Πενήντα χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από την αποκατάσταση της δημοκρατίας και των θεσμών στη χώρα μας. Σε αυτόν τον μισό αιώνα, το Ρέθυμνο, η πόλη των Γραμμάτων, από το παλιό «παντέρμο Ρέθεμνος» μεταλλάχτηκε σε μια σύγχρονη τουριστική πόλη, που σε τίποτα δεν θυμίζει τα παλιά, «πέτρινα» χρόνια της. Η δημιουργία του Πανεπιστημίου και η αλματώδης αύξηση του τουρισμού, με την παράλληλη δημιουργία σύγχρονων τουριστικών υποδομών, έδωσαν την οικονομική ώθηση στην πόλη, που κάποιοι, λίγοι, ονειρεύονταν από παλιά.
Σε αυτήν την πεντηκονταετία της ανάπτυξης, διάφορα έργα, μικρά και μεγάλα άλλαξαν την εικόνα της πολιτείας μας. Άλλα από αυτά ήταν εύστοχα, προς τη σωστή κατεύθυνση και άλλα τα ματαίωσε ο ίδιος ο χρόνος. Στο παρόν δημοσίευμα θα αναφερθούμε σε τρία έργα, που κατά τη γνώμη μας, είναι τα πλέον εμβληματικά, χρονοβόρα και κοστοβόρα, που άλλαξαν, όμως, άρδην την εικόνα της πόλης του Ρεθύμνου, ασφαλώς προς το καλύτερο.
Παραλιακός δρόμος
Πριν την περίοδο που πραγματευόμαστε, ο παραλιακός δρόμος του Ρεθύμνου σταματούσε στη σημερινή πλατεία του Άγνωστου Στρατιώτη. Ήταν η γνωστή σε όλους «προκυμαία», χώρος περιπάτου των Ρεθεμνιωτών, αλλά και ο χώρος που έκαναν τα καλοκαιρινά τους μπάνια, στη σημερινή λιμενολεκάνη. Προς τα ανατολικά εκτεινόταν η μεγάλη αμμώδης παραλία, με κάθετους δρόμους, από την παλιά εθνική οδό, να οδηγούν σε αυτήν.
Την δεκαετία του 1980 ξεκίνησε το μεγαλεπίβολο έργο της επέκτασης του παραλιακού δρόμο προς ανατολάς, το οποίο κατασκευάστηκε τμηματικά. Το πρώτο μέρος του παραλιακού δρόμου, που μελετήθηκε πιο ορθά, έφτανε μέχρι το ξενοδοχείο ΣΤΕΡΙΣ. Σε αυτό έγιναν και εξαιρετικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, στο βόρειο πεζοδρόμιό του, ορισμένες από τις οποίες διατηρούνται ακόμα. Το δεύτερο τμήμα του παραλιακού δρόμου κατάφερε να φτάσει μέχρι την οδό Γοργοποτάμου, στα Περιβόλια, στο ύψος του παλιού πανεπιστημίου. Το τρίτο και τελευταίο τμήμα του παραλιακού δρόμου έφτασε εκεί που βρίσκεται και σήμερα, μέχρι την οδό Αυστραλών πολεμιστών, στο ρέμα Κουτσολίδι.
Αυτά τα 2,5, σχεδόν, χιλιόμετρα του παραλιακού δρόμου, έδωσαν τεράστια ώθηση και ανάπτυξη στον τουρισμό του Ρεθύμνου. Δεκάδες ξενοδοχεία και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος κατασκευάστηκαν, ενώ έγινε προσβάσιμη στον κόσμο, ντόπιους και τουρίστες, η εξαιρετικής ομορφιάς ανατολική παραλία της πόλης. Παράλληλα, δημιουργήθηκε ένα εξαιρετικό πεζοδρόμιο-πεζόδρομος στη βόρεια πλευρά του δρόμου, που ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες σφύζει από ζωή.
Ανάπλαση της παλιάς πόλης και αντιπλημμυρικό δίκτυο
Την δεκαετία του 1990 και συγκεκριμένα το 1991 και 1999, δύο μεγάλες πλημμύρες δημιούργησαν μεγάλες καταστροφές στην πόλη. Βγήκαν, έτσι, στην επιφάνεια προβλήματα και ελλείψεις του παρελθόντος που λειτουργούσαν ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη αλλά και στην ασφάλεια της πόλης και των κατοίκων της.
Τα επόμενα χρόνια ξεκίνησε ένα τεράστιο έργο θωράκισης αλλά και ανάπλασης της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου. Σκάφτηκε όλη η πόλη και αλλάχτηκε όλο το αποχετευτικό δίκτυο, που λειτουργούσε από την περίοδο της βενετοκρταίας και της τουρκοκρατίας! Παράλληλα δημιουργήθηκαν, υπογειοποιήθηκαν και εγκαταστάθηκαν δίκτυα κοινής ωφέλειας σε όλη την παλιά πόλη. Τέλος, απαπλάστηκαν όλοι οι δρόμοι και τα πλατώματα της πόλης, αποκτώντας την εικόνα που σήμερα αντικρίζουμε. Απαλλάχτηκε, έτσι η παλιά πόλη από την υγρασία και τις μολυσματικές ασθένειες που ήταν η καθημερινότητά της.
Το επόμενο χρονικό διάστημα και μετά την καταστροφική πλημμύρα του 1999, ξεκίνησε το μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο της πόλης, θωρακίζοντάς την από έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, που δημιουργούνταν από τα δεκάδες ρυάκια και χείμαρρους που κατέβαιναν από τις νότιες πλαγιές της πόλης.
Τα δύο αυτά έργα και κυρίως αυτό της εξυγίανσης και ανάπλασης της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, έσωσε, κυριολεκτικά την παλιά πόλη, αναβαθμίζοντάς την, στο έπακρο ως τουριστικό προορισμό και αξιοθέατο.
Η μαρίνα του Ρεθύμνου
Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990, άρχισε να κατασκευάζεται το μεγαλεπήβολο έργο, δημιουργίας μαρίνας στο Ρέθυμνο. Έως τότε ο ελλιμενισμός των σκαφών γινόταν στο κυρίως λιμάνι, στην περιοχή του Γκιουλούμπαση, ενώ οι ψαρόβαρκες και κάποια, ελάχιστα, σκάφη αναψυχής και ιστιοφόρα ελλιμενίζονταν στο παλιό ενετικό λιμάνι, προκαλώντας μόλυνση και καταστροφές στο μνημείο.
Η δημιουργία της μαρίνας, στο ανατολικό τμήμα της λιμενολεκάνης, προσέθεσε πολλά πλεονεκτήματα στην πόλη του Ρεθύμνου. Οι βάρκες των αλιέων μεταφέρθηκαν εκεί, αδειάζοντας το ενετικό λιμάνι. Το Ρέθυμνο, ως τουριστικός προορισμός, μπήκε στον παγκόσμιο χάρτη των μαρίνων, προσελκύοντας και άλλου είδους, ποιοτικό, τουρισμό. Επίσης, μπήκε και στον χάρτη της κρουαζιέρας, με ελάχιστες, βέβαια, αφίξεις. Το σημαντικότερο, όμως, για τους κατοίκους του Ρεθύμνου, είναι ότι η πόλη απέκτησε καινούργιο δημόσιο, κοινόχρηστο χώρο. Στον χώρο της μαρίνας δημιουργήθηκαν εκατοντάδες θέσεις στάθμευσης, που έχουν δώσει μια ανάσα στο έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης. Παράλληλα δόθηκε προς χρήση χώρος για περίπατο και αναψυχή για ντόπιος και ξένους, αναβαθμίζοντας την εικόνα της πόλης και της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Σίγουρα, η πόλη χρειάζεται και άλλα έργα, τέτοιου μεγέθους και χρησιμότητας. Στο χέρι των πολιτικών μας, κεντρικής και αυτοδιοικητικής εξουσίας, είναι να τα οραματιστούν, να τα σχεδιάσουν και να τα υλοποιήσουν…
