Το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), ο κύριος εθνικός φορέας που διεξάγει θαλάσσια έρευνα στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκτά ένα υποβρύχιο τηλεχειριζόμενο όχημα Atom EV, βαθιάς κατάδυσης, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκμψης και Ανθεκτικότητας. Η προμηθεύτρια εταιρεία είναι η Soil Machine Dynamics (SMD), Newcastle, Ηνωμένο Βασίλειο. Το ηλεκτροκίνητο όχημα θα παραδοθεί μαζί με βαρούλκο, καλώδιο, σύστημα παροχής ηλεκτρικής ισχύος, καμπίνα ελέγχου και εργαστήρια/εμπορευματοκιβώτιο αποθήκευσης. Το σύστημα με το κλειδί στο χέρι με εμβέλεια καταδύσεωων 4000 μέτρων βάθους, περιλαμβάνει όλο τον εξοπλισμό συντήρησης, ανταλλακτικά και εκπαίδευση προσωπικού και θα παραδοθεί σε διάστημα 1 έτους.
Ηλεκτρικό υποβρύχιο όχημα τελευταίας τεχνολογίας
Οι προδιαγραφές του νέου ROV του ΕΛΚΕΘΕ ήταν για ένα υποβρύχιο όχημα που να λειτουργεί σε βαθιά νερά, με παραγωγή βίντεο υπερ-υψηλής ευκρίνειας, πλοήγηση ακριβείας, ανώτερες δυνατότητες χειρισμού και ωφέλιμου φορτίου και να μπορεί να επιχειρεί από το σημερινό ερευνητικό σκάφος του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. « Αιγαίο». Το SMD Atom EV πληροί όλες τις απαιτήσεις ως ένα νέας γενιάς, εξαιρετικά ευέλικτο, αρθρωτό σύστημα, με πολύ υψηλή σταθερότητα, απόδοση και αξιοπιστία σε συνδυασμό με χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το όχημα διαθέτει πολλαπλές βιντεοκάμερες με φωτισμό LED, σόναρ πλοήγησης και απεικόνισης, δίδυμους ρομποτικούς βραχίονες πολλαπλών λειτουργιών βαρέως τύπου, ενσωματωμένο αδρανειακό σύστημα εντοπισμού θέσης και Doppler, σε συνδυασμό με ακουστικό σύστημα εντοπισμού θέσης για βαθιά νερά.
Το υποβρύχιο όχημα συνδέεται με το ειδικό βίντσι επιφανείας μέσω ενός οπτικού καλωδίου πολλαπλών ινών. Το ROV ελέγχεται μέσω μιας διπλής κονσόλας κυβερνήτη και συγκυβερνήτη, σε κλιματιζόμενη καμπίνα ελέγχου και με ξεχωριστό εμπορευματοκιβώτιο που λειτουργεί ως εργαστήριο και χώρος αποθήκευσης.
Η κύρια αποστολή του, στο ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., θα είναι η υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας (δειγματοληψία, ανίχνευση, έρευνα, χαρτογράφηση, εξερεύνηση), των υπηρεσιακών αποστολών (επιθεώρηση, έρευνα, εντοπισμός, έρευνα και διάσωση) και, πράγμα πολύ σημαντικό, ως άμεση απάντηση του Ελληνικού Κρατους σε ναυτικά συμβάντα, όπου ήδη υπάρχει μεγάλη εμπειρία στον εντοπισμό, την έρευνα και την ανάκτηση χαμένων σκαφών , αεροοπλάνων ή άλλων αντικειμένων. Το σύστημα θα εκπληρώσει επίσης την επιστημονική αποστολή για τη διερεύνηση των βαθιών υδάτων που σχετίζονται με τη εκμετάλλευση πόρων και την κλιματική αλλαγή. Το νέο υποβρύχιο όχημα θα είναι σε θέση να προσεγγίσει περισσότερο από το 95% του βυθού στα ελληνικά χωρικά και παρακείμενα ύδατα.
Το ROV έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί από το Ε/Σ Αιγαίο, αλλά και από άλλα κατάλληλα σκάφη στη Μεσόγειο και αλλού, συμπεριλαμβανομένου του προτεινόμενου μελλοντικού υπεράκτιου ερευνητικού σκάφους του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Το νέο υποβρύχιο όχημα θα συμπληρώσει το υπάρχον υποβρύχιο όχημα με δυνατότητα καταδύσεων έως 2000 μέτρα, που λειτουργεί από την ομάδα ρομποτικών Οχηματων της ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. με πάνω από 600 καταδύσεις (2000 ώρες) τα τελευταία 25 χρόνια στη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα. Η ομάδα ρομποτικών οχημάτων έχει συμμετάσχει σε εργασίες έρευνας και διάσωσης υψηλού επιπέδου, συμπεριλαμβανομένων του ελικοπτέρου Chinook, μαχητικών αεροσκαφών F16 και Mirage και του κρουαζιερόπλοιου Sea Diamond. Τα ρομποτικά οχήματα θα στεγαστούν σε ένα ειδικό νέο κτίριο που βρίσκεται υπό κατασκευή στη βάση του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στις Γούρνες της Κρήτης.
Η προμήθεια τoυ νέου ROV εντάχθηκε από το ΕΛΚΕΘΕ στην επιτυχή πρότασή του για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), με προϋπολογισμό 4,5 εκατ. ευρώ. Η χρηματοδότηση ανακοινώθηκε δημοσίως τον Απρίλιο του 2024 από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο πλαίσιο των ελληνικών δεσμεύσεων στο συνέδριο «Ο Ωκεανός μας». Η συνολική χρηματοδότηση του ΕΛΚΕΘΕ από το ΤΑΑ ανέρχεται στο ύψος των 25 εκατ. Ευρώ και επιτρέπει την σημαντική αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του στις Γούρνες, στο Ενυδρείο Κρήτης, αλλά και στην Ανάβυσσο της Αττικής.
O Δρ Αντώνης Μαγουλάς, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. δήλωσε: «Η ιδιαίτερα σημαντική χρηματοδότηση του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. μέσω ΤΑΑ επιτρέπει την αντιμετώπιση αναπτυξιακών αναγκών του Φορέα, που εκκρεμούσαν για χρόνια, με την ανέγερση νέων κτηρίων, τη δημιουργία υποδομών για νέες σημαντικές ερευνητικές κατευθύνσεις, και βέβαια την προμήθεια του νέου ROV. Πρόκειται για ένα έργο-σταθμό στην ιστορία του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., το μεγαλύτερο στα τελευταία 20 χρόνια». Ο Δρ Chris Smith, επικεφαλής επιστήμονας και μέλος της ομάδας σύνταξης των προδιαγραφών, δήλωσε: «Αφού συνετέλεσα αποφασιστικά για την έλευση του πρώτου ROV στην Κρήτη το 1990, είμαι απίστευτα ικανοποιημένος που βλέπω τις υποδομές μας να εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, για να ανταποκριθούν στις πραγματικές προκλήσεις των εργασιών στον βυθό». Ο Λεωνίδας Μανουσάκης, επικεφαλής μηχανικός ROV, δήλωσε: «Είμαι πολύ χαρούμενος που μπορώ να εργαστώ με ένα σύστημα επόμενης γενιάς και ανυπομονώ πραγματικά να εκπαιδευτώ, μαζί με τους συναδέλφους, στο νέο σύστημα και να το θέσω σε λειτουργία το επόμενο έτος
