Την περασμένη Τρίτη, 20 Φεβρουαρίου 2024, η Νέα Αριστερά Ρεθύμνου διοργάνωσε μια επιτυχημένη και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση με θέμα «Ιδιωτικά ΑΕΙ: υπονόμευση του θεσμού του δημόσιου Πανεπιστημίου και των περιφερειακών ΑΕΙ», την οποία συντόνισε ο Σκεύος Παπαϊωάννου, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο φοιτητής Άγγελος Αλμπαχέι, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φοιτητικού Συλλόγου του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Ά. Αλμπαχέι ανέφερε ότι η παράκαμψη του άρθρου 16 δεν ήλθε εξ απήνης, ήλθε ως αποτέλεσμα της διαρκούς υποβάθμισης του δημόσιου πανεπιστημίου τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, με αποτέλεσμα τη μεθοδευμένη κατάρρευσή του και επομένως τη βαθμιαία επικράτηση του ιδεολογήματος ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα έρθουν στην Ελλάδα ως σωτήρες. Η υποβάθμιση των ΑΕΙ είναι ορατή στην έλλειψη καθηγητών, στα μειωμένα κονδύλια για την έρευνα, στον περιορισμό του αυτοδιοίκητου χαρακτήρα του πανεπιστημίου. Υπεύθυνη για τις παραπάνω ενέργειες είναι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που βρίσκει όμως απέναντί της σύσσωμη τη φοιτητική και ακαδημαϊκή κοινότητα που αντιδρούν αγωνιστικά με διαρκείς καταλήψεις και αποχές.
Ακολούθησε ο Γιώργος Σταθάκης, πρώην αντιπρύτανης ου Πανεπιστημίου Κρήτης και πρώην υπουργός. Ο Γ. Σταθάκης κατέδειξε δύο βασικούς σταθμούς της ιστορίας της ελληνικής εκπαίδευσης: τη μεταρρύθμιση του Ευάγγελου Παπανούτσου το 1964 (επί κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου) και τη μεταρρύθμιση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το 1982. Οι δύο αυτές μεταρρυθμίσεις εκδημοκράτισαν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και εξίσωσαν την πρόσβαση σε αυτό όλων των παιδιών. Επέτρεψαν επίσης μια αξιοσημείωτη ανοδική κοινωνική κινητικότητα μέσω του ενιαίου και δωρεάν σε όλες τις βαθμίδες σχολικού συστήματος, της μαζικοποίησης του πανεπιστημίου με την ίδρυση νέων σχολών και περιφερειακών ΑΕΙ και της ισότιμης δυνατότητας πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση με το σύστημα των πανελλαδικών εισαγωγικών εξετάσεων. Ιδιαίτερα δε στις περιζήτητες σχολές (Ιατρική, Νομική, Πολυτεχνείο) μπόρεσαν και μπορούν να εισαχθούν οι καλύτεροι μαθητές ανεξαρτήτως κοινωνικής προέλευσης, ενώ αποκλείονται γόνοι ευκατάστατων οικογενειών εάν δεν το αξίζουν. Αυτόν ακριβώς τον δημοκρατικό και με εξισωτικό προσανατολισμό ρόλο της ελληνικής εκπαίδευσης έχει βάλει στο στόχαστρο η συντηρητική και νεοφιλελεύθερη Δεξιά , με την επέκταση των πρότυπων και πειραματικών σχολείων, τον δραστικό περιορισμό της οικονομικής στήριξης των δημοσίων πανεπιστημίων κα την ίδρυση χαμηλής ποιότητας ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα οποία θα εγκατασταθούν σχεδόν αποκλειστικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα πλήξει καίρια τα περιφερειακά ελληνικά ΑΕΙ όπως αυτά της Κρήτης. Ο δρόμος που επέλεξε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απομακρύνει με ταχείς ρυθμούς την Ελλάδα από τα κεκτημένα και την εκπαιδευτική εμπειρία των δυτικοευρωπαϊκών χωρών.
Στη συνέχεια μίλησε ο Κώστας Κονταξάκης, πρόεδρος του Συλλόγου Μελών ΔΕΠ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, ο οποίος επισήμανε ότι η ίδρυση «μη κρατικών» ή «μη κερδοσκοπικών» ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ Πανεπιστημίων έχει ως ξεκάθαρο στόχο τη δημιουργία κερδοσκοπικών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που κατ’ ευφημισμό θα ονομάζονται πανεπιστήμια. Παρά τη σχεδιασμένη πολιτική υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης των δημόσιων πανεπιστημίων μας και ειδικά των περιφερειακών - νησιωτικών Πανεπιστημίων, στα οποία σημειώνεται η χειρότερη αναλογία φοιτητών προς διδάσκοντες σε όλη την Ευρώπη, το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο αποτελεί ακόμα και σήμερα μία από τις φωτεινές εξαιρέσεις σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις του σε διεθνές επίπεδο και αποδεικνύει ότι η χώρα έχει ισχυρές αναπτυξιακές δυνατότητες αν υπάρξουν ουσιαστικές πολιτικές υποστήριξής του. Το άρθρο 16 του Συντάγματος βάσει του οποίου αναπτύχθηκαν τα δημόσια Πανεπιστήμια ως αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, με κύριους στόχους την παροχή δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης και την ανάπτυξη της έρευνας, συνετέλεσε στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου της ελληνικής κοινωνίας, στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, στην ενίσχυση της δημοκρατίας και στην ανάπτυξη της οικονομίας. Οι καθηγητές του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου μαζί με τους φοιτητές, τους διοικητικούς υπαλλήλους, τα μέλη ΕΔΙΠ και ΕΤΕΠ αγωνίζονται για την υπεράσπιση του δημόσιου Πανεπιστημίου και ζητούν εμφατικά από την κυβέρνηση να αποσύρει τα άρθρα του μέρους Δ του νομοσχεδίου που αφορούν την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Η Αθηνά Σκουλαρίκη, γραμματέας του Ενιαίου Φορέα Διδασκόντων της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, ανέδειξε την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου, το οποίο καταστρατηγεί το άρθρο 16 του Συντάγματος,μολονότι το τελευταίο είναι σαφέστατο: «H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου». Καμία «ερμηνεία», όπως αυτή που προτείνει η κυβέρνηση, δεν μπορεί να ανατρέψει τελείως την πρόβλεψη του Συντάγματος. Η ανώτατη εκπαίδευση οφείλει να είναι δωρεάν για να παρέχει ίσες ευκαιρίες σπουδών και εργασίας σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικής τάξης. Αυτό διασφάλιζε την κοινωνική κινητικότητα. Τα Πανεπιστήμια που πρόκειται να ιδρυθούν θα είναι κερδοσκοπικά, από τη στιγμή που συμμετέχουν εταιρείες και επιχειρηματικά funds. Επιπλέον το νομοσχέδιο επιδιώκει την εμπορευματοποίηση των σπουδών και στα δημόσια πανεπιστήμια, εισάγοντας δίδακτρα σε διάφορες κατηγορίες φοιτητών/τριών.
Τις ομιλίες έκλεισε η εισήγηση του Κώστα Βλασόπουλου, μέλους του Δ.Σ. του Ενιαίου Φορέα Διδασκόντων της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Κ. Βλασόπουλος επικεντρώθηκε στο ερώτημα αν είναι εφικτή η ανατροπή του συγκεκριμένου νόμου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ξεκίνησε δίνοντας την εικόνα των κινητοποιήσεων που έχουν γίνει. Σε ότι αφορά στις φοιτητικές καταλήψεις, ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν ξεκινήσει καταλήψεις στη μέση της εξεταστικής περιόδου. Ταυτόχρονα, οι καταλήψεις συνεχίζονται πανελλαδικά και επεκτείνονται σε περισσότερα τμήματα, ενώ πουθενά δεν υπάρχουν περιπτώσεις που οι καταλήψεις κλείνουν. Αυτό δείχνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών είναι ενάντια στο νόμο. Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 15 χρόνια, από την εποχή του νόμου Διαμαντοπούλου, υπάρχουν μαζικές συνελεύσεις των καθηγητών, που στα περισσότερα πανεπιστήμια αποφασίζουν αποχή από τις εξετάσεις και τη διδασκαλία ως τρόπο εναντίωσης στην ψήφιση του νόμου. Σε συνδυασμό με τις άλλες κινητοποιήσεις, όπως αυτές των αγροτών και των εργαζόμενων στην υγεία, ανοίγει η δυνατότητα κλιμάκωσης και συντονισμού που μπορεί να καταφέρει ένα καίριο πλήγμα στην κυβέρνηση. Αντί να ομφαλοσκοπούν για τη δημιουργία ενός νέου κυβερνητικού πόλου, οι δυνάμεις της αριστεράς που είναι με τον κόσμο των κινημάτων πρέπει να ρίξουν τις δυνάμεις τους στην ενδυνάμωση των κινητοποιήσεων με ορίζοντα την απόσυρση του νόμου.
Μετά τις ομιλίες ακολούθησε συζήτηση με το κοινό στο οποίο συμμετείχαν καθηγητές/καθηγήτριες του Πανεπιστημίου Κρήτης, φοιτητές και φοιτήτριες, μέλη και φίλα προσκείμενοι/ες της Νέας Αριστεράς και άλλοι πολίτες. Η συζήτηση που ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επικεντρώθηκε σε σημαντικό βαθμό στις ενδεδειγμένες ενέργειες ώστε ο αγώνας εναντίον του νομοσχεδίου για τα ιδιωτικά «πανεπιστήμια» να έχει νικηφόρα προοπτική. Η εκδήλωση κατέδειξε την ανάγκη πύκνωσης των ανοιχτών συζητήσεων και εξωστρεφών δράσεων με στόχο την ενημέρωση και συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας .
