Μια βιωματική προσέγγιση της έννοιας του πολέμου στο πλαίσιο της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Α΄ τάξη του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Μέρος Α΄: Αποσπάσματα από δραστηριότητα στην τάξη…
Δόθηκαν οδηγίες και ξεκινήσαμε… «Σάββατο πρωί. Μια όμορφη μέρα ανοιξιάτικη, ηλιόλουστη! Βρισκόμαστε στο δρόμο της γειτονιάς… περπατάμε χαλαρά και ανέμελα. Άλλοι πάνε επίσκεψη στη γιαγιά, άλλοι για καφέ με τους φίλους, κάποιοι στο χωράφι με τον μπαμπά, άλλοι μια βόλτα με το σκύλο… Αέρας καθαρός! Ξαφνικά, σειρήνες πολέμου ηχούν! Ο ήχος εκκωφαντικός! Τα αεροπλάνα ακούγονται να πλησιάζουν και βόμβες αρχίζουν να πέφτουν παντού στην πόλη… Παγώνουμε … ο φόβος μας κυριεύει όταν καταλαβαίνουμε… Πόλεμος! Πανικός παντού! Τρέχουμε γρήγορα πίσω στο σπίτι… Έχουμε ελάχιστα λεπτά για να πάρουμε 2-3 πράγματα και να φύγουμε μακριά, όσο πιο μακριά γίνεται… ενώ οι σειρήνες συνεχίζουν να ουρλιάζουν».
Καθόμαστε σε κύκλο προβληματισμένοι και σιωπηλοί… Αλήθεια, αν γινόταν πόλεμος και έπρεπε να φύγετε γρήγορα μακριά, τι θα παίρνατε μαζί σας; Το έχετε ποτέ σκεφτεί; «Χρήματα, το κινητό μου, φάρμακα, φαγητό και νερό, τους γονείς μου, την οικογένεια μου, ρούχα,…., φωτογραφίες».
Τι είναι όμως πόλεμος; Ποιες λέξεις σας έρχονται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη «πόλεμος»; Δεκάδες οι λέξεις που ξεπετάγονται. Δεν προλαβαίνουμε να τις γράφουμε στον πίνακα… «Όπλα, βόμβες, σειρήνες, στρατιώτες … Ουκρανία, Γάζα… συμφέροντα, δύναμη, κυριαρχία… χαλάσματα, νεκροί, τραυματίες, σωσίβια, βάρκες, πρόσφυγες, ασυνόδευτα… δάκρυα , καταστροφή και θάνατος!»
Και συναισθήματα; Τι συναισθήματα σας γεννά η λέξη «πόλεμος»; «Φόβος, πανικός, αγωνία, απελπισία, αδικία, άγχος, απόγνωση, θυμός…»
Και μέσα σε όλες αυτές τις σκέψεις, τις λέξεις και τα συναισθήματα μαζί με τους ανθρώπους χάνουμε και τα δικαιώματά τους! Ποια ελευθερία, ποια δικαιοσύνη, ποια αξιοπρέπεια; Που είναι η οικογένεια; Που η ασφάλεια; Και επιτέλους, που βρίσκει κανείς ελπίδα; Όλα ανατινάζονται στον αέρα, μαζί με τα σπίτια και τις ζωές. Και σηκώνεται παντού σκόνη. Πώς ν΄ αναπνεύσει κανείς;
Μέρος Β΄: Αποσπάσματα από την επίσκεψη μας στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης…
Γύρω μας φωτογραφίες όμορφα τοποθετημένες στους τοίχους. Γνωστά τοπία, καθημερινά αντικείμενα… άλλα χρωματιστά, άλλα ασπρόμαυρα… Γι’ άλλη μια φορά όμως στεκόμαστε παγωμένοι και ανήμποροι… Διαφορετικοί πόλεμοι, τόσοι πολλοί… παντού στον πλανήτη, ακόμη κι εκεί που δεν υπάρχουν άνθρωποι… και συνεχείς… «Climate wars» - Κλιματικοί Πόλεμοι!
Τα μάτια καρφώνονται στις φωτογραφίες και οι λέξεις πάλι ξεπηδούν… «Καταστροφή, αποκαΐδια, νεκροί, τραυματίες, μόλυνση, συμφέροντα, κυριαρχία, ερήμωση, μαύρο, πρόσφυγες, δάκρυα». Και συναισθήματα… Τα ίδια συναισθήματα… «Απόγνωση, απελπισία, αδικία, αγωνία, φόβος, θυμός…» Και εμείς ψάχνουμε πάλι για ανθρώπους και ανθρώπινα δικαιώματα… στα καμένα, τα κομμένα, τα πλημμυρισμένα και μολυσμένα τοπία… Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας; Που θα βρω ασφάλεια, δικαιοσύνη… ένα σπίτι; Ο αέρας πάλι βαρύς… από τους καπνούς, τη μόλυνση, την άσχημη μυρωδιά… «We can’t breathe».
Κάποιες τέτοιες στιγμές οι συζητήσεις και οι αναλύσεις με τα παιδιά περιττεύουν. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα κυριαρχούν και ριζώνουν στο μυαλό και στην καρδιά. Ποιος ξέρει; Ίσως ν’ αλλάξουν τον τρόπο σκέψης και να διαμορφώσουν νέες συμπεριφορές, ίσως και να ανοίξουν νέους δρόμους… πιο ανθρώπινους, πιο δίκαιους, πιο ειρηνικούς και πιο «καθαρούς». Για να μπορούμε όλοι σ΄ αυτό τον πλανήτη πάντα να «αναπνέουμε ελεύθερα καθαρό αέρα»!
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς την κα Σοφία Τρούλη, πρώην εκπαιδευτικό του σχολείου μας και νυν ακαδημαϊκό στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, που μας συντρόφεψε στο Μουσείο και μας ξεδίπλωσε, με τον ευρηματικό και ουσιαστικό τρόπο που μόνο εκείνη ξέρει, την έκθεση φωτογραφίας του Medphoto «Climate Wars, Critical Archives VI – We can’t breathe».
Οι εκπαιδευτικοί του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου
Ιγνατία Κωφοπούλου - Ειρήνη Ραπτάκη - Άντα Γαλανού
