Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει την τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα πνευματικά δικαιώματα στον ψηφιακό κόσμο, εν μέσω επικρίσεων από ορισμένες πλευρές για δρακόντειες ρυθμίσεις στο νέο πλαίσιο.
Σε αυτές τις ρυθμίσεις, περιλαμβάνεται ο εξαναγκασμός των ιστοσελίδων να ενεργοποιήσουν «φίλτρα για τις αναρτήσεις» των χρηστών τους («upload filters») και να καταβάλλουν αντίτιμο για τα link που παραπέμπουν σε άλλες ιστοσελίδες.
Στις 20 Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να κυρώσει τη συγκεκριμένη δέσμη μέτρων υπό μορφήν Oδηγίας, η οποία προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τις κριτικές που διατυπώθηκαν, η αυστηρότητα των μέτρων θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ψηφιακή βιομηχανία.
Ένα από τα σοβαρότατα ζητήματα που αναδεικνύονται με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις για το copyright αφορά το Άρθρο 13, σύμφωνα με το οποίο οι ιστοσελίδες που δέχονται περιεχόμενο από τους χρήστες (είτε video είτε σχολιασμό) θα πρέπει να διαθέτουν ένα φίλτρο («upload filter») το οποίο θα «μπλοκάρει» κάθε περιχεόμενο το οποίο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Οι επικριτές αυτού του μέτρου, όπως η ευρωβουλευτής Julia Reda του γερμανικού Πειρατικού Κόμματος, αποκάλεσαν αυτά τα φίλτρα «μηχανές λογοκρισίας».
Οι επικριτές σημειώνουν ότι οι επιχειρήσεις θα οφείλουν να αποκτούν άδεια για κάθε περιεχόμενο που «ανεβαίνει» στην ιστοσελίδα τους. Με άλλα λόγια, τα websites καθίστανται ευάλωτα σε αγωγές για οτιδήποτε αναρτηθεί σε αυτά. Και συμπληρώνουν ότι, εξαιτίας αυτής της νομοθεσίας, θα υποστεί σημαντικό πλήγμα η ψηφιακή οικονομία.
Αδυναμία αναγνώρισης των νόμιμων χρήσεων περιεχομένου που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα
Για παράδειγμα, ένα site όπως το YouTube δεν θα υπήρχε σήμερα εάν είχε να αντιμετωπίσει αγωγές για παραβίαση της πνευματικής ιδιοκτησίας, για οτιδήποτε οι χρήστες έκαναν upload. Επιπλέον, την εποχή που διαμορφώθηκαν οι εν λόγω ιστοσελίδες, η τεχνολογία για την αναγνώριση περιεχομένου που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα βρισκόταν σε αρχικό στάδιο.
Ακόμη και σήμερα το YouTube αντιμετωπίζει αρνητική δημοσιότητα όταν «κατεβάζει», άδικα για κάποιους, περιεχόμενο με βάση τους κανόνες της κοινότητας των χρηστών. Επιπλέον αυτό ενδέχεται να αποτελεί καθημερινό φαινόμενο για πολλούς χρήστες, αλλά οι διαμαρτυρίες τους δεν συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας ώστε να επηρεάσουν την Google.
Υποστηρίζεται ότι τα «upload filters» δεν θα αναγνωρίζουν «νόμιμες χρήσεις» περιεχομένου που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, ακόμη και εάν ήταν δυνατόν να αναγνωρίζουν με 100% επιτυχία εάν ένα μέρος του περιεχομένου προστατεύεται ή όχι. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται μορφές περιεχομένου όπως οι παρωδίες, ακόμη και τα «memes».
Σύμφωνα με την κ. Reda τα «upload filters» ήδη έχουν κριθεί παράνομα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με βάση απόφαση του οποίου η υποχρέωση για φιλτράρισμα των αναρτήσεων των χρηστών παραβιάζει τα βασικά δικαιώματα στην ιδιωτικότητα, την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία της διακίνησης πληροφοριών και τη ελευθερία του επιχειρείν.
Φόρος στα link
Η πρόταση για φόρο στα link (link tax) που περιλαμβάνεται στο άρθρο 11 της Οδηγίας για την μεταρρύθμιση των κανονισμών για τα πνευματικά δικαιώματα, παρότι έχει μια σχετικά ευρεία αποδοχή, απέτυχε σε χώρες όπου επιχειρήθηκε να επιβληθεί όπως η Ισπανία και η Γερμανία. Αντί εταιρείες όπως η Google ή άλλοι εκδότες να πληρώνουν για τα link ή για αποσπάσματα άρθρων απλώς σταμάτησαν να παραπέμπουν σε περιεχόμενο από Γερμανία και Ισπανία.
Επιπλέον ο Κομισιόν θα επιτρέψει στα ίδια τα κράτη-μέλη να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα επιβληθεί ο «link tax». Αυτό αντιβαίνει στους στόχους της πρωτοβουλίας «Digital Single Market» της Κομισιόν, επειδή προκαλεί σημαντική περιπλοκότητα στη λειτουργία όλων των online εκδόσεων που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ.
Επίσης την κατάσταση επιδεινώνει το γεγονός ότι υπάρχουν διαφορετικοί κανόνες για τα ζητήματα προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων στα 27 κράτη-μέλη. Ο κερματισμός του σχετικού νομοθετικού πλαισίου είναι ένας από τους βασικούς λόγους που υπηρεσίες όπως το Netflix καθυστέρησαν να είναι προσβάσιμες από ευρωπαϊκές χώρες.
Έκρηξη των fake news
H κ. Reda επισημαίνει ότι ο «link tax» θα μειώσει σημαντικά τον αριθμό των hyperlinks, όπερ σημαίνει ότι θα περιορίσει την πυκνότητα των συνδέσεων μεταξύ των sites. Επιπλέον, ο «link tax» μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη των fake news, επειδή οι πραγματικοί εκδότες θα υποχρεώνουν τους άλλους να πληρώνουν για παραπομπή στο περιεχόμενό τους, αλλά όσοι παράγουν fake news δεν θα έχουν την αντίστοιχη απαίτηση. Αυτές οι ομάδες, άλλωστε, επιθυμούν μόνο την ταχεία διάδοση των απόψεών τους.
H ίδια επίσης σημειώνει ότι ο «link tax» παραβιάζει τη Σύμβαση της Βέρνης η οποία εγγυάται στα ειδησεογραφικά sites το δικαίωμα να αναφέρουν άρθρα είτε να περιλαμβάνουν ανασκοπήσεις δημοσιευμάτων.
Σημαντικές συνέπειες
Αυτά τα δύο άρθρα φαίνεται να είναι μακράν τα πλέον αμφιλεγόμενα, αλλά και άλλα ζητήματα όπως το δικαίωμα για λήψη φωτογραφίας σε δημόσια μέρη σε κάποιες χώρες της ΕΕ δεν αντιμετωπίζονται από την οδηγία. Τα άρθρα 11 και 13 της νέας οδηγίας θα έχουν πιο σημαντικές συνέπειες από την υιοθέτηση της GDPR στη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Η GDPR παρότι είχε τη στήριξη των περισσότερων χρηστών ήδη προκάλεσε προβλήματα στη δράση επιχειρήσεων με έδρα εκτός ΕΕ. Πολλές εξ αυτών ήδη δεν δίνουν πρόσβαση στο περιεχόμενό τους σε Ευρωπαίους χρήστες, είτε χρησιμοποιούν paywall είτε απλώς δεν συμμορφώνονται με το νόμο. Εάν κυρωθεί η οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα, πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις ενδέχεται να αποφασίσουν απλώς να αποσυρθούν από την Ευρώπη – καθόλου θετική εξέλιξη για τη Γηραιά Ήπειρο.
Για τους Ευρωπαίους πολίτες, η Mozilla δημιούργησε ένα δωρεάν εργαλείο για τηλεφωνική διαμαρτυρία προς τους Ευρωβουλευτές, ενώ πολλές ομάδες πολιτών ανέπτυξαν ένα διαδικτυακό εργαλείο για τη μαζική αποστολή e-mail προς αυτούς.
insomnia.gr
