Σημαντική προσφορά στη ‘Ρέθυμνα των Γραμμάτων’
Εκ των ουκ άνευ ήταν η παρουσίαση του ιστορικού μυθιστορήματος, «Ήθελα μόνο το όνομά σου» του κ Παρασκευά Συριανόγλου, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή στο σπίτι του πολιτισμού. Παρόντες ήταν σχεδόν όλες οι τοπικές αρχές και εκπρόσωποι της εκκλησίας, ενώ ο χώρος ήταν κατάμεστος από κόσμο, που είχε σπεύσειγια να παρακολουθήσει την όμορφη εκδήλωση και να προμηθευτεί το τελευταίο βιβλίου του ταλαντούχου συγγραφέως. Χαιρετισμό απηύθηνε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών κ. Κώστας Καψαλάκης. Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο κ. Αντώνης Αραμπατζόγλου, ενώ η κ. Έλενα Νταντή ανέλαβε να μιλήσει για τα προηγούμενα βιβλία του κ. Συριανόγλου, και ο κ. Γιάννης Χατζηβασιλείου διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο.Την παρουσίαση του βιβλίου που έχει γίνει ανάρπαστο, ανέλαβε ο κ. Νικόλαος (Nικολέων) Τσουπάκης, φιλόλογος, δάσκαλος, δημοσιογράφος, υποψήφιος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο κ Τσουπάκης κατά το πέρας της παρουσίασης, ανέλαβε τον δημοσιογραφικό του ρόλο, θέτοντας στον συγγραφέα ερωτήματα σχετικά με τη συγγραφή του βιβλίου και την αληθινή ιστορία που κρύβει και τότε, εν τη ρύμη του λόγου, ο κ Συριανόγλου έκανε μια σημαντική αποκάλυψη, σχετική με τον απόγονο της οικογένειας. Στο τέλος της όμορφης βραδιάς, οι φιλόξενες και γελαστές νοικοκυρές του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών κ. Μαρίνα Σπαντιδάκη, Διαμαντούλα Σπαντιδάκη, Μαρία Αλεξανδράκη, Κούλα Κανέλου και ο νοικοκύρης Ισίδωρος Μαρίνος, είχαν ετοιμάσει εκλεκτές νοστιμιές, που προσέφεραν στους προσερχομένους.
Παραθέτουμε στοιχεία από την βιβλιοπαρουσίαση του Νικολάου Τσουπάκη, ο οποίος μέσα στον λόγο του διάβαζε ενδεικτικά αποσπάσματα από το βιβλίο όσα ο ίδιος θεωρούσε χρήσιμα για το κοινό:
«Ο Γιώργης Αναστασόπουλος ή Καλαβρυτινός, ένας λεβέντης Ρουμελιώτης από το Βραχώρι (σημερινό Αγρίνιο) , και ήρωας του βιβλίου, ακολουθεί τη μοίρα των Ελλήνων στρατιωτών που μετά τις ηρωικές μάχες στο μέτωπο της Μακεδονίας, έφθασε στο Μικρασιατικό μέτωπο για να υποστεί τις συνέπειες της μεγάλης καταστροφής του Ελληνισμού, όπως και οι άτυχοι κάτοικοι της Μικράς Ασίας, της Ελληνικής Ασίας, της Ελλασίας, όπως την έχω βαπτίσει,’ φιλολογική αδεία, οι οποίοι από τον επίγειο παράδεισο, στον οποίο βρίσκονταν, βρέθηκαν ξαφνικά στην κόλαση του Δάντη. Οι Έλληνες εκείνοι της καθ΄ ημάς Ανατολής, βασανίστηκαν, βιάστηκαν, σκοτώθηκαν και οι πιο τυχεροί, ήρθαν στη μάνα Ελλάδα, αφήνοντας την αγαπημένη πατρίδα τους, ανεπιστρεπτί.
Ο Γιώργης, όπως και οι άλλοι φαντάροι αρχικά, γεύθηκαν τα ροδοπέταλα, με τα οποία τους έραναν οι κάτοικοι της Σμύρνης, την αγάπη και τις εγκάρδιες υποδοχές τους , για να παλέψουν κατόπιν σκληρά με τους βάρβαρους Τσέτες και τον οργανωμένο από Γερμανούς τουρκικό στρατό του Κεμάλ. Επίσης πάλεψαν με τα αντικρουόμενα συμφέροντα των ‘υποτιθέμενων ευρωπαίων συμμάχων’ και προπαντός με τα πολιτικά λάθη των Ελλήνων πολιτικών, και τη διχόνοια, που μαστίζει το έθνος μας και αποτελεί την κατάρα της φυλής μας. Ας πάρομε όμως μια γεύση από την υποδοχή που έκαναν οι Σμυρνιοί, στον ελληνικό στρατό……
Ο Γιώργης έφθασε μέχρι το Καλέ Γκρότο, κοντά στην Άγκυρα εκεί που τους παρέσυρε και τους παγίδευσε ο πανούργος αλλά και πανέξυπνος Κεμάλ. Ο ήρωάς μας, ακολούθησε με πολλά βάσανα τον ελληνικό στρατό κατά την αποχώρηση και την επιστροφή του στην Ελλάδα.
«Σμύρνη δεν ήσουν τούρκικια , δεν ήσουν του Κεμάλη, μόνο σε παραδώσανε οι Ιταλοί κι οι Γάλλοι, λέει ένα συγκινητικό μικρασιάτικο τραγούδι», επισημαίνοντας την πικρή αλήθεια των κατ’ όνομα ‘συμμάχων’.
Η ΣΜΥΡΝΕΪΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΑΓΚΑΛΙΑΣΕ ΤΟΝ ΑΓΡΙΝΙΩΤΗ
Από την άλλη ο Γιώργης είχε την τύχη να μπει στην οικογένεια Βασιλειάδη, μια αρχοντική κι εύπορη οικογένεια της Σμύρνης, που τον αγάπησε σαν παιδί της. Εκεί γνώρισε τον έρωτα της ζωής του, την πανέμορφη Αρετή,(όνομα και πράγμα), κόρη του Φαίδωνος και της Ελένης Βασιλειάδου.
Βασικό ρόλο στην όλη ιστορία έπαιξαν η νενέ , η γιαγιά της Αρετής, και κυρίως η πρώτη θεία της, η καπάτσα Μικρασιάτισσα, η Αγγέλα, που δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί της όταν αδικούνταν, η οποία κατάφερε να σώσει τις γυναίκες της οικογένειας, κατά την επιστροφή στην Ελλάδα, ενώ οι άνδρες τους χάθηκαν για πάντα στα τάγματα εργασίας, τα καλούμενα τουρκιστί ‘αμελέ - ταμπουρού’, τη γνωστή μέθοδο γενοκτονίας των Τούρκων, έναντι των Ρωμιών.
Όλα όμως γκρεμίστηκαν με τη μικρασιατική καταστροφή και το μεγάλο όνειρο χάθηκε με τη φωτιά, το γιαγκίνι της Σμύρνης.
«Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι,στον ντουνιά δεν έχει γίνει,
κάηκε κι έγινε στάχτη, κι έβγαλε ο Κεμάλ το άχτι»,
αναφέρει σπαραχτικά ένα άλλο ιστορικό, μικρασιάτικο τραγούδι, επισημαίνοντας την μανία του Κεμάλ και του τουρκικού όχλου.
Κατά την επιστροφή και την παρομονή τους στην Ελλάδα οι δύο ήρωες του βιβλίου, ο Γιώργης και η Αρετή, χάθηκαν, και τράβηξαν τα πάνδεινα ζώντας χωριστά, λόγω μιας τραγικής συγκυρίας της τύχης. Αιτία της δύστυχης ζωής, και της μη συνάντησης τους σε ελληνικό έδαφος κατά την επιστροφή στη χώρα, ήταν κι ένα όνομα, και συγκεκριμένα ένα επώνυμο, που είχε αλλάξει από παλαιότερα ο Γιώργης, με αποτέλεσμα να ζούνε χώρια από τον σύντροφο και πατέρα η Αρετή με τον γιο της Φαίδωνα και ας έκαιγε πάντα ο σεβντάς τα σωθικά τους και ας τους μαράζωνε. Κι ενώ το όνομα αυτό τους δημιούργησε τόσα προβλήματα, το ίδιο όνομα έφερε την ‘μερική κάθαρση’ στην ιστορία μας. Δεν είναι τυχαίο, πως λόγω της βαρύτητος, του εν λόγω ονόματος, ο τίτλος του συναρπαστικού αυτού βιβλίου είναι : Ήθελα μόνο τ’όνομά σου.
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα βιβλίο είναι γραμμένο σε γλώσσα απλή , κατανοητή, και το λεξιλόγιο ποιοτικό και πλούσιο.
Υπάρχουν αμέτρητες μεταφορές, και παρομοιώσεις που δίδουν έμφαση στο κείμενο και το ζωντανεύουν. Τα καλολογικά στοιχεία, η ορθή και ξεκάθαρη σύνταξη επιτείνουν την ένταση του λόγου και του προσδίδουν έντονο συγκινησιακό φορτίο. Ας δούμε ορισμένα από αυτά τα φιλολογικά που δίδουν ποιοτική χρoιά στο κείμενο……….
ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
H ιστορία που διανθίζεται, στο ιστορικό αυτό μυθιστόρημα είναι αληθινή, και αυτό, έχει ιδιαίτερη αξία για τον αναγνώστη αλλά και τον ιστορικό.
Ακόμη και το εξώφυλλο του βιβλίου είναι συμβολικό, καθώς έχει μια πανέμορφη αρχόντισσα , σαν την Αρετή που ερωτεύτηκε σφόδρα ο Γιώργης, και από κάτω τη μάνα της Ρωμιοσύνης, τη Σμύρνη να σφαδάζει καλυμμένη από τη λάβα του Κεμαλισμού, μια εικόνα που παραπέμπει στους στίχους του εθνικού μας ποιητή, ‘περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαίς’.
Τα στοιχεία μυθοπλασίας είναι αριστοτεχνικά δεμένα με την πλοκή του έργου. Ο συγγραφεύς, περιγράφει με τόση λεπτομέρεια, τα φυσικά τοπία, τα σπίτια, τα πρόσωπα, τα γεγονότα, τις πόλεις, τα χωριά που ακόμη και ο πιο απαθής αναγνώστης βιώνει ολοζώντανα, όλα όσα περιγράφονται, γοητεύεται, χαίρεται συγκινείται, δακρύζει, γίνεται μέτοχος, συμπάσχει με τα πρόσωπα. Και για του λόγου το αληθές σας παρουσιάζω την ειδυλλιακή περιγραφή της λίμνης από το βιβλίο του Παρασκευά…….
Τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται είναι ακριβή και δένουν άψογα με το κείμενο.
Ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή επίσης με τα πιστεύω, τα ήθη, τα έθιμα, τα γνωμικά, τα αποφθέγματα, τις νουθεσίες,τη νοοτροπία των Μικρασιατών. Καιρός να τα δούμε όλα αυτά από το βιβλίο …………………
ΠΕΡΝΟΔΙΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΟΡΦΗ ΑΡΧΟΝΤΙΚΗ ΣΜΥΡΝΗ
Διαβάζοντας το ιστορικό μυθιστόρημα ‘ Ήθελα μόνο τ’ όνομά’ σου, ταξιδεύεις νοερά, στην όμορφη και αρχοντική Σμύρνη, το λίκνον της Ιωνίας, το Παρίσι της Ανατολής όπως την αποκαλούσαν, με την πλήρη περιγραφή, των αρχοντικών σπιτιών της, των πλατειών της, των καφε-ζαχαροπλαστείων, των εμπορικών καταστημάτων, της Μπυραρίας, των εκκλησιών, της προκυμαίας που την έλεγαν γαλλιστί ‘Και’, του Γραίκικου Νοσοκομείου, του Δημοτικού Θεάτρου , του επάνω Μαχαλά, της Ευαγγελικής Σχολής, του τεράστιου λιμένος και των λοιπών αξιοθέατων της πανέμορφης πόλεως. Εισερχόμαστε τώρα στο υπερπολυτελές Δημοτικό Θέατρο της Σμύρνης για να δούμε τις εντυπώσεις του Έλληνα στρατιώτη από την επίσκεψη στον υψηλό αυτόν χώρο τέχνης και πολιτισμού………
Διαβάζοντας το εν λόγω βιβλίο μαθαίνεις για τον τρόπο που ορισμένοι ντόπιοι υποδέχθηκαν τους πρόσφυγες στην Μυτιλήνη και στον Πειραιά, θεωρώντας τους ξενομπάτηδες, για την ανέχεια που βίωσαν οι πρόσφυγες, αλλά και τους αγώνες τους μέχρι να ορθοποδήσουν. ΄ Παράλληλα διαπιστώνεις ότι αυτοί οι άνθρωποι , αν και πέρασαν τα πάνδεινα δεν κιότεψαν, δεν παρατήθηκαν αλλά έβαλαν πλάτη, δούλεψαν σκληρά και πρόκοψαν. Μπορεί να έχασαν και να χάσαμε την ‘Ιερά Μικρά Ασία’ και τα άγια χώματά της, όμως έσπειραν στην Ελλάδα την ψυχή, τον δυναμισμό ,τα μεράκι, το ταμπεραμένο της. Σας αναγιγνώσκω τώρα το τελευταίο κείμενο, που αφορά στο γλέντι με τους καρσιλαμάδες, τους συρτούς και τους μανέδες, που έκαναν οι πρόσφυγες της Κοκκινιάς τα Σαββατοκύριακα κάνοντας ανάπαυλα από τη σκληρή δουλειά και τους καημούς…………………………………
ΒΙΒΛΙΟ ΔΩΡΕΑ ΣΤΗ ΡΕΘΥΜΝΑ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Θα έλεγα εν κατακλείδι, ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο που σε συναρπάζει, σε συγκινεί, σε τέρπει, σε διδάσκει, σε κάνει πιο ανθρώπινο και πλούσιο ψυχικά, άτομο με ενσυναίσθηση, σε μια εποχή που ‘στερείται από ανθρωπιά’ και ‘πνεύμα αλτρουισμού’, σε μια κοινωνία που βασιλεύει η απληστία και η αδιαφορία προς τον συνάνθρωπο.
Πρόκειται για ένα βιβλίο κειμήλιο, που όπως θα έλεγε ο προπάτοράς μας και κορυφαίος ιστορικός, Θουκυδίδης, αποτελεί ‘κτήμα ες αεί τοις επιγιγνομένοις’, το οποίο φέρει ψήγματα ιστορίας, λαογραφίας, ψυχολογίας, γεωγραφίας.
Το ίδιο ‘κτήμα ες αεί’ όμως θεωρώ ότι είναι και τα υπόλοιπα βιβλία του Παρασκευά Συριανόγλου, που κοσμούν την Ρεθυμνία Βιβλιοθήκη και όχι μόνο.
Με έργα ποιοτικά όπως αυτά που ‘ παρασκευάζει’ ο Παρασκευάς και μας χαρίζει, συμβάλλει ο ίδιος τα μάλα στην πόλη των γραμμάτων και των τεχνών,την πόλη της Κρήτης με την πιο αρχαία ονομασία και δη μινωική, η οποία από Ρίθυμνα έγινε Ρέθυμνα, για να γίνει Ρεθύμνη, Ρέθυμνος, Ρέθεμνος και Ρέθυμνο».
Χρυσή Δασκαλάκη Ιατρός
