Με δεδομένη την εμπειρία από την προηγούμενη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, με την επιβολή δασμών σε σειρά ευρωπαϊκών εξαγώγιμων προϊόντων, Έλληνες παραγωγοί και βιομηχανία τυποποίησης ελαιολάδου, αλλά και τυροκομικών και άλλων προϊόντων βρίσκονται σε αναβρασμό.
Μάλιστα, ανησυχίες υπήρχαν πριν ακόμη εκλεγεί η νέα αμερικανική κυβέρνηση ενώ ειδικά στον χώρο του ελαιολάδου πληροφορίες αναφέρουν ότι σε πρόσφατη συνάντηση του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) εκφράστηκαν έντονοι φόβοι από παράγοντες της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών εκπροσώπων.
Οι φορείς της ελληνικής αγοράς τελούν εν αναμονή των αποφάσεων της νέας αμερικανικής κυβέρνησης για να αντιδράσουν. Δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού, καθώς οι αποφάσεις κατά την πρώτη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ (2017–2021) ήταν σκληρές για πολλές χώρες της ΕΕ και ειδικά για τους Ισπανούς τυποποιητές ελαιολάδου. Τότε, ελληνικά προϊόντα όπως π.χ. η φέτα και το ελαιόλαδο εξαιρέθηκαν τελικά από τη λίστα των δασμών αλλά είχε προηγηθεί μεγάλη κινητοποίηση μεταποιητών, Αμερικανών εισαγωγέων, λιανεμπόρων ακόμη και επιχειρηματιών Ho.Re.Ca.. Έντονη ήταν και η κινητοποίηση της βιομηχανίας και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που προώθησε το θέμα στην Αμερικανική Πρεσβεία, ώστε να αποτραπούν τα χειρότερα σε μια περίοδο που η αγορά είχε υποστεί τις απώλειες της υπερδεκαετούς κρίσης και κινδύνευε με νέες καταστροφικές συνέπειες από τους δασμούς.
Φρένο στις εξαγωγές ελαιολάδου και άλλων προϊόντων
Σήμερα, εκφράζονται φόβοι ότι στο ελαιόλαδο θα επιβληθούν δασμοί, όπως μεταφέρουν στο powergame.gr στελέχη της βιομηχανίας. Υπάρχει ανησυχία και στα μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), πολλά από τα οποία έχουν βλέψεις για άνοιγμα στην αμερικανική αγορά. Αναμένουν τις εξελίξεις προκειμένου να κινηθούν θεσμικά, καθώς δυνητική επιβάρυνση θα αποτελέσει πλήγμα για τον κλάδο. Σημειώνεται ότι οι ποσότητες που εξάγονται στις ΗΠΑ είναι σχετικά περιορισμένες αλλά βαίνουν αυξανόμενες την τελευταία δεκαετία. Με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2023 έφτασαν τους 12.044 τόνους (με ετήσια παραγωγή περίπου 170.000 τόνων).
Εάν επιβληθούν δασμοί θα υπάρξει πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, λέει στο powergame.gr ο Παύλος Σατολιάς, πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘ.Ε.Α.Σ.), που παρακολουθεί τις αποφάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης μετά τις πρώτες εξαγγελίες για δασμούς σε Μεξικό και Καναδά (25% αύξηση από 1η Φεβρουαρίου). Βλέπει αναστάτωση στην αγορά, καθώς οι ΗΠΑ είναι σημαντικός προορισμός για ελληνικά προϊόντα και μια αγορά με σημαντικές προοπτικές. Ο κ. Σατολιάς υπενθυμίζει ότι στην προηγούμενη διακυβέρνηση Τραμπ είχαν εξαιρεθεί από τους δασμούς ελληνικά προϊόντα όπως π.χ. η φέτα αλλά μένει να αποδειχθεί εάν η ιστορία θα επαναληφθεί. Οπότε, επιβάλλεται παρακολούθηση των εξελίξεων και συντονισμός δράσεων για την αύξηση της ευελιξίας σε ένα περιβάλλον συνεχώς προκλήσεων.
Αντίβαρο στις αβεβαιότητες η Gogrexpo SA
Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε προωθείται από την ΕΘΕΑΣ η εμπορική δραστηριότητα της εξαγωγικής εταιρείας Gogrexpo SA. Στις αρχές του έτους προχώρησε σε ενίσχυση της ομάδας που θα ηγηθεί της νεοϊδρυθείσας εταιρείας των συνεταιριστικών οργανισμών, μετά τον διορισμό διοικητικού συμβουλίου και ξεκινά η συγκέντρωση προϊόντων ταυτόχρονα με τη διερεύνηση αγορών του εξωτερικού για την προώθησή τους. Στην πρώτη γραμμή είναι δημοφιλή προϊόντα όπως φρούτα, ελαιόλαδο, φέτα και τυροκομικά που θα προωθηθούν σε χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει συνάψει διμερείς εμπορικές συνεργασίες. Στόχος είναι το 2025 να γίνουν οι πρώτες πωλήσεις ώστε σταδιακά να παρακινηθούν οι συνεταιρισμοί ώστε να οργανωθούν, να αναδείξουν τα προϊόντα τους, να δημιουργήσουν αναγνωρίσιμα brands και να αυξήσουν την παραγωγή και τα έσοδά τους. Η Gogrexpo SA θα διαμεσολαβεί για την επίλυση προβλημάτων που αφορούν τις μεταφορές, τις πληρωμές αλλά και τις ποσότητες που απαιτούν οι συμφωνίες με μεγάλες αλυσίδες του εξωτερικού. Σύμφωνα με τον κ. Σατολιά διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα απολαμβάνει την μικρότερη αξία ανά μονάδα προϊόντος συγκριτικά με ανταγωνίστριες χώρες διότι δεν έχει την οικονομία κλίματος για να παρέμβει στις αγορές. Με τις νέες πρωτοβουλίες το πρόβλημα θα αμβλυνθεί ενώ προβλέπεται και αύξηση της παραγωγής, καθώς η υπεραξία θα επιστρέφει στον παραγωγό.
Οι ανάγκες χρηματοδότησης και εξυγίανσης των συνεταιρισμών
Στο ίδιο πλαίσιο προωθούνται αφενός πλαίσιο για την χρηματοδότηση του πρωτογενούς τομέα από τις τράπεζες και αφετέρου ρυθμίσεις για τα κόκκινα δάνεια αγροτών και συνεταιρισμών που αφορούν φυσικά και νομικά πρόσωπα, ήτοι 21.000 αγρότες και 700 συνεταιρισμούς. Για την εξυγίανση του κλάδου απαιτείται διαγραφή χρεών και νέες ρυθμίσεις κατόπιν μελετών βιωσιμότητας των εκμεταλλεύσεων. Σύμφωνα με τον κ. Σατολιά αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει η «ομηρία» παραγωγών από τα funds εδώ και πάνω από μια δεκαετία απελευθερώνοντας ταυτόχρονα δυνάμεις, καθώς όσο υπάρχουν εκκρεμείς υποθέσεις οι επιχειρηματίες δεν μπορούν να λάβουν φορολογική ενημερότητα, να λάβουν δάνειο για κεφάλαιο κίνησης και να ενταχθούν σε επενδυτικά προγράμματα για να αναπτυχθούν. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση, κατόπιν πρωτοβουλιών της ΕΘΕΑΣ, υποσχέθηκε να προωθήσει νομοσχέδιο στις αρχές του έτους που θα ρυθμίζει οφειλές. Προς το παρόν η συζήτηση αφορά συνεταιρισμούς με δανειακές υποχρεώσεις που έχουν περάσει από το 2012 στην PQH, η οποία ανέλαβε τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της ΑΤΕ Bank. Παρόλαυτά, εάν το project λειτουργήσει επιτυχώς θα ανοίξει ο δρόμος για οφειλές που έχουν περάσει σε άλλα funds.
powergame.gr
