ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΥΠΕΒΑΛΕ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Σε φάση έντονης διαβούλευσης βρίσκονται οι εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης καθώς η δημιουργία του νέου Κώδικα θεωρείται σημαντική θεσμική πρωτοβουλία που στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του τρόπου λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών της χώρας.
Επί τάπητος τίθεται κυρίως το ζήτημα της σύγχυσης των αρμοδιοτήτων που υφίσταται μεταξύ των δύο βαθμίδων της αυτοδιοίκησης. Για παράδειγμα δρόμοι επαρχιακοί που περνούν μέσα από χωριά και πόλεις, ρέματα που διέρχονται κατοικημένες περιοχές και σειρά άλλων σημαντικών αναπτυξιακών ζητημάτων αλλά και θεμάτων τεχνοκρατικής και γραφειοκρατικής υφής που προκαλούν αγκυλώσεις.
Ωστόσο, ένα μεγάλο θέμα που πιέζουν σε μεγάλο βαθμό οι Δημοτικές και οι Περιφερειακές Αρχές είναι να συμπεριληφθεί στο νέο κώδικα διάταξη που θα δίνει την δυνατότητα εκλογής δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων χωρίς σταυροδοσία. Δηλαδή, όπως συμβαίνει στις Εθνικές Εκλογές που υπάρχουν τα ψηφοδέλτια επικρατείας και εκλέγονται οι αντίστοιχοι βουλευτές με βάση τα ποσοστά των κομμάτων, έτσι να υπάρχει και η δυνατότητα εκλογής Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβούλων Επικρατείας του Δήμου και της Περιφέρειας αντίστοιχα.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες τόσο η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας όσο και η Ένωση Περιφερειών της χώρας μας, πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση καθώς με το σύστημα που υπάρχει, όσο δημοκρατικό και αν είναι, δεν αφήνει περιθώρια εκλογής πολλών ικανών πολιτών με γνώσεις και δεξιότητες που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά στις κατά τόπους κοινωνίες.
Η παράμετρος αυτή συζητήθηκε έντονα και χθες που έγινε δημόσια διαβούλευση στην Αθήνα μεταξύ εκπροσώπων περιφερειών και δήμων με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου εσωτερικών και άλλων συναρμόδιων κυβερνητικών παραγόντων ενώ στο παρασκήνιο φαίνεται πως αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα που τίθεται επιτακτικά επί τάπητος.
Η θεσμοθέτηση των «αριστίνδην» Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβούλων, εφόσον θεσμοθετηθεί, αναμένεται να προκαλέσει ιδιαίτερα έντονο ενδιαφέρον στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων των επόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών το 2028, οπότε και θα εφαρμοστεί πρώτη φορά.
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η διαμόρφωση ενός νέου Κώδικα για την Αυτοδιοίκηση σηματοδοτεί την προσπάθεια της Πολιτείας να δημιουργήσει ένα ξεκάθαρο, σταθερό και σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει στους ΟΤΑ να λειτουργούν με μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα. Ο νέος Κώδικας αναμένεται να ενσωματώσει διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία των δήμων, τη διαχείριση των πόρων τους, τη διοικητική τους δομή, καθώς και τις αρμοδιότητές τους έναντι του κράτους και των πολιτών.
Βασικός στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα λειτουργικό, απλοποιημένο και χωρίς περιττή γραφειοκρατία σύστημα, το οποίο θα ενισχύει τον ρόλο της Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Παράλληλα, θα επιχειρηθεί η εξασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων, η ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των δήμων και η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών μέσω πιο αποδοτικών υπηρεσιών. Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια περισσότερα από 500 νομοθετήματα να συρρικνωθούν στα απολύτως απαραίτητα είναι μια μεγάλη πρόκληση.
Ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης έρχεται να αντιμετωπίσει μια σειρά από χρόνιες παθογένειες που ταλαιπωρούν τους ΟΤΑ και επηρεάζουν άμεσα την εξυπηρέτηση των πολιτών όπως η γραφειοκρατία και οι χρονικές καθυστερήσεις με απλοποίηση των εν γένει διαδικασιών
Επίσης είναι ένα βήμα πως την οικονομική αυτονομία των Δήμων με κανόνες που θα επιτρέπουν στους ΟΤΑ να αξιοποιούν καλύτερα τους δικούς τους πόρους, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφάνεια στη διαχείριση των οικονομικών τους.
Προβλέπει επίσης σύγχρονες διοικητικές δομές, αρμοδιότητες και συγχωνεύσεις υπηρεσιών, εκσυγχρονισμό μέσα από την ψηφιακή διακυβέρνηση και τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες.
Παράλληλα αντιμετωπίζει θέματα τοπικής ανάπτυξης και πολιτικής προστασίας με ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων στο μείζον ζήτημα αντιμετώπισης των εκτάκτων αναγκών που προκύπτουν.
Πάνω σε όλα τα παραπάνω αλλά και σε σειρά άλλων ζητημάτων, η συζήτηση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα καθώς στόχος είναι με την ολοκλήρωση του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης να πνεύσει αέρας ανανέωσης και εκσυγχρονισμού στη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Επίσης, κυβερνητικός στόχος είναι οι μεταρρυθμίσεις που θα εισαχθούν, να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την αυτονομία των δήμων, συμβάλλοντας στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
Η Περιφέρεια Κρήτης έχει καταρτίσει σειρά προτάσεων που υποβλήθηκαν χθες στο Υπουργείο Εσωτερικών παράλληλα με τις λοιπές προτάσεις της Ένωσης Περιφερειών. Την Περιφέρεια Κρήτης εκπροσώπησε η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή ενώ τους Δήμους εκπροσώπησε ο Πρόεδρος της Π.Ε.Δ. Κρήτης, Δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργης Μαρινάκης.
Οι προτάσεις αφορούν την αντιμετώπιση κάποιων ζητημάτων που έχουμε εντοπίσει στην καθημερινή λειτουργία της Περιφέρειας, με βάση το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της διοίκησης.
Οι προτάσεις της Περιφέρειας Κρήτης θέτουν τα εξής θέματα:
- Προγραμματικές Συμβάσεις
Η προγραμματική σύμβαση αποτελεί σημαντικό εργαλείο συνεργασίας μεταξύ φορέων του Δημοσίου, ΝΠΔΔ και άλλων νομικών προσώπων όπως ορίζεται στην παρ. 1α του αρ.100 του Ν. 3852/2010 , διευκολύνοντας την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων και την αποτελεσματικότερη διαχείριση πόρων. Ο επαναπροσδιορισμός του νομοθετικού πλαισίου κρίνεται αναγκαίος για την ενίσχυση της διαφάνειας, της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας αυτών των συμβάσεων και κυρίως ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες της δημόσιας διοίκησης.
Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο - άρθρο 100 του 3852/2010, κατόπιντροποποίησης από το άρθρ. 8 παρ. 9 και 10 του ν. 4071/2012 και το άρθρο 36του ν.4257/2014, άρθρο 21 παρ.3 Ν.4690/2020, άρθρο 64 Ν.4830/2021, τοάρθρο 46 και 75 Ν.4954/2022 κ.α. – έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως από το Ελεγκτικό Συνέδριο σε επίπεδο προληπτικού ελέγχου, οδηγώντας σε διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή του μεταξύ των ΟΤΑ.
Είναι αναγκαίο ένα σαφές και ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο που θα ενσωματώνει τη νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου και θα εξειδικεύει ειδικές κατηγορίες προγραμματικών συμβάσεων, όπως αυτές της πολιτισμικής ανάπτυξης, με πανεπιστημιακά ερευνητικά ινστιτούτα (Ν. 3685/2008), την Εκκλησία της Ελλάδος (Ν. 590/1977) και τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς (Ν. 4674/2020).
Ιδιαίτερα για τις προγραμματικές συμβάσεις με Αναπτυξιακούς Οργανισμούς, κρίνεται σκόπιμη ξεχωριστή νομοθετική ρύθμιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, διασφαλίζοντας την αποτελεσματικότητα και τη λειτουργικότητα αυτής της συνεργασίας.
- Μεταφορά Μαθητών
Παρά τις τεράστιες προσπάθειες των Περιφερειών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αρμοδιότητάς τους, το υφιστάμενο σύστημα παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα και ως εκ τούτου κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστεί η εν λόγω αρμοδιότητα καθώς οι όποιες δυσχέρειες που παρουσιάζονται έχουν τελικό αποδέκτη τον μαθητή.
Συγκεκριμένα, οι Περιφέρειες, πριν την ανάθεση της υπηρεσίας, δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα δεδομένα για τη σύνταξη του φυσικού αντικειμένου της διακήρυξης.Εν συνεχεία, μετά την ανάθεση, οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν το ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ του αναδόχου και των τοπικών διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, γεγονός που καθυστερεί και επιβαρύνει τη διαδικασία της μεταφοράς μαθητών, παρόλες τις καλές τους προθέσεις και προσπάθειες.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση της εκπαίδευσης είναι η κατεξοχήν αρμοδιότητα τουΥπουργείου Παιδείας, θεωρούμε ότι θα πρέπει να έχει και την αρμοδιότητα της μεταφορά μαθητών μεριμνώντας για την απρόσκοπτη προσέλευση όλων των παιδιώνστο σχολείο.
- Διαχείριση Υδατορεμάτων
Σύμφωνα με την παρ. ΣΤ-15 του αρ. 186 του Ν. 3852/2010 οι Περιφέρειες έχουν την αρμοδιότητα για τον καθαρισμό και την αστυνόμευση των ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων παρά τα ρέματα.
Είναι απαραίτητο, ωστόσο, να επεκταθεί η διατύπωση της νομοθεσίας έτσι ώστε να περιλαμβάνει και τη διαχείριση των υπογειοποιημένων υδατορεμάτων εντός των ορίων των οικισμών ώστε να μην υπάρχει σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ ΟΤΑ α και β βαθμού.
Επιπλέον, πρέπει να διευκρινιστεί το ιδιοκτησιακό των υδατορεμάτων καθώς και η αρμοδιότητα υποβολής των αντίστοιχωνδηλώσεων στο Εθνικό Κτηματολόγιο.
Ενώ είναι ξεκάθαρο ότι οι Περιφέρειες έχουν την αρμοδιότητα του καθαρισμού των ρεμάτων για λόγους αντιπλημμυρικής προστασίας, η ισχύουσα νομοθεσία δεν αποσαφηνίζει ποιος φέρει την ευθύνη για τον καθαρισμό των πρανών τους, όταν αυτό απαιτείται για λόγους πυροπροστασίας.Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να υπάρξει νομοθετική διευκρίνιση, ώστε να διασφαλιστεί η έγκαιρη και αποτελεσματική υλοποίηση των απαιτούμενων καθαρισμών.
- Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο
Σύμφωνα με την παράγραφο ΣΤαριθμ. 1 του άρθρου 186 του Ν. 3852/2010 όπως ισχύει, οι Περιφέρειες έχουν την αρμοδιότητα για την κατασκευή, συντήρηση και ανακαίνιση των οδών του επαρχιακού οδικού δικτύου. Θεωρούμε απαραίτητο τον επαναπροσδιορισμό των οδών που εντάσσονται στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, δεδομένου ότι οι αποφάσεις κατάταξής τους χρονολογούνται πριν από το 1960, με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνονται πλέον στα σύγχρονα χαρακτηριστικά και απαιτήσεις του οδικού δικτύου.
Παράλληλα η Περιφέρεια Κρήτης θέτει ζητήματα ενιαίου οδηγού δαπανών, δικτύου συνεργασίας Περιφερειών, θέματα για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών και σοβαρές εκκρεμότητες σχετικά με το προσωπικό για την αντιμετώπιση των αναγκών των Διευθύνσεων Μεταφορών και Επικοινωνιών.
