ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΟΒΑΡΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ
Οι δύο τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ για τους δασικούς χάρτες έχουν προκαλέσει συγκρατημένη αισιοδοξία και στην Κρήτη καθώς θεωρητικά ανοίγει ο δρόμος για την επίλυση των αμέτρητων προβλημάτων που προκάλεσε η πρώτη ανάρτηση την περασμένη Άνοιξη.
Αφενός, διαφαίνεται πως εξαιρούνται όλες οι εκτάσεις, οι οποίες λογίζονταν ως βοσκότοποι εδώ και δεκαετίες και με βάση αυτές δίδονταν οι επιδοτήσεις στους αγρότες και στους κτηνοτρόφους ενώ επικρατεί πια και η λογική, πως δεν μπορεί οι χάρτες αυτοί να διαμορφώνονται με το πώς ήταν οι εκτάσεις το 1945 αλλά το πώς έχουν διαμορφωθεί στις ημέρες μας.
Επί της ουσίας, μετά τις αποφάσεις του ΣτΕ (1364 και 1365/2021) μπαίνει σε τροχιά οριστικής ολοκλήρωσης η διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών, αφού κρίθηκε, ότι το άρθρο 48 του ν. 4685/2020, σχετικά με τους υπό έγκριση δασικούς χάρτες, είναι σύμφωνο με τις διατάξεις του Συντάγματος.
Εκείνο, πάντως, που πρέπει να καταλάβουν ειδικά οι ιδιοκτήτες εδώ στην Κρήτη, είναι πως χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας, δεν επιλύεται το υφιστάμενο πρόβλημα. Η «θολή» κατάσταση με την έλλειψη τίτλων, θα πρέπει να λυθεί και οι πολίτες, όπως αντίστοιχα η εκκλησία και οι δήμοι που κατέχουν τις εκτάσεις – το δημόσιο δεν έχει παρά ελάχιστη ιδιοκτησία στο νησί μας – θα πρέπει να σπεύσουν ταχέως προς την κατεύθυνση να ξεκαθαρίσουν το τοπίο των ιδιοκτησιών τους.
ΤΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΑΡΜΟΔΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τις αποφάσεις αυτές της μείζονος Ολομέλειας του ΣτΕ, ξεκινάει η αντίστροφη μέτρηση για την ολοκλήρωση της μεγάλης μεταρρύθμισης των δασικών χαρτών, προς όφελος της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, της δημόσιας περιουσίας, αλλά και της προάσπισης των περιουσιακών δικαιωμάτων των πολιτών.
Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας, έκρινε ότι δεν υφίστανται ζητήματα συνταγματικότητας όσον αφορά στα κυρίαρχα σημεία της διαδικασίας αποτύπωσης των δασικών χαρτών, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 48 του ν. 4685/2020.
Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται τα εξής:
- Δασικό είναι ό,τι καλύπτεται από δασική βλάστηση όχι μόνο σήμερα, αλλά και κατά το παρελθόν, αρκεί να μην έχει εκδοθεί διοικητική πράξη που να αλλάζει τη χρήση του, κατά βάση πριν από το Σύνταγμα του 1975 και για όσο χρόνο συνεχίζεται η επιτραπείσα χρήση.
- Εκτάσεις που έχουν αφιερωθεί στη γεωργική χρήση πριν από το Σύνταγμα του 1975, αποσυνδέονται από τη δασική νομοθεσία, εφόσον εξακολουθούν να καλλιεργούνται.
- Από τη δασική νομοθεσία εξαιρούνται οι περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ακόμα και μετά το Σύνταγμα του 1975. Βασική προϋπόθεση είναι η ίδρυσή τους να έχει επιτραπεί βάσει διοικητικών πράξεων.
- Το ίδιο ισχύει και για τις περιοχές που καταλαμβάνονται από εγκεκριμένα σχέδια πόλεων ή περιλαμβάνονται εντός οικισμών.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΕ
- Η αποτύπωση των δασικών εκτάσεων στους δασικούς χάρτες πρέπει να είναι αξιόπιστη και να μην περιλαμβάνει εκτάσεις, επί των οποίων δεν είναι νομικά δυνατή η εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας. Το ίδιο ισχύει και για εκτάσεις που δεν επιτρέπεται να κηρυχθούν ως αναδασωτέες για να αποκτήσουν τη χαμένη τους βλάστηση, διότι η βλάστηση αυτή απομακρύνθηκε για κάποιο νόμιμο λόγο.
- Κατά το Δικαστήριο, η εμφάνιση τέτοιων εκτάσεων ως δασικών θα προκαλούσε σύγχυση ως προς το ποιος είναι ο δασικός πλούτος της χώρας και θα εμπόδιζε τη χάραξη αποτελεσματικής δημόσιας πολιτικής για τη σωτηρία των δασών.
- Επιπρόσθετα, η εμφάνιση αυτών των εκτάσεων ως δασικών θα ναρκοθετούσε και την ανάπτυξη των γεωργικών δραστηριοτήτων, οι οποίες ιστορικά συνέβαλαν στη μεταπολεμική ανόρθωση της χώρας.
- Η εξαίρεση των εκτάσεων που έχουν αποδοθεί σε άλλες χρήσεις με διοικητικές πράξεις, εξοπλισμένες με το τεκμήριο της νομιμότητας, αποσκοπεί και στην ασφάλεια δικαίου.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε για την απόφαση της μείζονος Ολομέλειας του ΣτΕ: «Με την πολύ σημαντική απόφαση του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, ανοίγει ο δρόμος για την ανάρτηση των δασικών χαρτών που αποτελεί μία από τις πλέον εμβληματικές μεταρρυθμίσεις στην ιστορία της χώρας. Πρόκειται για έργο εθνικής σημασίας, το οποίο θα επιλύσει πολλές παθογένειες που ταλανίζουν το νεότερο ελληνικό κράτος από την ίδρυσή του. Με απόλυτο σεβασμό στις αποφάσεις του ΣτΕ και στις διατάξεις του Συντάγματος θα ολοκληρώσουμε την κύρωση των δασικών χαρτών και θα διορθώσουμε τα σφάλματα που σημειώθηκαν στη διαδικασία, προκειμένου να κατοχυρώσουμε την προστασία του περιβάλλοντος, της δημόσιας περιουσίας και κυρίως των νόμιμων ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών είναι εξαιρετικά σημαντική και για την οικονομική δραστηριότητα, ιδίως για την προσέλκυση επενδύσεων, δεδομένου ότι εφεξής θα υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο για τις χρήσεις γης. Επιπρόσθετα, θα επιτρέψει την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, το οποίο επίσης αποτελεί σημαντική μεταρρύθμιση για την προστασία της περιουσίας των πολιτών και τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος».
O Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς επισήμανε: «Η απόφαση του ΣτΕ μας επιτρέπει να προχωρήσουμε με γοργούς ρυθμούς στις απαιτούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις ώστε να επιλύσουμε τα εκκρεμή ζητήματα των δασωθέντων αγρών και των εκχερσωμένων εκτάσεων, όπως άλλωστε πράξαμε για την αναγνώριση του τεκμηρίου κυριότητας υπέρ των ιδιωτών στα Ιόνια νησιά, την Κρήτη, τη Λέσβο, Σάμο και Χίο, τις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, τα Κύθηρα-Αντικύθηρα και τη Μάνη, αλλά και για την εξαίρεση των ασπαλάθων από τα δασικά είδη. Διαφυλάττουμε το δάσος σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος και συγχρόνως διασφαλίζουμε τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών μια για πάντα, χωρίς να τους βασανίζουν εκκρεμότητες στο μέλλον».
ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ
Ο πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Αλέκος Στεφανάκης, μετά τις συγκεκριμένες εξελίξεις, δίνει βαρύτητα στο ζήτημα των ενεργειών που πρέπει να κάνουν οι πολίτες για να «ξεκαθαρίσουν» στις δικές τους εκτάσεις και να λυθεί το ιδιοκτησιακό ζήτημα, κυρίως όπως προκλήθηκε στην Κρήτη. Ειδικά στο νησί μας, όπου οι συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων δεν έχουν τίτλους ιδιοκτησίας, τα δεδομένα παραμένουν «θολά» και οι ιδιοκτήτες οφείλουν να σπεύσουν και να ακολουθήσουν τις διαδικασίες για να προστατεύσουν τις περιουσίες τους.
«Μένουν τώρα τα τεράστια ζητήματα που αφορούν τις εκχερσωμένες εκτάσεις, που πολλές φορές ήταν μέσα στα αναπτυξιακά προγράμματα όπως τα σχέδια βελτίωσης, και σήμερα είναι αμπέλια, ελιές και αροτραίες καλλιέργειες, που δεν είναι λίγες στην Κρήτη» δήλωσε, για να τονίσει, ότι «θα πρέπει τα συναρμόδια υπουργεία να τα δουν τα θέματα αυτά. Διότι μπορεί πρότερα να είχαν έναν δασικό χαρακτήρα, αλλά ασφαλώς η κοινωνία εξελίσσεται και θα πρέπει να το δούνε. Να ακούσουμε τις Δασικές Υπηρεσίες. Και να καθίσουμε όλοι σε ένα κοινό τραπέζι και να βρούμε μαζί τη λύση».
Ο ίδιος, σε δηλώσεις του συνέχισε, λέγοντας, ότι «Στην Κρήτη τα δάση είναι συγκεκριμένα. Στα χορτολιβαδικά όμως, που χαρακτηρίζονται ως δασικά και τα οποία βοσκούνται κατά κόρον και πολλές φορές πιθανώς υπερβόσκονται, προφανώς αυτό είναι ένα κομμάτι που αφορά και τη διαχείριση αλλά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς».
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ
Από πλευράς της Παγκρήτιας Συντονιστικής για του Δασικούς Χάρτες, τίθεται πάντως επιτακτικά το ζήτημα της χρήσης των εκτάσεων καθώς θεωρείται από την πλευρά τους, ότι ακόμα και αν ξεκαθαρίσει πλήρως το ιδιοκτησιακό, η κείμενη νομοθεσία δίνει το απόλυτο δικαίωμα στο κράτος να παρεμβαίνει για την χρήση τους, χωρίς να μπορεί ο ιδιοκτήτης να αντιδράσει.
Συγκεκριμένα ο Αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Θεοδωράκης, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Παγκρήτιας Συντονιστικής, θεωρεί πως το ζήτημα της «χρήσης» των δασικών εκτάσεων δεν έχει επιλυθεί, ακόμα και αν επιλυθεί πλήρως και δικαιωθούν 100% οι ιδιοκτήτες της γης στην Κρήτη.
Μιλώντας στην εφημερίδα μας, επισήμανε αρχικά, τα εξής: «Η «ιδιοκτησία» περιλαμβάνει την «κυριότητα» και τη «χρήση». Υπενθυμίζουμε ότι η «κυριότητα» αμφισβητήθηκε επίσημα πρόσφατα, μετά την ανάρτηση των Δασικών Χαρτών στο Κτηματολόγιο, παρά το γεγονός ότι το Ελληνικό Δημόσιο στην Κρήτη έχει μόνον τρείς ιδιοκτησίες: Ντία, Γραμβούσα, Ροδωπός, που παρέλαβε από την Κρητική πολιτεία και ότι άλλο έχει απαλλοτριώσει έκτοτε.»
Ο ίδιος, επεξηγώντας, τόνισε τα εξής: «Ανεξάρτητα από την «κυριότητα» που έχει κάποιος σε μια έκταση «δασικού χαρακτήρα», αυτός έχει απολέσει τη «χρήση» της, η οποία εκχωρείται (με κάποιο αντάλλαγμα υπέρ του Δημοσίου), σε οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο – επιχειρηματία, που αιτείται άδεια για εγκατάσταση ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Αυτό προβλέπεται από το άρθρο 58 του νόμου 998».
Έτσι ο οικείος Δασάρχης εκδίδει την «Έγκριση Επέμβασης» σύμφωνα με τον ανωτέρω νόμο, υπέρ τρίτου προσώπου (για εγκατάσταση ΑΠΕ και εν αγνοία του πραγματικού ιδιοκτήτη) σε μια έκτασης «Δασικού Χαρακτήρα!».
Στη σελίδα 4 μιας τέτοιας «Έγκρισης Επέμβασης», αναφέρεται ότι: «… Οι Εγκρίσεις Επέμβασης, παραμένουν έγκυρες και ισχυρές ακόμη και στην περίπτωση Δικαστικής κλπ αναγνώρισης της «Κυριότητας» υπέρ τρίτου προσώπου (δηλαδή του πραγματικού ιδιοκτήτη)..!
Σε αυτή την περίπτωση ο πραγματικός ιδιοκτήτης υπεισέρχεται στη θέση του Δασάρχη – Δημοσίου, χωρίς να μπορεί να αποβάλλει τον Επενδυτή ΑΠΕ…»
Ως συμπέρασμα, ο κ. Θεοδωράκης, τονίζει τα εξής: «Ο ιδιοκτήτης μιας έκτασης <Δασικού χαρακτήρα> μπορεί να έχει την <Κυριότητα> (και άρα τις φορολογικές υποχρεώσεις…!) αλλά έχει απολέσει τη <Χρήση> της που εκχωρείται σε τρίτο πρόσωπο για εγκατάσταση ΑΠΕ.»
Ερωτηθείς ο κ. Θεοδωράκης, για το τι προτείνεται ως λύσει προς τους πολίτες για το μείζων ζήτημα της χρήσης των εκτάσεων τους, που τυχόν κριθούν τελικά ως δασικές, απάντησε τα εξής:
«Ο νόμος 4819/21 άρθρα 148,149 (νόμος Σκρέκα) προβλέπει τη δυνατότητα υποβολής «αντιρρήσεων», σε τριμελή επιτροπή που αποτελείται από ένα Δικαστικό και τους προϊσταμένους της Κτηματικής και της Δασικής Υπηρεσίας.
Βασική προϋπόθεση να υπάρχει ισχυρός τίτλος προ του 2001, κλπ.
Η συντριπτική πλειοψηφία όμως των ιδιοκτησιών κυρίως στην Κρήτη κατέχεται δια «Λόγου» από τους γονείς. Δηλαδή με Χρησικτησία.
Σχετικά με τη «Χρήση» είδαμε πιο πάνω τον (απαράδεκτο) τρόπο που το Δημόσιο σκέφτηκε να ικανοποιήσει την ανάγκη για πράσινη ενέργεια (ΑΠΕ), με το ν. 998/79. Επειδή όμως το ηλεκτρικό ρεύμα αποτελεί «αγαθό κοινής ωφέλειας», απαιτείται μια νέα ορθολογική και νόμιμη προσέγγιση, χωρίς να παρακαμφθεί ο ιδιοκτήτης γης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
1. Η προοπτική να ευδοκιμήσει μια διεκδίκηση της κυριότητα στην τριμελή επιτροπή, με αντίδικο το Ελληνικό Δημόσιο (που δεν έχει ιδιοκτησία…!) και πέραν του σημαντικού κόστους, κρίνεται απειροελάχιστη.
2. Ακόμη όμως και αν αναγνωριστεί η Κυριότητα παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα της Χρήσης.
3. Η υφ’ αρπαγή <ΧΡΗΣΗΣ & ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ> με το ν. 998/79 & τους Δασικούς χάρτες δεν μπορεί να γίνει δεκτή.»
ΜΑΖΕΥΟΥΝ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ
Η Παγκρήτια Συντονιστική για τους δασικούς χάρτες, συνεχίζοντας να διεκδικεί την επίλυση του ζητήματος, όχι μόνο για το ιδιοκτησιακό αλλά και για το ζήτημα της χρήσης των ιδιοκτησιών, έχει ξεκινήσει και οργανώνει κατά τόπους εκδηλώσεις ενημέρωσης των πολιτών, συλλέγοντας υπογραφές με αίτημα την επίλυση όλων των θεμάτων που άπτονται των δασικών χαρτών.
Το κείμενο που υπογράφουν, όσοι πολίτες συμφωνούν με τις θέσεις της Συντονιστικής Επιτροπής έχει ως εξής:
« 1.Δεν αναγνωρίζουμε το δικαίωμα κυριότητας ή Χρήσης – Νομής, που έχει προβάλλει το Ελληνικό Δημόσιο, σε κάθε ιδιοκτησία (Ιδιωτική, Δημοτική, Εκκλησιαστική), με αιτιολογία το Δασικό, Χορτολιβαδικό ή άλλης μορφής χαρακτήρα, στις Περιφέρειες με ειδικό ιδιοκτησιακό καθεστώς ( Κρήτη, κλπ).
- Να αποσυρθεί ο Δασικός χάρτης από το Κτηματολόγιο.
- Να γίνει διόρθωση της σχετικής νομοθεσίας.»
