Τρία ήταν, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, τα παναμαριώτικα τοπόσημα, η Μονή Ασωμάτων, ο Άη Αντώνης στο Βένι και η Καμάρα του Σίμα. Η κατάσταση των δύο πρώτων είναι γνωστή. Ευτυχώς τώρα τελευταία κάτι φαίνεται να γίνεται μ’ αυτά, μετά από μια μακρόχρονη περίοδο εγκατάλειψης. Σ’ ότι αφορά όμως την Καμάρα, προ ημερών, οδεύοντας με φίλους προς το Βένι, είδα έκπληκτος να συντελείται μια απομνημειοποίηση. Είδα δηλαδή να προσπαθούν να θεμελιώσουν τη γέφυρα του νέου δρόμου, όποτε αυτός τελειώσει, όχι σε απόσταση 50-100 μέτρων τουλάχιστον, ώστε η εικόνα της ιστορικής λιθόκτιστης γέφυρας του 1911-1914 να μη καλυφθεί από τη νέα. Όχι, τα μηχανήματα εργάζονταν για ένα βάθρο σε απόσταση το πολύ δύο μέτρων, έχοντας αφαιρέσει μέρος του βραχόλοφου, στον οποίο σημειωτέον εδράζεται το ένα από τα δύο μεσαία βάθρα της ιστορικής γέφυρας. Πάνω στον βράχο αυτό διατηρούνται εγχάρακτα τα σημάδια δημιουργίας οπών (για τοποθέτηση εκρηκτικών υλών; Από εκσκαφή με σφύρα;), προκειμένου να αφαιρεθεί σημαντικό τμήμα του, σημάδια που αποτυπώνει η διπλανή φωτογραφία. Αντί δηλαδή να στηρίξουν τη γέφυρα, η οποία αποτελεί διατηρητέο μνημείο ήδη από το 2004, όπως προέβλεπε η μελέτη ανάδειξης και συντήρησής της του 2018, όσοι σχεδίασαν κι ενέκριναν το νέο έργο και οι κατασκευαστές του καταφέρνουν όχι απλά ν’ αποκρύψουν το κόσμημα αυτό του Αμαρίου αλλά και το εξασθενούν από στατική άποψη.
Για την αξία του δεν θα μιλήσω εγώ, τα έχουν γράψει σε ανύποπτο χρόνο τόσο η αρχιτέκτονας, μηχανικός και αρχαιολόγος Χρυσούλα Τζομπανάκη, χαρακτηρίζοντάς το «εξαίρετο έργο των χρόνων της κρητικής αυτονομίας που χαρακτηρίζεται για την εξαιρετική δόμησή της και τις ραδινές αναλογίες της», όσο και ο Αριστόδημος Χατζηδάκης με την επίσης αρχιτεκτόνισσα Ζωή Εύδου, που στο μεγαλειώδες βιβλίο τους «Ιστορικές γέφυρες της δυτικής Κρήτης» αναφέρουν ότι πρόκειται για «μοναδικό παράδειγμα στον νομό για τη μεγαλοπρέπεια, την κομψότητα και το μέγεθός της». Για την γέφυρα έχει γράψει μικρή μελέτη πρόσφατα κι ο Γιάννης Παπιομύτογλου, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Άραγε, θ’ αντέξει;». Μόνο που η αγωνία εκείνη των Αμαριωτών είχε να κάνει όχι με τους σύγχρονους κατασκευαστές αλλά με τον οδοστρωτήρα που χρειάστηκε να περάσει επάνω της το 1928 ή 1929 προκειμένου να σκυροστρώσει την οδό του Αμαρίου.
Θέλω να επιστήσω την προσοχή των φίλων Αμαριωτών στο θέμα, με την επίκληση που έκανα και παλιότερα «Πού είσαι Ιδομενέα, να έβλεπες»! Μόνο που ο Ιδομενέας Σταυρουλάκης, βέρος Αμαριώτης και οικολόγος μέχρι το μεδούλι του, έφυγε δυστυχώς από τον κόσμο ετούτο πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια. Ευτυχώς βρήκε συνεχιστές των προσπαθειών του στην περίπτωση του Άη Βασίλη, όπου απέτρεψαν καταστροφή του Παλίγκρεμου στον Πλακιά. Θέλω να πιστεύω ότι και οι σημερινοί Αμαριώτες, με τους συλλογικούς τους φορείς, τα τοπικά τους συμβούλια, τους πολιτιστικούς τους συλλόγους, την ομοσπονδία τους κι όσους άλλους είναι ευαισθητοποιημένοι σε ζητήματα φύσης και πολιτισμού, δεν θ’ αφήσουν το κακό να ολοκληρωθεί, κινούμενοι τάχιστα!
Χάρης Στρατιδάκης
