων που μπορούσαν να δηλώσουν οι υποψήφιοι και αυξάνονται όσο περιορίζεται ο αριθμός. Η τέως ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είχε καταλήξει, οι υποψήφιοι να μπορούν να δηλώσουν έως 10 τμήματα. «Κανείς δεν είχε να χάσει από την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος», παρατηρεί ο κ. Πρινιάς. «Αντίθετα, προσθέτει, πέρα από την ουσιαστική χρήση της για την εξεύρεση κάθε χρόνο των ΤΕΠ, η πρώτη δήλωση θα προσέφερε και πολύτιμα στοιχεία για τις πραγματικές επιθυμίες των υποψηφίων και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για μελέτη και λήψη στρατηγικών αποφάσεων από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, π.χ. για την αναμόρφωση του πανεπιστημιακού χώρου και την ενίσχυση των πραγματικά δημοφιλών τμημάτων. Και, παρακαλώ να μην παρεξηγηθώ, ένα τμήμα χαμηλής δημοτικότητας μπορεί να είναι πραγματικά υψηλής ποιότητας, αλλά και η ζήτηση γι’ αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στη συνολική εικόνα του. Ουσιαστικά, θα είχαμε μέσω της πρώτης δήλωσης έναν τύπο “αξιολόγησης” των τμημάτων από την κοινωνία, κάτι που θα περίμενα η παρούσα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να επιθυμεί διακαώς, καθώς ως παράταξη έχουν γενικά εκφραστεί αναφανδόν υπέρ των αξιολογήσεων – θέση που με βρίσκει, κατ’ αρχήν, απολύτως σύμφωνο».
