Θεοφάνια είναι η τρίτη και τελευταία μεγάλη γιορτή του Δωδεκαημέρου (των εορτών δηλαδή των Χριστουγέννων) και τελείται στις 6 Ιανουαρίου κάθε έτους. Φέτος η γιορτή αυτή πέφτει Δευτέρα. Το όνομά της προκύπτει από τη φανέρωση της Αγίας Τριάδας, σύμφωνα με ευαγγελικές περικοπές, κατά τη βάπτιση του Χριστού με τη μορφή περιστεριού. Η γιορτή των Θεοφανίων λέγεται επίσης και Επιφάνια και Φώτα (Γιορτή των Φώτων) και εκείνη τη μέρα γιορτάζουν οι Φωτεινή, Φανή, Φώτιος, Τριάδα, Ουρανία, Ιορδάνης, Ιορδάνα, Περιστέρης, Περιστέρα, Θεοφάνης, Θεοφανία και Θεοχάρης.
Η μεγάλη τελετουργία της ημέρας των Θεοφανίων είναι ο «αγιασμός των υδάτων» με την κατάδυση του Σταυρού, που συμβολίζει τη Βάπτιση του Χριστού. Στην ελληνική εθιμολογία ο Αγιασμός έχει και την έννοια του εξαγνισμού των ανθρώπων καθώς και της απομάκρυνσης των δαιμονίων (καλικαντζάρων), δοξασία με προχριστιανικές ρίζες.
Το βράδυ της παραμονής των Φώτων στο δείπνο επικρατούσε η παράδοση της νηστείας, ειδικά αν τα Χριστούγεννα έπεφταν Τετάρτη ή Παρασκευή
Τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκά - Τρόφιμα που σχετίζονται με τα Φώτα
Τα «Παλικάρια» ή «φωτοκόλλυβα» και η τσιλαδιά της Κρήτης.
Τα έθιμα με τα πορτοκάλια σε Άργος και Ασβεστοχώρι
Το χοιρινό, τα λουκάνικα και ξεροτήγανα στη Βόλβη και ορισμένα νησιά.
Τα λαλάγγια ή λαλαγγίδες της Λακωνίας.
Η «Μπάμπω» του Έβρου
Τα τσιγαρίδια και η Φωτίτσα της Κεφαλλονιάς
Οι μαρμαρίτες ή φωτόπιτες, τα αιγαιοπελαγίτικα εδέσματα των Θεοφανίων.
cretalive.gr
