Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός ότι έχουμε αποκτήσει μια πολύ καλή γνώση των συνοικιών (αλλά και των εκκλησιών και μοναστηριών) του Ρεθύμνου κατά τα χρόνια της Βενετοκρατίας και αυτό το οφείλουμε και στις πράξεις των νοταρίων της πόλης του Ρεθύμνου, των οποίων, ως γνωστόν, έχει γίνει συστηματική μετάφραση και δημοσίευση στην ελληνική, από τον ρεθεμνιώτη ιστορικό Δρ. Γιάννη Γρυντάκη. Και το πράγμα αυτό αποτελεί, ομολογουμένως, σπουδαία και πρωτίστη βοήθεια για τον ρεθεμνιώτη τοπωνυμιολόγο. Αυτά τα τεράστια Ευρετήρια στο τέλος του κάθε Πρωτόκολλου (Αρκολέου, Πάντιμου, Τρωίλου, Καλλέργη, Βλαστού) με τα εκατοντάδες Ονοματεπώνυμα και Μικροτοπωνύμια που αναφέρονται στις επί μέρους Πράξεις, αλλά και στα ονόματα Εκκλησιών και Μοναστηριών, χωριών, πόλεων, συνοικιών, καβαλαριών και μετοχίων αποτελούν, οπώσδήποτε, μεγίστη προσφορά και βοήθεια στον Τοπωνυμιολόγο των χρόνων κυρίως, της Βενετοκρατίας, χωρίς, βέβαια, να εξαιρούνται και οι λοιπές ιστορικές περίοδοι. Γιατί τα τοπωνύμια, όπως γνωρίζουμε, δεν ανήκουν μόνο στην ιστορική περίοδο που τα γέννησε, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν και στις επόμενες αυτής ιστορικές περιόδους. Και αυτό είμαι σε θέση να το βεβαιώσω, γιατί, πραγματικά, και στις δύο τοπωνυμικές μου εργασίες, τόσο για την επαρχία και σήμερα Δήμο Αγίου Βασιλείου (βλ. Τοπωνυμικό της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2011, σελ. 656), όσο και για τον μητροπολιτικό δήμο του Ρεθύμνου (βλ. https://historicalcrete.ims.forth.gr/ ), οι μεταφράσεις αυτές του Γιάννη Γρυντάκη μού στάθηκαν πραγματικά πολύτιμες και η βοήθειά τους στο τοπωνυμικό μου έργο υπήρξε, μπορώ να πω, καταλυτική.
Πέραν, όμως, του παραπάνω γνωστού μεταφραστικού και λοιπού επιστημονικού έργου του Γιάννη Γρυντάκη, που είναι εξαιρετικά σπουδαίο, εκτεταμένο και πολυσχιδές και για το οποίο έχουμε αναφερθεί με αρκετές βιβλιοπαρουσιάσεις μας στο παρελθόν στα καθ’ έκαστον βιβλία του, αξίζει, νομίζω, σήμερα να εστιάσουμε, συνολικά, και σε κάποιες τελευταίες εκδόσεις του, που αποτελούν, πραγματικά, μια ξεχωριστή και φωτεινή λεπτομέρεια στο όλο ιστορικό του έργο για έναν ειδικό λόγο. για το διαφαινόμενο ενδιαφέρον τού συγγραφέα να μεταγγίσει στους αναγνώστες του, και κυρίως στους συντοπίτες του, την πλούσια και συναρπαστική ιστορία του τόπου μας με έναν τρόπο απλό, εύληπτο, θελκτικό και ευχάριστο, όπως είναι το μυθιστόρημα. Έτσι, η μυθιστορηματική αφήγηση κάνει την ιστορία να εξελίσσεται αργά, πραγματικά σαν παραμύθι, αλλά παραμύθι φωτεινό, παραστατικό και γεμάτο ζωντανές αλήθειες, χάρη στη δυναμική και ικανή λογοτεχνική γραφή τού συγγραφέα του Γιάννη Μ. Γρυντάκη και σε μια γλώσσα κομψότατη και ευρηματική, με πλούσιο το κρητικό ιδίωμα και άφθονα στοιχεία θεατρικής οικονομίας. Αναπλάθει μνήμες και καταστάσεις, σκιαγραφεί μορφές, κάνει θαυμάσιες φωτογραφικές περιγραφές τόπων και γεγονότων, που σε κάνουν να βιώνεις και να ζεις μέσα σου το κλίμα των δίσεκτων και δυσβάστακτων εκείνων χρόνων. Μέσα από ένα πολυδαίδαλο σχήμα συναρπαστικής και καθηλωτικής αγωνίας και πολλών αλυσιδωτών αιφνιδιασμών και εκπλήξεων, προοδευτικά και μέσα από μια εκπληκτική διαδρομή ενθυμήσεων και συγκλονιστικών επεισοδίων και καταστάσεων, οι ήρωες των έργων του Γιάννη του Γρυντάκη οδηγούνται στην τελείωση. Οι όποιες περιπέτειές των, προκαλούν τη συγκίνηση και το ενδιαφέρον, που είναι απαραίτητα στοιχεία για την εύκολη πρόσληψη και αφομοίωση από τον αναγνώστη των ιστορικών γεγονότων.
Έτσι, ξεκίνησε ο Γιάννης Γρυντάκης να υλοποιεί τη σκέψη του, δημιουργώντας, μέχρι στιγμής, οκτώ (08), συνολικά, λογοτεχνικά βιβλία (ιστορικά μυθιστορήματα), που διαβάζονται εύκολα και με πολύ ενδιαφέρον και μέσα από τα οποία περνούν με πολύ ελκυστικό και ευχάριστο τρόπο όλα τα ιστορικά γεγονότα της Κρήτης και του Ρεθύμνου από το 1211 μέχρι το 1940!
Και το σπουδαιότερο. ότι σε όλα τα παραπάνω ιστορικά έργα και μυθιστορήματα κτυπά έντονα ο παλμός της κρητικής ψυχής, η πρεπιά και η λεβεντιά, που εκφράζουν και χαρακτηρίζουν και την ψυχή του καλού φίλου και χαλκέντερου συγγραφέα και ιστορικού.
Αναγράφουμε τους τίτλους τους για πάντα ενδιαφερόμενο, που θα επιθυμήσει να τα ανεύρει και να τα μελετήσει:
- Ατσάλι και Άνεμος (Αθήνα, εκδόσεις Σαββάλα 2010, σ. 703).
- Ο γαλαζομάτης πειρατής (Ρέθυμνο, εκδόσεις «Προφήτισσα» 2014, σ. 462)
- Το γαϊτανάκι της περηφάνιας (Αθήνα, εκδόσεις Παναγόπουλος, 2017, σ. 312)
- Κολασμένοι και Άγγελοι (Αθήνα, εκδόσεις Παναγόπουλος, 2018, σ. 287)
- Οι Αμαζόνες της Κρήτης, από τους Αγιοστεφανίτες στον Αλέξιο Καλλέργη, 1213- 1272 (Αθήνα, εκδόσεις Παναγόπουλος, 2019, σ. 405).
- Ο γιος της Αμαζόνας, από τους Χορτάτζηδες στον Καντανολέοντα (1272- 1527) (Αθήνα, εκδόσεις Παναγόπουλος, 2020, σ. 443).
- Τα αρπακτικά της Ανδαλουσίας, Κρήτη (824-961) (Αθήνα 2021, Ν. Παναγόπουλος, σ. 422)
- Ανάμεσα σε δύο λίμνες (Αθήνα, εκδόσεις Παναγόπουλος, 2015, σ. 318).
