Ώριμη εμφανίζεται η ελληνική κοινωνία για την αποδοχή της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία από πρόσφατες πανελλαδικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ενήλικες και έφηβους. Κι αυτό επειδή, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα σε σχετική συνέντευξη Τύπου, ο επιπολασμός του καπνίσματος στον πληθυσμό της Ελλάδας καταγράφει σταθερή μείωση, ενώ θετικά είναι τα μηνύματα από τη νέα γενιά, καθώς διαπιστώνεται αλλαγή συμπεριφοράς και τάσεων.
Την ίδια ώρα, όμως, υπάρχουν και οι αρνητικές διαπιστώσεις: Συνεχίζουμε να κατέχουμε το θλιβερό ρεκόρ με την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα και είμαστε «η χώρα της ντροπής» και στο θέμα πώλησης προϊόντων καπνού σε παιδιά κάτω των 18 ετών.
Το θετικό, λοιπόν, είναι ότι το 87,5% θεωρεί σημαντικό τον εθνικό στόχο για τη μείωση του καπνίσματος, το 81,1% πιστεύει ότι η μη εφαρμογή του νόμου για το παθητικό κάπνισμα αποτελεί σημείο πολιτιστικής υποβάθμισης της χώρας, το 72% δηλώνει ότι νιώθει θυμό όταν επισκέπτεται κλειστούς δημόσιους χώρους που δεν απαγορεύεται το κάπνισμα και το 96% επικροτεί την ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία.
«Είναι η πρώτη φορά που το κράτος έχει τη βούληση να εφαρμόσει τον νόμο για την προστασία από το παθητικό κάπνισμα», ανέφερε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας και επικεφαλής της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος στην Ελλάδα, Παναγιώτης Μπεχράκης. Εξέφρασε, δε, την αισιοδοξία του για την εφαρμογή του νόμου που προστατεύει τη Δημόσια Υγεία όλου του πληθυσμού.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Ευάγγελος Φιλόπουλος, παρουσίασε τα επιδημιολογικά δεδομένα του καπνίσματος στους ενήλικες, τα κυριότερα από τα οποία είναι: Ο επιπολασμός του καπνίσματος στον ενήλικο πληθυσμό ανέρχεται στο 27,5%, σταθερά και σημαντικά μειούμενος, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 17,9% του πληθυσμού είναι συστηματικοί καπνιστές, ενώ το 9,6% είναι περιστασιακοί, δηλαδή, καπνίζουν λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα. Η αύξηση της ηλικίας έναρξης του καπνίσματος και τα υψηλά ποσοστά διακοπής, αποδεικνύονται και από το γεγονός ότι τα ποσοστά των συστηματικών καπνιστών είναι ακόμα πιο χαμηλά στις «ακραίες» ηλικίες. Μεταξύ 18-24 ετών, το 7,9% δήλωσαν συστηματικοί καπνιστές, στην ηλικιακή ομάδα 25-34 το 9,9% και σε ηλικίες άνω των 65 το 7,4%.
Μεταστροφή της νοοτροπίας της νέας γενιάς
Ενθαρρυντικό είναι το μήνυμα που προκύπτει από τα αποτελέσματα Πανελλήνιας Έρευνας στον σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακρίβειας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ) και τα οποία αποδεικνύουν τη μεταστροφή της νοοτροπίας της νέας γενιάς, όπως αποτυπώνεται με τη μείωση του καπνίσματος για τους έφηβους - μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού, της Β΄ Γυμνασίου και της Α΄ Λυκείου.
Ειδικότερα, το 15,5% των εφήβων ηλικίας 11-15 ετών έχουν καπνίσει «έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή τους». Το κάπνισμα δεν διαφέρει σημαντικά μεταξύ των φύλων, με εξαίρεση το κάπνισμα σε όλη τη ζωή μεταξύ των 15χρονων (υψηλότερο στα κορίτσια 34,4% έναντι 27,5% στα αγόρια).
Την τελευταία 20ετία (1998-2018), το κάπνισμα τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή των 15χρονων μειώθηκε από 46,3% σε 30,9% και το καθημερινό κάπνισμα από 13,7% σε 8,1%. Επιπλέον, το πρόσφατο κάπνισμα (τουλάχιστον μία φορά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας) μειώθηκε από 26% σε 17,4%.
Ωστόσο, τους επιστήμονες προβληματίζει το γεγονός ότι υπερδιπλασιάστηκε από το 2014 στο 2018 το ποσοστό των 15χρονων που αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή, από 16,6% σε 36,7%. Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου ποσοστό 32,3% δεν έχουν καπνίσει ποτέ συμβατικό τσιγάρο.
«Τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τη νέα γενιά, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω στοιχεία είναι θετικά, καθώς διαπιστώνεται αλλαγή συμπεριφοράς και τάσεων», ανέφερε η ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής, Άννα Κοκκέβη. Παρόλα αυτά, πρόσθεσε, η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου από τους εφήβους γεννά το ερώτημα του κατά πόσον αυτό μπορεί να αποτελεί «πύλη εισόδου» των ανηλίκων στο κάπνισμα.
«Η διαχρονική παρακολούθηση της συμπεριφοράς του καπνίσματος στους εφήβους και οι έγκαιρες παρεμβάσεις πρόληψης θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα στον τομέα της Δημόσιας Υγείας, με δεδομένο πως σε αυτή την ηλικία ξεκινούν και υιοθετούνται επικίνδυνες συμπεριφορές για την υγεία, οι οποίες συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή», υπογράμμισε η κ. Κοκκέβη.
«Το θερμαινόμενο κάπνισμα και το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι ακίνδυνο. Βλέπουμε ότι καταγράφονται θανατηφόρα κρούσματα στο εξωτερικό, ενώ υπάρχει και μελέτη που διαπιστώνει ότι προκαλεί πνευμονοπάθειες», ανέφερε ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Ευάγγελος Φιλόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι «δεν είναι μια μέθοδος διακοπής καπνίσματος, αλλά μια μέθοδος εισαγωγής των νέων στο κάπνισμα».
