Σε διάστημα ενός χρόνου έχασα τέσσερεις πολύ καλούς μου φίλους που στις καλές εποχές αποτελούσαν την παρέα μου και συναντιόμασταν σε καφετέριες και εστιατόρια κυρίως στην περιοχή του Χολαργού. Θα τους αναφέρω παρακάτω με τη σειρά αποδημίας τους.
Πρώτος έφυγε ο νεότερος της παρέας, ο γιατρός Γιώργης Μεταξάκης (στο αριστερόάκρο της φωτογραφίας) από τους Δαφνέδες Μυλοποτάμου που μας εγκατέλειψε το Φλεβάρη του 2023,σε ηλικία 84 ετών κατά την εκδημία του.
Ακολούθησε ο, παρά οχτώ μήνες,αιωνόβιος κατά την εκδημία του,Υποστράτηγος ε.α. Μιχάλης Αντωνογιαννάκης, από το χωριό Σελί του Ρεθέμνους, ο οποίος απεβίωσε το δεκαπενταύγουστο του 2023 (δεν είναι στη φωτογραφία γιατί αυτός ήταν ο φωτογράφος).
Αρχές Ιουνίου 2024 έφυγε και ο έγκριτος δημοσιογράφοςτον οποίο οι συνάδελφοί του δημοσιογράφοι τον είχαν τιμήσει με την ψήφο τους και τον είχαν εκλέξει Πρόεδρο του ανώτατου συνδικαλιστικού τους οργάνου (ΕΣΗΕΑ) Μανόλης Μαθιουδάκης, σε ηλικία 91 ετών, δεύτερος από δεξιά στη φωτογραφία.
Την Παρασκευή, 5 Ιουλίου έφυγε από τη ζωή και ο διακεκριμένος νομικός και συγγραφέας Στέργιος Μανουράς, δεύτερος από αριστερά στη φωτογραφία.
Απέφυγα να μιλήσω στην κηδεία όσων παραβρέθηκα γιατί δεν έχω το θάρρος να κρατήσω το θάμπωμα των ματιών μου και τον κόμπο στο λαιμό μου.Ας αποτελέσει το παρακάτω κείμενο μια αναφορά στη μνήμη τους.
Το γιατρό Γιώργη Μεταξάκη πρωτοσυνάντησα αρχές της δεκαετίας του 90 στην καφετέρια του ξαδέρφου του Θανάση Σταυρακάκη στο Χολαργό.
Γίναμε φίλοι και όταν ήμασταν στην Κρήτη με επισκέπτονταν συχνά στο σπίτι μου στη Μουρνέ και του ανταπέδιδα την επίσκεψη στο σπίτι του στους Δαφνέδες, όπου περνούσαμε ώρες τραγουδώντας μαντινάδες υπό τους γλυκόλαλους ήχους του μαντολίνου του. ‘Ήταν από τους πιο αξιόλογους, ευγενείς και καλοσυνάτους κρητικούς που έχω συναντήσει.
Το Στρατηγό Μιχάλη Αντωνογιαννάκη,από το χωριό Σελί Ρεθύμνου, πρωτοσυνάντησα σε επιστημονικό συνέδριο στην Εύβοια. Έκτοτε γίναμε φίλοι λόγω κοινών συγγραφικών ενδιαφερόντων και κοινών κρητικών εθίμων λόγω γειτνίασης των χωριών μας.
Μου ζήτησε να κάνω διορθώσεις στο κείμενο του νέου βιβλίου του. Εκτός από τις διορθώσεις,συνεργαστήκαμε στηνεύρεση τίτλου που να σχετίζεται με το περιεχόμενο του βιβλίου (Βρύσινας, το βουνό του Ρεθέμνους) και επέλεξε φωτογραφία για το εξώφυλλο από σκίτσα Βενετού περιηγητήπου είχε εκδώσει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και τα είχα στο Αρχείο μου.
Το δημοσιογράφο Μανόλη Μαθιουδάκη (δεύτερος από δεξιά στη φωτογραφία) τον ήξερα από τις δραστηριότητές του ως δημοσιογράφου και διάβαζα τακτικά τα άρθρα του με τίτλο Το ποινικό Μητρώο της Αθήνας, στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ.
Γνωριστήκαμε στο σπίτι του Στέργιου Μανουρά στο Παγκράτι το φθινόπωρο του 1983.Στη συνάντηση αυτή διαπιστώσαμε ότι οι κόρες μας ήταν συμμαθήτριες.Έκτοτε αναπτύχθηκε στενή φιλία μεταξύ μας και οι σχέσεις μας έγιναν οικογενειακές.
Κατά τη διάρκεια της πολύχρονης συναναστροφής μας, η γυναίκα μου κιεγώ, είχαμε επανειλημμένα φιλοξενηθεί στο σπίτι τους, πότε στο Ναύπλιο και πότε στα Πολιτικά της Εύβοιας, όπως κι εμείς τους είχαμε φιλοξενήσει επανειλημμένα στο σπίτι μας στη Μουρνέ.
Για τις δραστηριότητες του Μανόλη στη δημοσιογραφία και στο συνδικαλισμό, έχουν λεχθεί και γραφτεί πολλά από αρμοδιότερους από εμένα, γι’ αυτό εγώ αναφέρομαι μόνο στις φιλικές και οικογενειακές σχέσεις μας. Υπήρχε και υπάρχει πάντα αγάπη και ιδιαίτερη εκτίμηση μεταξύ των δύο οικογενειών.
Το Στέργιο Μανουρά (δεύτερος από αριστερά στη φωτογραφία) τον γνώρισα το 1980 μέσω του τότε Διευθυντή της Δημόσιας Δανειστικής Βιβλιοθήκης του Ρεθύμνου, Γιάννη Παπιομύτογλου.
Κατά την έρευνά μου στη βιβλιοθήκη για ιστορικά στοιχεία πουαφορούσαν το χωριό μου, ο Γιάννης Παπιομύτογλου μου συνέστησε να δημοσιεύσω αυτά που είχα γράψει τμηματικά στο περιοδικό Προμηθεύς ο Πυρφόρος και με προέτρεψε να συναντήσω τον Στέργιο Μανουρά όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα για να με βοηθήσει σ’ αυτή μου την προσπάθεια. Άκουσα τη συμβουλή του κι επισκέφτηκα το Μανουρά στο γραφείο του στην οδό Ακαδημίας 57, μόλις επέστρεψα στην Αθήνα.
Όταν τον συνάντησα θυμήθηκα ότι κάπως τον ήξερα. Μαθητής στην Πρώτη τάξη (Γ’ τότε) του οκταταξίου Γυμνασίου Ρεθύμνης παρακολούθησα τη θεατρική παράσταση για το Κούγκι, όπου στο ρόλο του καλόγερου Σαμουήλ ήταν ένας τελειόφοιτος με κάτασπρα (πρόσθετα βέβαια) γένια και μουστάκια που του έμοιαζε πολύ. Μου επιβεβαίωσε πως ήταν αυτός. Διάβασε το κείμενο που είχα γράψει ως τότε για το χωριό μου και με βοήθησε να το διαμορφώσουμε σε ενότητες και το δημοσιεύσαμε σε κεφάλαια στο περιοδικό Προμηθεύς ο Πυρφόρος του Λευτέρη Δαφέρμου, στο οποίο ο Στέργιος ήταν η ψυχή της έκδοσης.
Την περίοδο που γνωριστήκαμε έφτιαχνε το καταστατικό της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας, στο οποίο υπογράψαμε ως ιδρυτικά μέλη. Η ιδέα ης ίδρυσης της Εταιρείας ανήκε στο φιλόλογο και Ονοματολόγο Γυμνασιάρχη Γιάγκο Θωμόπουλο που έγινε και ο πρώτος Πρόεδρός της.
Η εταιρεία εξελίχθηκε και στεγάζεται σε κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών στην οδό Αλεξάνδρου Σούτσου 22 στο κέντρο της Αθήνας.
Απόαυτήν πέρασαν κατά καιρούς σημαντικά πρόσωπα, όπως ο καθηγητήςΦιλολογίας στο ΕΚΠΑ, Ι. Κ. Προμπονάς (Διετέλεσε και Πρόεδρος της Εταιρείας), ο Διευθυντής του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών Νικόλαος Κοντοσόπουλος, και η αντικαταστάτριά του στη Διεύθυνση του Ιστορικού Λεξικούόταν αυτός συνταξιοδοτήθηκε Ελευθερία Γιακουμάκη(Διετέλεσε και Πρόεδρος της Εταιρείας) και άλλοι πολύ σημαντικοί άνθρωποι των γραμμάτων.
Οι πνευματικές δραστηριότητές του Στέργιου Μανουρά είναι αμέτρητες και θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια να συγκεντρωθούν, να ταξινομηθούν και να εκδοθούν. Παρά τις προτροπές φίλων δεν ήθελε να εκδώσει βιβλίο γιατί,όπως πάντα, επιζητούσε το τέλειο. Η λέξη αυτή τον χαρακτήριζε και του έδινε χαρές αλλά του δημιουργούσε και υψηλές απαιτήσεις.
Δυστυχώς η ωραία παρέα μας υπέστη από τα τέλη του 2019 τα αποτελέσματα της λαίλαπας της πανδημίας. Αυτή η κατάρα μας ανάγκασε να κλειστούμε στα σπίτια μας και να κόψουμε τις διαζώσης συναντήσεις μας. Η επικοινωνία μας γίνονταν μόνο τηλεφωνικά Ηζωή μας επηρεάστηκε αρνητικά. Δεν έχουμε νομίζω ακόμη αντιληφθεί πόσες περιπτώσεις Alzheimerκαι άλλων κυρίως ψυχικών παθήσεων καθώς και κινητικών προβλημάτων αποκτήσαμε κατά την περίοδο αυτή που δεν άφησαν κανένα μας αλώβητο.Κάπως έτσι θα πρέπει να είναι η κόλαση.
Επειδή λοιπόν εγώ είμαι γήινος και δεν πιστεύω σε μεταθανάτια ζωή (παραδείσους, καθαρτήρια καικολάσεις), ξέρω πως οι αποδημήσαντες φίλοι μου θα ζουν στην καρδιά μου όσο θα ζω κι’ εγώ.
Μανόλης Γ. Παπαδογιάννης
