Ο αντιστασιακός από Αρκαδίας Μητροπολίτης Κρήτης, ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς Ρέθυμνο 2020, σελ. 242
Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ
Καθηγητής Λαογραφίας
Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας
Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών
του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Πρόκειται για μια βιογραφική μονογραφία, η οποία ταυτοχρόνως πλουτίζει και την σύγχρονη βιβλιογραφία της κρητικής εκκλησιαστικής ιστορίας. Μετά τους χαιρετισμούς (σ. 7) και τον πρόλογο του συγγραφέα (σ. 12), η ύλη του βιβλίου διακρίνεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο, υπό τον τίτλο «Βασίλειος Εμμ. Μαρκάκης (1872 – 1950). Βιογραφία» (σ. 21), εξετάζεται η ζωή και η εκκλησιαστική πορεία του βιογραφούμενου ιεράρχου, από τη γέννηση και τις σπουδές του, την είσοδό του στον κλήρο, την εκλογή, χειροτονία και το έργο του ως Επισκόπου Αρκαδίας (σ. 31), την ίδρυση της Πρακτικής Γεωργικής Σχολής Μεσαράς (σ. 56), τη στάση του στο ημερολογιακό ζήτημα (σ. 75), την εκλογή και το έργο του ως Μητροπολίτου Κρήτης (σ. 83), την αντιστασιακή δράση του το 1941 (σ. 90), την θανατική καταδίκη του από τους Γερμανούς και την εξορία του στην Αθήνα (σ. 107), την επιστροφή του στην Κρήτη και την ίδρυση της μονής Σαββαθιανών (σ. 125), και τέλος τον θάνατο και την κηδεία του (σ. 128), με μια αποτίμηση του έργου του.
Στο δεύτερο μέρος (σ. 157) εξετάζεται η προσωπικότητα και το έργο του Βασιλείου Μαρκάκη μέσα από τις εγκυκλίους του, ενώ στο τρίτο μέρος (σ. 177) παρουσιάζεται το κοινωνικό πρόσωπο του από Αρκαδίας Μητροπολίτη Κρήτης Βασιλείου Μαρκάκη μέσα από διάφορα τεκμήρια και επιστολικά δεδομένα. Τέλος, παρατίθεται ο παρακλητικός κανόνας που συνέθεσε «εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον εν ώρα πολέμου» (σ. 218), βιβλιογραφία (σ. 231) και οι πηγές της εικονογράφησης του τόμου (σ. 236), η οποία είναι αναλόγως πρωτότυπη του περιεχομένου του.
Τέλος, παρατίθεται αναγραφή της προγενέστερης εργογραφίας του συγγραφέα, ο οποίος είναι δόκιμος και έγκυρος ερευνητής της κρητικής ιστορίας και λαογραφίας. Πρωτότυπη μελέτη, συμβολή στην τοπική κρητική, εκκλησιαστική και όχι μόνο, ιστορία, και πρότυπο για ανάλογες μονογραφικές εξετάσεις στιγμών και προσωπικοτήτων της τοπικής ιστορίας διαφόρων περιοχών.
