Γράφει ο Νίκος Θεωδοράκης
Δημοσιογράφος
http://www.thrapsaniotis.gr
Ποιος είναι τελικά αυτός ο μηχανισμός ESM για τον οποίο γίνεται πολύ λόγος τελευταία, τι θα κάνει και τι δε θα κάνει και πώς συμμετέχει στη συνολική αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη; Ένα ερώτημα που προκύπτει καθώς προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε το ρόλο του στη διάσωση της ελληνικής οικονομίας έτσι όπως αυτοί την αντιλαμβάνονται.
Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας είναι το μόνιμο ταμείο διάσωσης το οποίο οι χώρες της ευρωζώνης έχουν από κοινού ιδρύσει με σκοπό τη χρηματοδότηση των προβληματικών κρατών μελών με χρηματικά πακέτα διάσωσης. Είναι το «μόνιμο» ίδρυμα που θα πάρει τη σκυτάλη από το προσωρινό ταμείο που είναι τώρα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Η έδρα του βρίσκεται στο Λουξεμβούργο. Οι 17 χώρες της ευρωζώνης θα συνεισφέρουν συνολικά € 80 δισεκατομμύρια σε μετρητά στο ταμείο του ESM. Αυτό το ποσό – το οποίο θα καταβληθεί σε δόσεις - θα λειτουργήσει ως το απαραίτητο «μαξιλάρι» όλων εκείνων των χωρών που θα το χρειαστούν πολλές φορές. Συγκεκριμένα, ο ESM είναι σε θέση να δανείσει € 500 δισεκατομμύρια συνολικά. Αυτό το ποσό είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που ο EFSF δανείζει την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία.
Ο ESM χρηματοδοτεί τις διασώσεις, όπως συνηθίζουν να τις λένε αυτοί.. Το EFSF θα πρέπει να ολοκληρώσει την εκταμίευση των δανείων εκείνων που έχουν ήδη δεσμευθεί για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, τις τρεις χώρες της ευρωζώνης οι οποίες βρίσκονται ήδη στα σχέδια διάσωσης.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, ο ESM δεν είναι σε θέση να ανακεφαλαιοποιήσει άμεσα τις τράπεζες με την αγορά μετοχών σε αυτές. Αντ 'αυτού, μπορούν να δανείζουν χρήματα στις κυβερνήσεις, έτσι ώστε να μπορούν να εισφέρουν στις δικές τους τράπεζες. Τα δάνεια επέφεραν αύξηση στο δημόσιο χρέος.
Ωστόσο, από τη στιγμή που η ενιαία εποπτική αρχή των πιστωτικών ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ τεθεί σε λειτουργία, ο δρόμος θα ανοίξει για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM και την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους. Οι ηγέτες της ευρωζώνης έχουν πει ότι αυτή η δυνατότητα άμεσης ενίσχυσης των τραπεζικών κεφαλαίων, έχει ως στόχο να διασπάσει την «αρνητική αλληλεπίδραση» μεταξύ δημόσιου χρέους και των αδύναμων ενεργητικών των τραπεζικών ισολογισμών.
Προκειμένου μία χώρα να λάβει βοήθεια από το πρόσφατα ανακοινωμένο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ε.Κ.Τ. (ΜΟΤ), η οποία θα αγοράσει τα ομόλογά της στη δευτερογενή αγορά προκειμένου να μειωθούν τα δανειακά της κόστη, θα πρέπει πρώτα να ενεργοποιηθεί ο ESM.
Κάθε χρηματοδότηση από τον ESM συνοδεύεται από όρους. Κάθε κράτος - μέλος οφείλει να ζητήσει επίσημα τη συνδρομή του. Μετά από εκτίμηση της κατάστασης από την Ε.Ε. και την Ε.Κ.Τ. (και κατά περίπτωση από το Δ.Ν.Τ.), θα συντάσσεται ένα μνημόνιο συμφωνίας για να κωδικοποιήσει και να εξηγήσει αυτές τις συνθήκες. Τακτικές αποστολές επίβλεψης από την Ε.Ε., την Ε.Κ.Τ. και το Δ.Ν.Τ. (όταν εμπλέκεται) θα παρακολουθεί τον τρόπο λήψης των κεφαλαίων διάσωσης από το αντισυμβαλλόμενο κράτος.
Ο ESM θα επιμείνει να του επιστραφούν τα χρήματα που έχει δώσει στο ακέραιο, ακόμη και αν δεν έχουν επιστραφεί τα οφειλόμενα κεφάλαια στους ιδιώτες πιστωτές του ελλειμματικού κράτους. Θεωρητικά ο ESM μπορεί να πληρώσει μερίσματα στους μετόχους του, δηλαδή στις χώρες εκείνες που έχουν συνεισφέρει χρηματικά στο σχηματισμό του ταμείου.
Τυχόν διαφορές που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του ESM θα ρυθμίζονται από το Δικαστήριο της Ε.Ε. Ο πιστωτικός κίνδυνος αθέτησης των υποχρεώσεών του βάσει των ρυθμιστικών όρων για την κεφαλαιουχική επάρκεια, είναι μηδενικός καθώς έτσι θα διευκολυνθεί ο υπολογισμός των τραπεζικών κεφαλαίων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Ο ESM θα βαθμολογηθεί από τους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Πιστεύω τώρα, να μάθατε μερικά πράγματα για τον ESM, αχρείαστα να ‘ναι. Και να καταλαβαίνεται, γιατί την προηγούμενη εβδομάδα προβλήθηκε τόσο αυτή η υπόθεση…
