Τα τελευταία χρόνια οι προγνώσεις για την οικονομία ξεκινούν κάπως έτσι: Δύσκολη προβλέπεται η χρονιά που έχουμε μπροστά μας. Και η αλήθεια είναι ότι κουβαλούμε πολλά στην πλάτη μας. Παρά το κακό "προνόμιο" που είχε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει διαδοχικά μία εθνική και δύο παγκόσμιες κρίσεις, οι οποίες επηρεάζουν ακόμη αρνητικά όλη την υφήλιο, η οικονομία προχώρησε σε τολμηρές αλλαγές, που έφεραν ορατά κα μετρήσιμα αποτελέσματα.
Μετά τη βύθιση του ΑΕΠ με ύφεση 9% το 2020 λόγω της πανδημίας, η Ελλάδα ανέκαμψε σχεδόν πλήρως σε έναν χρόνο και πλέον έχει καλύψει πλήρως τις απώλειες στο ΑΕΠ και καταγράφει καθαρή οικονομική μεγέθυνση που θα φτάσει το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στα 224 δισ. ευρώ στο τέλος το 2023, όσο ήταν περίπου το 2010, πριν δηλαδή η Ελλάδα μπει στην κρίση χρέους.
Την περασμένη άνοιξη η Ελλάδα κατάφερε να εξοφλήσει το υπόλοιπο ύψους 1,8 δισ. από τα δάνεια του ΔΝΤ και πολύ πρόσφατα να προηγηθεί κατά μία δόση στην αποπληρωμή του πρώτου διμερούς δανείου, ύψους 52,3 δισ. ευρώ, που είχε πάρει το 2010 απευθείας από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Το καλοκαίρι ολοκληρώθηκε η τετραετής "επέκταση" της μνημονιακής εποπτείας.
Παράλληλα, η οικονομία είχε τις αντοχές να στηρίξει με μέτρα στήριξης 50 δισ. ευρώ νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέναντι στις επιπτώσεις αρχικά του κορονοϊού και τώρα του υψηλού πληθωρισμού. Κι αυτό, ενώ στο τέλος του 2023 το χρέος αναμένεται να έχει μείωση-ρεκόρ κατά 50% του ΑΕΠ σε σχέση με το 2020, ενώ η χώρα αναμένεται να επιστρέψει ξανά σε πρωτογενές πλεόνασμα και η οικονομία να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,8%.
Ωστόσο η κληρονομιά των Μνημονίων δεν έχει διαγραφεί στο σύνολό της. Ο επόμενος χρόνος προδιαγράφεται δύσκολος, αφού οι οικονομίες σε όλο τον κόσμο θα μπουν σε τροχιά επιβράδυνσης, ενώ οι νομισματικές συνθήκες θα επιδεινώνονται σταθερά τουλάχιστον μέχρι και τις αρχές του 2024.
Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα θα πρέπει να πετύχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από προκλήσεις, αλλά και να εκμεταλλευτεί ευκαιρίες που θα προκύψουν.
Το πρώτο πρόβλημα που θα πρέπει να λύσει το οικονομικό επιτελείο και για το 2023 είναι να αμβλύνει με μέτρα στήριξης τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Το μείγμα των μέτρων για το 2023 "γέρνει" προς τα μόνιμα μέτρα που θα ενισχύσουν εισοδήματα, ιδιωτική κατανάλωση και απασχόληση.
Κι αυτό με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να αποκλιμακωθεί μεν από το 9,4% στο 5% τον επόμενο χρόνο, αλλά οι τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται και τον επόμενο χρόνο.
Μέσα από τον Προϋπολογισμό του 2022 έχει δρομολογηθεί ήδη πλέγμα φοροελαφρύνσεων και μείωσης του μη μισθολογικού κόστους ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ, που θα κάνει τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις πιο "ανθεκτικά" στην κρίση, βελτιώνοντας και την ποιότητα ζωής μετά το τέλος της.
Με βάση την υπεραπόδοση της οικονομίας για το 2022, αναμένεται ότι μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα υπάρχει επιπλέον δημοσιονομικός χώρος τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ για νέες παρεμβάσεις, για τις οποίες, προς το παρόν, όλοι κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους.
Στα έκτακτα μέτρα η τελευταία προσθήκη είναι το "market pass", που αφορά την κάλυψη με επιδότηση του 10% των μηνιαίων αγορών των νοικοκυριών, το οποίο θα υλοποιηθεί από τον Φεβρουάριο μέχρι και τέλος Ιουλίου του 2023. Ως γνωστόν, το μέτρο θα χρηματοδοτηθεί από τα 650 εκατ. που αναμένεται ότι θα είναι τα έσοδα από την έκτακτη φορολόγηση των κερδών των εταιρειών πετρελαιοειδών. Παράλληλα βέβαια, υπάρχει πρόβλεψη 1 δισ. ευρώ στον Προϋπολογισμό για επιδοτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος, που κατά πάσα πιθανότητα θα κατευθυνθεί σε άλλες χρήσεις.
Για να το πούμε με απλά λόγια. Θα είναι δύσκολο για όλους μας. Δεν έχουμε καμιά αμφιβολία περί αυτού. Αλλά με προσοχή, υπομονή και διάκριση θα τα καταφέρουμε.
