Ως δώρο ακριβό, χριστουγεννιάτικο, δέχτηκα πρόσφατα το καινούργιο βιβλίο διηγημάτων, με τίτλο «Σπερνό των Χριστουγέννων», του φίλου Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη, από το Ηράκλειο, γνωστού και με το ποιητικό ψευδώνυμο τού «Κάστρου Ταχυδρόμος». Ο συγγραφέας- όπως προλογικά σημειώνει- μέσα από τα διηγήματά του αυτά, τραγουδά τη χαρά της αθωότητας και της μαγείας από εκείνα τα παλιά, τα μακρινά «κρητικοπαπαδιαμαντικά» Χριστούγεννα, που κι εκείνος έζησε στα μικράτα του, εκεί στο χωριό του, στη διπόταμη κοιλάδα του Χόνδρου Βιάννου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο γεμάτο φως, Χριστό και Ορθοδοξία μέσα από δυο δεκάδες θαυμάσια διηγήματα, που την αναφορά τους έχουν όλα στις μέρες αυτές του αγίου Δωδεκαημέρου και αποτυπώνουν ξεκάθαρα τα γνήσια ελληνικά και μάλιστα τα κρητικά Χριστούγεννα μ’ ένα μοναδικά πλούσιο, δροσερό και απαιτητικά γενναιόδωρο κρητικό λεξιλόγιο.
Στα διηγήματα του κ. Θεοδοσάκη, ζωντανεμένα από πλουσιότατα λαογραφικά στοιχεία από την όμορφη παραδοσιακή γεωργική του χωριού του κοινωνία, βλέπουμε, περαιτέρω, να διαγράφεται όλη η αγωνία τού αγρότη, του φτωχού και ταπεινού τής ελληνικής γης φαμελιάρη, προκειμένου άλλοτε να διασφαλίσει το ψωμί των παιδιών του κι άλλοτε να αντιμετωπίσει αρρώστιες βαριές και ανίατες για την εποχή εκείνη και ποικίλα άλλα οικογενειακά προβλήματα που συχνά οδηγούσαν τα βήματά του μακριά, στη σκληρή και μαύρη ξενιτιά.
Το βιβλίο αποτελεί ένα ευχάριστο ανάγνωσμα των ημερών τούτων που διερχόμαστε, γεμάτο από την ψυχή και τα γιορτινά ήθη και έθιμα της παλαιινής Κρήτης, που ο συγγραφέας αναστοράται κατά τρόπον αυθεντικό μέσα από την αγροτική παραδοσιακή κοινωνία του χωριού του. Στην κοινωνία αυτήν που οι άνθρωποι αν και ζούσαν φτωχικά συχνά βίωναν - ζώντας αρμονικά με τη φύση και τις γεωργικές και κτηνοτροφικές ασχολίες τους- τη μεγαλύτερη ευτυχία. Σημαντικό ότι μέσα από τα διηγήματα του παρουσιαζόμενου βιβλίου παρελαύνει ο πλούσιος λαογραφικός παράδεισος των παιδικών χρόνων του συγγραφέα, όπως ως μικρό παιδί τον έζησε και όπως νοσταλγικά, μέχρι σήμερα, τον θυμάται με την ανάμνηση των ηρώων του που πρωταγωνιστούν στα διηγήματά του και των μικρών παιδιών που με τα σιδερένια τρίγωνά τους ψέλνουν τα πατροπαράδοτα κάλαντα. Ένας ολόκληρος εθιμοτυπικός κόσμος ξεπηδά χαρούμενος μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, που πηγάζει από την όμορφη και αγνή ελληνική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων της κρητικής υπαίθρου.
Τη φιλολογική επιμέλεια είχε ο Δρ Γιώργος Τσερεβελάκης, ενώ την καλλιτεχνική τόσο στο εξώφυλλο, όσο και στις εσωτερικές του σελίδες, είχε ο π. Μιχάλης Πατεράκης, στον οποίο και ανήκουν οι θαυμάσιες εικόνες του βιβλίου, που τόσο απλόχερα προσδίνουν το απαραίτητο χριστουγεννιάτικο άρωμα και μια, επιπλέον, καλλιτεχνική ευχαρίστηση.
Τι κρίμα που εμείς οι νεοέλληνες όλο και περισσότερο χάνουμε ή ξεχνούμε αυτόν τον πολύτιμο λαογραφικό μας θησαυρό. Ο ρυθμός τής νέας ζωής με τις ευκολίες και την ταχύτητα τής μηχανής, με τις μετακινήσεις των πληθυσμών, το ανακάτωμα των κοινωνιών και τα εύκολα ταξίδια, ολοένα αλλάζει και εξαφανίζει την παραδοσιακή σταθερότητα και ομορφιά. Eυτυχώς, όμως, που υπάρχει η νοσταλγία, αυτή η πανανθρώπινη δυνατή «αδυναμία», που ξαναφέρνει τους απομακρυσμένους οδοιπόρους στα πρώτα βήματα τής παιδικής τους ζωής. Και στο βιβλίο αυτό του κ. Θεοδοσάκη η δύναμη αυτή, η νοσταλγία του για τα παλιά, είναι που περιπλέκεται τόσο στενά με τα γιορτινά τού λαού μας έθιμα και τις γιορτινές ετούτες μέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, φέρνοντάς μας πιο κοντά στις ρίζες τής φυλής μας και στα ιερά εκείνα νάματα που εξέθρεψαν στο διάβα των αιώνων το δέντρο τού ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
