Ένα μεγάλο παζάρι στο εσωτερικό της Ε.Ε. σε σχέση με την τύχη που τελικά θα έχουν όσοι μετανάστες περνούν τα ελληνικά σύνορα βρίσκεται σε εξέλιξη στο παρασκήνιο, με την Αθήνα να επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο γραμμές. Τη γερμανική, η οποία τείνει στη χορήγηση οικονομικών κινήτρων στις χώρες του Βίσεγκραντ και λοιπές χώρες που αρνούνται τη μετεγκατάσταση μεταναστών από την Ελλάδα, και τη γαλλική, που προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για όσους αρνούνται να ακολουθήσουν μια ευρωπαϊκή πολιτική. Παράλληλα με αυτή τη συζήτηση, η οποία εξελίσσεται σε τεχνικό επίπεδο στις Βρυξέλλες, αλλά και στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης αυτές τις ημέρες, στην Αθήνα είναι απολύτως σαφές ότι η Αγκυρα χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό ως ένα ακόμη εργαλείο πίεσης προς την Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η σαφής προσπάθεια της Αγκυρας να μετατρέψει το μεταναστευτικό σε διμερές ζήτημα συζήτησης με την Αθήνα.
Η συγκεκριμένη τάση της Αγκυρας φαίνεται ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου, μετά τη σχετική πρόταση του Τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ προς τον Ελληνα ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο να αποτελέσει το μεταναστευτικό ζήτημα συζήτησης στο πλαίσιο των στρατιωτικών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), κάτι που η Αθήνα, βεβαίως, απέρριψε. Θεωρητικά, ο επόμενος γύρος ΜΟΕ θα πρέπει να γίνει στην Αθήνα τον Δεκέμβριο, ωστόσο δεν έχει οριστεί ακόμη τελική ημερομηνία. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η Αγκυρα θέτει το μεταναστευτικό ως μοχλό πίεσης για το ζήτημα των οκτώ πρώην στρατιωτικών που έχουν πάρει άσυλο, αλλά ευρύτερα για περίπου 8.000 πρόσωπα τα οποία θεωρεί ότι ανήκουν στην (τρομοκρατική για τους Τούρκους) οργάνωση του ιμάμη Γκιουλέν και όπως υποστηρίζει υποθάλπονται στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα παρατηρείται, επίσης, καθημερινή παρουσία στον τουρκικό Τύπο αρθρογραφίας, η οποία παρουσιάζει την Ελλάδα ως χώρα που κακοποιεί και επαναπροωθεί βίαια τους μετανάστες στην Τουρκία, σε αντίθεση με την Αγκυρα που φιλοξενεί τέσσερα εκατ. μετανάστες και πρόσφυγες. Υπενθυμίζεται πως η Αγκυρα αποσύρθηκε από το διμερές πρωτόκολλο επανεισδοχής του 2001, το 2017, μετά την απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης να μην εκδώσει τους οκτώ στην Τουρκία.
Η πολιτική εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού στρέφεται μεν κατά της Ε.Ε., όμως η Ελλάδα, ως χώρα εισόδου, εισπράττει την πίεση. Η «έκρηξη» των ροών το 2015-16 ήταν σαφώς συνδεδεμένη με την κορύφωση του πολέμου στη Συρία. Ωστόσο, οι υψηλές ροές των τελευταίων μηνών –κατά μέσον όρο 550 άτομα την ημέρα (βλ. αναλυτικό ρεπορτάζ, σελ. 6)– αποδίδονται στην πιο σκληρή στάση που κρατάει η Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας τόσο για τις παραβιάσεις της κυπριακής κυριαρχίας με τις γεωτρήσεις στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της χώρας, όσο και στην αντίθεση των Ευρωπαίων στις τουρκικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Συρία. Οι ροές άρχισαν να αυξάνονται μετεωρικά ξανά τον περασμένο Ιούνιο, όταν η Ε.Ε. αποφάσισε για πρώτη φορά να προχωρήσει σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ.
Κυπριακό
Εν τω μεταξύ, χθες το βράδυ, έγινε μία ακόμη απόπειρα επανεκκίνησης των συνομιλιών για το Κυπριακό. Ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δείπνησε με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί στο Βερολίνο. Ο κ. Γκουτέρες είχε και διμερείς συναντήσεις με καθέναν από τους ηγέτες, με σκοπό να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν προϋποθέσεις για το επόμενο βήμα, δηλαδή την πραγματοποίηση πενταμερούς συνόδου (με τη συμμετοχή των εγγυητριών Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) στο μοντέλο του Κραν-Μοντανά.
