ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Κ. ΛΑΒΔΑΣ ΚΑΙ Κ. ΥΦΑΝΤΗΣ ΑΝΑΛΥΟΥΝ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Καθησυχαστικοί εμφανίζονται οι πολιτικοί αναλυτές των διεθνών πραγμάτων ως προς το ενδεχόμενο εμπλοκής της Ελλάδας στον πόλεμο που μαίνεται στην Μέση Ανατολή και προκαλεί σοκ και δέος στους πολίτες του πλανήτη και ειδικά των χωρών της ανατολικής Μεσογείου.
Την ίδια ώρα το βλέμμα στρέφεται στην Τουρκία και στον Πρόεδρο της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια προκαλεί με την στάση του και την ρητορική του, δημιουργώντας κλίμα ανασφάλειας και πολλές φορές συγκρουσιακό, όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά γενικότερα με τις γειτονικές προς αυτή χώρες. Μάλιστα η ρήξη με το Ισραήλ και η πρόθεση να γίνει η Τουρκία η ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού τόξου, αποτελεί μια πραγματικότητα που ουδείς μπορεί να αγνοήσει.
Τα δύο αυτά ζητήματα μαζί με τις ενδεχόμενες οικονομικές και άλλες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η πολεμική σύρραξη μεταξύ Παλαιστίνης και Ισραήλ, σχολίασαν στην εφημερίδα «Ρέθεμνος» ο Καθηγητής Ευρωπαϊκής και Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές κ. Κωνσταντίνος Λάβδας και ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων επίσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Κωνσταντίνος Υφαντής.
Οι διαπρεπείς επιστήμονες αναλύουν τα δεδομένα και απαντούν στα βασικά ερωτήματα που πλανώνται μεταξύ των απλών πολιτών για όσα συμβαίνουν τόσο κοντά στην χώρα μας, κουρελιάζουν την παγκόσμια ειρήνη και απειλούν με νέες περιπέτειες την διεθνή οικονομία αλλά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες.
«Τα πράγματα πριν γίνουν καλύτερα θα γίνουν πολύ χειρότερα» σχολίασε πάντως ο καθηγητής Κ. Υφαντής ενώ αξίζει μνεία στην άποψη του καθηγητή Κ. Λάβδα, που αναφερόμενος στο μέλλον είπε με νόημα: «Ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε να αποφύγουμε αυτή την πληγή, η οποία θα δημιουργεί συνεχώς προβλήματα και θα δοκιμάζει την ανθρωπιά μας συνεχώς, θα είναι να επικρατήσουν οι μετριοπαθείς φωνές παντού, θα είναι μια επόμενη κυβέρνηση στο Ισραήλ - που είναι η μόνη δημοκρατική χώρα στην περιοχή - να είναι μια κυβέρνηση μετριοπαθής και να αντιληφθεί πως μια συνεργασία με τον Αμπάς και την Παλαιστινιακή Αρχή στην Δυτική Όχθη είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε σε μια ειρήνη δύο κρατών».
ΘΑ ΕΜΠΛΑΚΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΠΩΣ;
Ερωτηθείς ο καθηγητής κ. Κ. Υφαντής για το αν υπάρχει ενδεχόμενο εμπλοκής της Ελλάδας στην πολεμική σύρραξη της Μέσης Ανατολής, απάντησε, πως δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο στην παρούσα χρονική στιγμή. Συγκεκριμένα είπε: «Κατά την προσωπική μου εκτίμηση δεν υπάρχει θέμα εμπλοκής της Ελλάδας παρά μόνο στην διοχέτευση και διευκόλυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Αν τυχόν υπάρξει κάποια εκεχειρία, κάποια κατάπαυση του πυρός για ανθρωπιστικούς λόγους, τότε είναι σαφές, ότι στο μέτρο των δυνατοτήτων της η Ελλάδα μαζί με άλλες χώρες θα προσπαθήσει να προσφέρει ό,τι είναι δυνατόν να προσφέρει. Άλλου είδους εμπλοκή της χώρας μας δεν βλέπω. Αν φτάσουμε σε μια στρατιωτική εμπλοκή, τότε θα μιλάμε για ένα πόλεμο που θα έχει «ρουφήξει» ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή, σενάριο, το οποίο δεν έχει πιθανότητα να υλοποιηθεί».
Από την πλευρά το στο ίδιο ερώτημα ο Καθηγητής κ. Κ. Λάβδας απάντησε: «Εάν η σύρραξη αυτή δεν προκαλέσει γενικότερη περιφερειακή ανάφλεξη, κυρίως με την μεγαλύτερη συμμετοχή του ίδιου του Ιράν και όχι απλά της ΧΕΣΜΠΟΛΑΧ, τότε η Ελλάδα οφείλει να παραμείνει στην θέση που έχει τώρα και δεν έχει να φοβηθεί απολύτως τίποτα περισσότερο ή λιγότερο σε σχέση με άλλες δυτικές κοινωνίες, οι οποίες παραμένουν στις θέσεις που είχαν πάντα για την περιοχή. Δηλαδή, ότι χρειάζεται ειρήνευση μέσω της μελλοντικής λύσης των δύο κρατών και στο μεταξύ της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Είναι προφανές, ότι υπάρχουν χώρες που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην ισλαμιστική τρομοκρατία και είναι προφανές πως αν τρωθεί σοβαρά η ισλαμιστική τρομοκρατία στην περιοχή, όλες οι χώρες που κινδυνεύουν από αυτή και σε μικρότερο βαθμό η Ελλάδα, θα επωφεληθούν από αυτή».
Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ
Προφανώς η στάση της Τουρκίας και η ρητορική που συνεχίζει να αναπτύσσει ο πρόεδρος της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζουν να προκαλούν ερωτηματικά, αν και κατά τον καθηγητή κ. Λάβδα, δεν θα έπρεπε η στάση της Γείτονος να προκαλεί απορίες. Ο ίδιος τάσσεται ανοιχτά κατά της οποιασδήποτε πολιτικής συνεργασίας με την Τουρκία αυτή την περίοδο και θεωρεί αφελή την αντίληψη πως μέσω αυτής της συνεργασίας θα μπορούμε να έχουμε το «κεφάλι μας ήσυχο» με την γειτονική χώρα μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα που επικρατεί στην τρέχουσα συγκυρία.
Χαρακτηριστικά, ο κ. Λάβδας, δήλωσε στην εφημερίδα μας τα εξής: «Η στάση της Τουρκίας, για την οποία πολλοί απορούν, είναι συνεπής με την πορεία που έχει χαράξει από χρόνια, σίγουρα από το 2016 αλλά και παλαιότερα, καθώς προσπαθεί να αναδείξει την Τουρκία σε ένα κέντρο μεταξύ πολλών πόλων και κέντρων στο αναδυόμενο μεταμονοπολικό σύστημα. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται πλέον τον εαυτό της ως ένα ισλαμικό κέντρο με περιφερειακή ισχύ, το οποίο κατά περίπτωση θα διαφοροποιείται από τους πόλους. Ένα κέντρο, το οποίο θα έχει μια σχετική αυτονομία απέναντι στους διαφορετικούς πόλους. Κατά συνέπεια την Τουρκία θα πρέπει να την παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά. Δεν έχουμε κανένα λόγο αυτή την στιγμή ούτε να προκαλέσουμε αλλά ούτε και να δείξουμε, ότι δεν αντιλαμβανόμαστε το πόσο επικίνδυνη είναι. Και σε αυτό το πλαίσιο έχω ήδη εκφραστεί εναντίον της συνέχισης σε αυτή τη φάση της πολιτικής συνεργασίας. Θεωρώ, ότι οι διπλωματικοί και οι τεχνοκρατικοί δίαυλοι επικοινωνίας είναι πάντα απαραίτητοι αλλά σε αυτή την συγκυρία η πολιτική συνεργασία με την Τουρκία δεν βλέπω τι θα αποδώσει στην Ελλάδα, πέρα από μια αντίληψη ότι έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο, μια αντίληψη που κατά την γνώμη μου σε τελική ανάλυση είναι αφελής».
Στο αντίστοιχο ερώτημα ο καθηγητής κ. Υφαντής απάντησε, ότι «Εκείνο που μπορεί να επιφέρει επιπτώσεις στην χώρα μας είναι η στάση της Τουρκίας. Έχουμε μια Τουρκία, ένα Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος έχει «θυμηθεί» τις παλιές του φιλοδοξίες, όπως τις εξέφρασε στα τέλη της δεκαετίας του 2000, όταν προχώρησε στην ρήξη των σχέσεων με το Ισραήλ, όταν επέτρεψε να φύγει εκείνη η περίφημη νηοπομπή του Μαβί Μάρμαρα και να προσπαθήσει παρά τον αποκλεισμό του Ισραήλ να περάσει υποτίθεται ανθρωπιστική βοήθεια – στην ουσία όπλων- στην λωρίδα της Γάζας, οπότε είχαμε την γνωστή συμπλοκή και τον θάνατο πολλών Τούρκων. Σε μια συγκυρία που υπήρχε μια απεγνωσμένη προσπάθεια της Τουρκίας να βελτιώσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, τώρα επιστρέφουμε στο σημείο μηδέν. Νομίζω πως αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη, ακόμα αν και μετά από δύο – τρία χρόνια ο Πρόεδρος Ερντογάν επιχειρήσει μία ακόμα κωλοτούμπα, από αυτές που συνηθίζει και για τις οποίες – ας μου επιτραπεί η έκφραση – «τον θαυμάζουμε». Θα μπορούσε κάποιος να συμπεράνει, αν και είναι πάρα πολύ νωρίς, γιατί είναι λίγες οι ημέρες που διαρκεί η κρίση, η Τουρκία έχει επιλέξει την στρατηγική της ρήξης με το Ισραήλ και άρα έχει επιλέξει την στρατηγική της αποστασιοποίησης από όλες αυτές τις χώρες που στηρίζουν το Ισραήλ, δηλαδή το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ».
Ο κ. Υφαντής κατέληξε για το θέμα, λέγοντας: «Αυτή την στιγμή ο Πρόεδρος Ερντογάν παραμένει σε επίπεδο ρητορικής. Παρόλο που απειλεί να κάνει πράγματα κανένας δεν μπορεί να σκεφτεί τι θα μπορούσε να κάνει η Τουρκία πέρα από το να κινηθεί διπλωματικά. Αλλά αν επιλέξει μια στρατιωτική παρέμβαση, τότε τα πράγματα θα μπορούσαν να πάρουν μια άλλη τροπή που κανένας δεν μπορεί να φανταστεί και δεν θα μπορούσε να φανταστεί εδώ και πάνω αιώνα. Δηλαδή, να δούμε την Τουρκία να εμπλέκεται στην Μέση Ανατολή. Ενεπλάκη βέβαια στην Συρία αλλά περιορισμένα και σε θέμα δικής της ασφάλειας απέναντι στους Κούρδους. Εδώ είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Πάντως από τον τελευταίο Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973 καμία χώρα δεν σκέφτηκε να εμπλακεί στρατιωτικά σε μια σύγκρουση Ισραήλ – Παλαιστίνης».
ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ
Ωστόσο, ένας πόλεμος στην «γειτονιά» μας προκαλεί εύλογα ερωτηματικά για το ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στην χώρα μας και κυρίως πως μπορεί να αντιμετωπιστεί ένα ενδεχόμενο νέο κύμα προσφύγων από την Μέση Ανατολή.
Στο ερώτημα αυτό ο καθηγητής Κωνσταντίνος Υφαντής απάντησε, ότι «Οι επιπτώσεις είναι σαφείς, κυρίως στον οικονομικό τομέα. Οι επιπτώσεις στην περιφερειακή και στην παγκόσμια οικονομία θα επηρεάσουν και την Ελλάδα. Διότι όταν κυριαρχεί η αβεβαιότητα, τότε οι οικονομίες υποφέρουν. Εκείνο, που επίσης θα μπορούσε να επηρεάσει την χώρα είναι ένα κύμα προσφύγων. Δηλαδή, να υπάρξει μια μαζική έξοδος και μια προσπάθεια παλαιστινίων προσφύγων να περάσουν προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδος. Ούτε αυτό το θεωρώ πιθανό. Όχι γιατί δεν θα ήθελαν απελπισμένοι άνθρωποι να φύγουν από την εμπόλεμη ζώνη αλλά γιατί είναι τέτοια η γεωγραφία της περιοχής και αυτή την στιγμή η ΧΑΜΑΣ δεν επιτρέπει την έξοδο, γιατί χρησιμοποιεί τους ανθρώπους ως ανθρώπινες ασπίδες. Επίσης το πέρασμα προς την Αίγυπτο είναι πολύ καλά φρουρούμενο και από τις Αιγυπτιακές Ένοπλες Δυνάμεις, υπάρχει γεωγραφικό εμπόδιο στην διαφυγή προσφύγων».
Από την πλευρά του ο καθηγητής Κωνσταντίνος Λάβδας υποστήριξε, ότι «Εάν συνεχίσει ο πόλεμος για μεγάλο χρονικό διάστημα το προσφυγικό κύμα θα είναι αναπόφευκτο. Θα δοκιμαστεί επίσης η σχέση της δύσης γενικώς με τις πετρελαϊκές χώρες, ακόμα και με χώρες που εξακολουθούν να είναι σε καλή σχέση με την δύση, όπως η Σαουδική Αραβία. Άρα υπάρχει και αυτή η διάσταση των τιμών του πετρελαίου. Όμως, πέρα από το προφανέστατο ανθρωπιστικό ζήτημα, το οποίο κάθε ημέρα γίνεται χειρότερο, έχουμε κάθε λόγο και οικονομικό, και ενεργειακό, και σε σχέση με το προσφυγικό αλλά και το μεταναστευτικό, να θέλουμε αυτή η κρίση να λήξει το συντομότερο».
Ο ίδιος κατέληξε το λόγο του επισημαίνοντας τα εξής: «Αν δεν υπάρξει περιφερειακή ανάφλεξη με την μεγαλύτερη ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του Ιραν – αυτό είναι ένα θέμα κρίσιμο – νομίζω θα αποφύγουμε τις χειρότερες άμεσες συνέπειες. Μεσοπρόθεσμα, όμως, ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε να αποφύγουμε αυτή την πληγή, η οποία θα δημιουργεί συνεχώς προβλήματα και θα δοκιμάζει την ανθρωπιά μας συνεχώς, θα είναι να επικρατήσουν οι μετριοπαθείς φωνές παντού, θα είναι μια επόμενη κυβέρνηση στο Ισραήλ, που είναι η μόνη δημοκρατική χώρα στην περιοχή, να είναι μια κυβέρνηση μετριοπαθής και να αντιληφθεί πως μια συνεργασία με τον Αμπάς και την Παλαιστινιακή Αρχή στην Δυτική Όχθη είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε σε μια ειρήνη δύο κρατών».
