Εάν επιχειρήσουμε να κάνουμε ένα γράφημα της παγκόσμιας ιστορίας, της καταγεγραμμένης ανθρώπινης συμπεριφοράς, οι διαπιστώσεις στις οποίες οδηγούμαστε είναι εξόχως αποκαλυπτικές. Ανεξαρτήτως καταγωγής ή μορφωτικού επιπέδου, οι ανάγκες της εκάστοτε εποχής δείχνουν να καθορίζουν το παρόν και το μέλλον του καθενός από εμάς ξεχωριστά κι όλων μας συνολικά, διαμορφώνοντας παράλληλα - σε παρόντα χρόνο - το ίδιο μας το παρελθόν.
Για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, ήταν αυτές οι ανθρώπινες ανάγκες, θεωρούμενες ως τα βασικά ένστικτα του ατόμου (τροφή, ένδυση, αναπαραγωγή) που κινούσαν τα νήματα της ζωής. Μιας ζωής, τα κύρια χαρακτηριστικά της οποίας συνιστούσαν, σαν από πάντοτε, η απλότητα, η «αγνότητα» της ψυχής και των συναισθημάτων. Ποιός από εμάς δεν έχει ακούσει περιγραφές από τον παππού ή την γιαγιά για το πόσο φτωχή, μα συνάμα ευτυχισμένη ήταν η ζωή τους κατά την εποχή που ήταν νέοι; Το πόσο κόπιασαν για να αποκτήσουν αυτό που εμείς σήμερα θεωρούμε τίποτα ή απλώς δεδομένο;
Το να έχεις φας, να ντυθείς ή να βρεις έναν σύντροφο για να καλύψεις τις βιολογικές ή ψυχολογικές σου ανάγκες έμοιαζαν να είναι μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες τα κριτήρια ενός βίου, ο οποίος παρείχε μια σταθερότητα και μια ολοκλήρωση, ένα νόημα και μια συνολική απάντηση στα πολλαπλά ερωτήματα που θέτει ο νους του ανθρώπου που ενηλικιώνεται, αφήνοντας μια για πάντα πίσω του την παιδικότητα της πρώιμης, δίχως ορμές και πάθη ζωής του.
Ο υλισμός της νέας εποχής στην οποία ζούμε δεν αποτελεί κάτι το καινούργιο, το εφευρετικό. Αποτελούσε πάντοτε έναν παράγοντα που ιχνηλατούσε νέα εδάφη, ποδηγετώντας ανθρώπους και συμπεριφορές στον βωμό του κέρδους. Το ζητούμενο διαχρονικά ήταν μόνον ένα: πόσοι, ποιοι και με ποιες προϋποθέσεις μπορούσαν να συμμετέχουν σε αυτό το νέο έδαφος που ανοίγονταν μπροστά τους. Η αξία μπορεί κάλλιστα να είναι ηθική, μα αυτή δεν μεταφράζεται σε κάτι το απτό, το χειροπιαστό ή το υλικά αξιοποιήσιμο. Η διαφοροποίηση είναι πως στο άκουσμα του όρου « αξία » στις μέρες μας το μυαλό πάει σε χρήματα, σπίτια ή αυτοκίνητα, καθιστώντας το αντικείμενο κυρίαρχο επί του υποκειμένου, κάτι που παλαιότερα δεν ίσχυε, όχι τουλάχιστο σε καθολικό βαθμό.
Τα τελευταία περίπου εκατό χρόνια οι νέες ανακαλύψεις, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η διαρκής αύξηση του καταναλωτισμού απλώς παρέχουν μία ακόμη ευκαιρία σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη πρόσβαση στον υλικό πλούτο. Εκμεταλλευόμενοι την αδηφαγία του ψυχισμού, αυτό το αίσθημα του διαρκώς ανικανοποίητου που διακρίνει τους ανθρώπους, επιχειρούν να πείσουν πως οι ανάγκες του σύγχρονου ατόμου έχουν διευρυνθεί. Η προσπάθεια αυτή για τη χειραγώγηση των κοινωνιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγωγή που λαμβάνουμε από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Οι λέξεις, ως ζωντανοί οργανισμοί, απέκτησαν το νόημα που ορισμένοι ήθελαν να τους προσδώσουν. Η ανθρώπινη επικοινωνία έγινε επιστήμη και η Αρετή ένα ακόμη γυναικείο όνομα.
Η οικονομική εξαθλίωση σε συνδυασμό με την αμορφωσιά είναι μια πετυχημένη πανάρχαια συνταγή, το κατάλληλο λίπασμα για την καλλιέργεια μιας υποκινούμενης και ελεγχόμενης συμπεριφοράς. Η όποια αναφορά ή διαπίστωση στο θέμα θα πρέπει, ωστόσο, να μην οδηγεί σε συνωμοσιολογικού χαρακτήρα θεωρίες. Οφείλει να μην κατρακυλά στην απραξία ή στον φόβο, καθώς οι συλλογικές ευθύνες δεν είναι τίποτε το διαφορετικό από το αποτέλεσμα της πρόσθεσης των ατομικών, ως μια απλή μαθηματική πράξη. Η αλλαγή του προσανατολισμού και του τρόπου ζωής κατοικεί σε έναν μόνο νου, τον δικό μας. Και δεν μπορεί παρά να αποτελεί χρέος, ατομικό, μέσα στο ψηφιδωτό της διαφορετικότητας και της ανοχής που πρέπει να διακρίνει μια κοινωνία. Και δεν μπορεί παρά να εφευρίσκεται μέσα στην ψυχή μας κι όχι απλώς να αποτελεί ένα ακόμη όνειρο εαρινής νυκτός.
