Το Φράγμα Ποταμών Αμαρίου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα που κατασκευάστηκαν στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου τα τελευταία είκοσι χρόνια. Για την κατασκευή του φράγματος αλλά και των παράλληλων έργων που απαιτούνται για την αξιοποίηση του νερού που αποταμιεύεται, έχουν δαπανηθεί σχεδόν σαράντα εκατομμύρια ευρώ, τα οποία προέρχονται από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως τα λεγόμενα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και τα ΕΣΠΑ.
Ο στόχος ήταν και επετεύχθη η εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας νερού για την βόρεια ακτή των Δήμων Ρεθύμνης και Μυλοποτάμου αλλά και για τις περιοχές του Δήμου Αμαρίου γύρω από τον ταμιευτήρα στην περιοχή των Ποταμών. Ταυτόχρονα, το Αμάρι απέκτησε ένα νέο, ιδιαίτερα σημαντικό βιότοπο, ο οποίος προσελκύει εκατοντάδες επισκέπτες καθ’ όλη την διάρκεια του έτους.
Η λίμνη των Ποταμών σχηματίζεται από το φράγμα, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2009. Βρίσκεται μέσα στην καταπράσινη κοιλάδα του Αμαρίου, 25 χλμ νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου και έχει χωρητικότητα 22,5 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Σήμερα αποτελεί ένα σπουδαίο υδροβιότοπο για τη νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου, με πολλά είδη πτηνών και ζώων να έχουν εμφανιστεί στην περιοχή. Το φράγμα συγκεντρώνει τα νερά από το Φαράγγι της Πατσού, τη μικρή κοιλάδα της Παντάνασσας και το ρέμα της Σταυρομάνας που έρχεται από την περιοχή της Αγίας Φωτεινής. Πάνω από τον ταμιευτήρα υπάρχουν τα ερείπια του Οθωμανικού Κούλε των Ποταμών.
Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην συγκεκριμένη περίπτωση αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το πώς εξασφαλίζεται ένα διαφορετικό μέλλον σε μια περιοχή με σοβαρό αναπτυξιακό έλλειμμα όπως το Αμάρι, παράλληλα δε, με σωστές πρακτικές στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και στην κάλυψη αναγκών όπως η ύδρευση και η άρδευση.
Αξίζει δε να σημειωθεί, πως το νερό του φράγματος των Ποταμών πρόκειται να αξιοποιηθεί και για την παραγωγή ενέργειας καθώς σχεδιάζεται ένα μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Το έργο κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις. Η Α’ περιελάμβανε την Κατασκευή του φράγματος στην περιοχή Ποταμών, ύψους 55μ., χωρητικότητας ταμιευτήρα 22,5 εκ.κ.μ., με σώμα φράγματος, αργιλικού πυρήνα και όγκου επιχωμάτων 1,7 εκατ. κ.μ.
Ο προϋπολογισμός ήταν 3.693.045.569 δραχμές, δηλαδή, 10.837.991,40 € συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ και η χρηματοδότηση ήταν από τα κονδύλια του 2ου Κ.Π.Σ. στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κρήτης.
Η Β’ φάση περιελάμβανε έντεκα υποέργα για την αξιοποίηση του φράγματος συνολικού προϋπολογισμού 28.856.240,10 € που χρηματοδοτήθηκε από τα ευρωπαϊκά κονδύλια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης 2000 – 2006. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΦΠΑ των έργων αυτών ήταν 4.936.903,32 € που καλύφθηκε από εθνικούς πόρους. Τελικός δικαιούχος και των δύο φάσεων ήταν ο Ο.Α.ΔΥ.Κ. που σήμερα έχει συγχωνευθεί στον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε.
Τα έντεκα υποέργα ήταν τα εξής:
1ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΕΞΑΓΟΡΑ – ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΥΠΟΕΡΓΩΝ 3 & 4»
Περιελάμβανε εξαγορά και απαλλοτρίωση υπολοίπων κτημάτων λεκάνης κατάκλισης φράγματος Ποταμών Αμαρίου έκτασης περίπου 820.000 μ2 και των επικειμένων, του χώρου λεκάνης αποτόνωσης και των χώρων κατασκευής δεξαμενών.
Εξαγορά και απαλλοτρίωση 150στρ. για τους χώρους των μετώπων εισόδου και εξόδου της σήραγγας του Πρασσανού φαραγγιού, των δρόμων διέλευσης των αγωγών - δρόμων προσπέλασης στο έργο.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 2.606.000,59€.
2ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ»
Αφορούσε την παροχή υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου για τα συμπληρωματικά έργα του φράγματος, της σήραγγας του Πρασσανού φαραγγιού και εκπόνηση τμημάτων μελετών εφαρμογής για εξειδικευμένες εργασίες που αφορούν το έργο.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 120.000,00€ + ΦΠΑ 21.600,00€.
3ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ»
Με αυτό το έργο έγινε η ολοκλήρωση των επιχωμάτων του φράγματος. Κατασκευή του υπερχειλιστή του φράγματος. Κατασκευή της λεκάνης αποτόνωσης. Κατασκευή προεντεταμένων αγκυρώσεων βράχου. Τοποθέτηση οργάνων παρακολούθησης του φράγματος και κατασκευή οικίσκου οργάνων.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 5.272.766,00€ + ΦΠΑ 962.401,43€.
4ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΑΓΩΓΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΦΡΑΓΜΑ- ΣΗΡΑΓΓΑ»
Με αυτό το υποέργο έγινε η κατασκευή χαλύβδινου αγωγού μεταφοράς Φ1000, από το φράγμα Ποταμών έως την είσοδο της σήραγγας Πρασσανού φαραγγιού μήκους 3,7 χλμ και αρδευτικών δικτύων διανομής μήκους 3,9 χλμ για άρδευση 800 περίπου στρεμμάτων κατάντη του φράγματος στους Δήμους Συβρίτου και Ρεθύμνου. Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας σε μήκος περίπου 4,5 χλμ.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 3.815.641,84€ + ΦΠΑ 714.953,95€.
5ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΗΡΑΓΓΑΣ»
Στην φάση αυτή έγινε η κατασκευή σήραγγας διέλευσης του αγωγού μεταφοράς νερού μήκους 3.340 μ., διατομής 14 τ.μ. περίπου με έργα φωτισμού και όργανα λειτουργίας, πώμα έμφραξης της σήραγγας εκτροπής του φράγματος και σήραγγα αποστράγγισης μήκους 130μ. και τελικής εσωτερικής διατομής 6,5 τ.μ. στο φράγμα.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 9.241.589,83€ + ΦΠΑ 1.755.902,07€.
6ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ»
Με τις παρεμβάσεις του συγκεκριμένου υποέργου έγινε Βελτίωση υφιστάμενων αρδευτικών δικτύων για άρδευση 10.000 στρεμμάτων των Δήμων Αρκαδίου & Ρεθύμνης μήκους 32 χλμ περίπου, κατασκευή και τοποθέτηση αγωγών 2.081 μ., 5.818 μ., 423 μ, διαμέτρων Φ700, Φ800 & Φ1000 αντίστοιχα, τοποθέτησης δικλίδων ελέγχου ροής, βαλβίδων εισαγωγής – εξαγωγής αέρα, όργανα ελέγχου του δικτύου και βελτίωση αγροτικού οδικού δικτύου. Τοποθέτηση κεντρικού αγωγού Φ1000, μήκους 3.415 μ. εντός της σήραγγας Πρασσανού φαραγγιού (και 75 μ. εκτός στην είσοδο της σήραγγας).
Επίσης το παρόν υποέργο αφορά την ολοκλήρωση της διαμόρφωσης της στέψης του φράγματος Ποταμών (βάση, υπόβαση, ασφαλτικά, περίφραξη κλπ) και την εγκατάσταση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού του φράγματος Ποταμών(εξοπλισμός οικίσκου δικλίδων, εξοπλισμός συστήματος υδροληψίας-εκκένωσης και οδοφωτισμός) και την κατασκευή του οικίσκου δικλίδων.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 5.840.336,09€ + ΦΠΑ 1.109.663,78€.
7ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΕΞΑΓΟΡΑ – ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ 5 & 6»
Αφορούσε την εξαγορά και απαλλοτρίωση 150στρ. για τους χώρους των μετώπων εισόδου και εξόδου της σήραγγας του Πρασσανού φαραγγιού, των δρόμων διέλευσης των αγωγών - δρόμων προσπέλασης στο έργο.
Εξαγορά και απαλλοτρίωση υπολοίπων κτημάτων λεκάνης κατάκλυσης φράγματος Ποταμών Αμαρίου έκτασης περίπου 820στρ. και των επικειμένων, του χώρου λεκάνης αποτόνωσης και των χώρων κατασκευής δεξαμενών.
Το συγκεκριμένο υποέργο χρηματοδοτήθηκε μόνο από Εθνικούς Πόρους.
8ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ»
Έγινε η διάνοιξη του περιμετρικού δρόμου του ταμιευτήρα του φράγματος Ποταμών Αμαρίου Ρεθύμνου (βόρειο τμήμα), μήκους 5,4 χλμ , πλάτους 6,50 μ. με πεζοδρόμιο 1,50 μ.. Περιλαμβάνονται οι χωματουργικές εργασίες, η οδοστρωσία, η ασφαλτόστρωση, η κατασκευή τεχνικών απορροής ομβρίων και διάβασης ρέματος και η σήμανση – ασφάλιση.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 1.022.820,05€ + ΦΠΑ 194.335,81€.
9ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ (ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ) ΔΙΚΤΥΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ»
Αφορούσε την μετατόπιση (παραλλαγή) των δικτύων ηλεκτρικού ρεύματος Μέσης Τάσης, Χαμηλής Τάσης και Υποσταθμών που διέρχονται από τον ταμιευτήρα του φράγματος Ποταμών σε θέσεις εκτός του ταμιευτήρα, για την ολοκλήρωση των προπαρασκευαστικών εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν στον χώρο του ταμιευτήρα πριν την πλήρωσή του.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 39.419,34€ + ΦΠΑ 7.489,67€.
10ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΠΑΡΟΧΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ»
Επρόκειτο, για παροχή υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου για εξειδικευμένες εργασίες της σήραγγας του Πρασσανού φαραγγιού, της αποστραγγιστικής σήραγγας του φράγματος, της έμφραξης της σήραγγας εκτροπής, του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού του φράγματος, των διαδικασιών πλήρωσης του ταμιευτήρα και εκπόνηση τμημάτων μελετών εφαρμογής για εξειδικευμένες εργασίες που αφορούν το έργο. Η προκήρυξη του διαγωνισμού για το 10ουποέργο: «ΠΑΡΟΧΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ», λόγω παρέλευσης χρόνου και ακύρωσης αντικειμένου παροχής υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου δεν έγινε και δεν δαπανήθηκαν χρήματα.
11ο ΥΠΟΕΡΓΟ «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ»
Ήταν το υποέργο, με το οποίο έγινε η ολοκλήρωση της κατασκευής του περιμετρικού δρόμου του ταμιευτήρα του φράγματος Ποταμών Αμαρίου Ρεθύμνου (κατασκευή νότιου τμήματος), μήκους 3,9 χλμ, πλάτους 6,50 μ. με πεζοδρόμιο 1,50 μ.. Περιλαμβάνονταν οι χωματουργικές εργασίες, η οδοστρωσία, η ασφαλτόστρωση, η κατασκευή τεχνικών απορροής ομβρίων και διάβασης ρέματος και η σήμανση – ασφάλιση. Περιλαμβάνεται επίσης η βελτίωση – σύνδεση του περιμετρικού δρόμου με τον υφιστάμενο επαρχιακό δρόμο Αμαρίου, μήκους 850 μ. από τη στέψη του φράγματος έως τη γέφυρα της Κόκκινης Ρίζας.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: 897.666,36€ + ΦΠΑ 170.556,61€.
__________________________________________________
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου « Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
