Γράφει: ο Γιώργος Φρυγανάκης
Φιλόλογος-Συγγραφέας
g_frygan@hotmail.com
13ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου
Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου
Ο «Μασταμπάς» του Ρεθύμνου από το τότε μέχρι το σήμερα
Επιμέλεια: Νίκος Δερεδάκης.
Το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Μασταμπάς από το τότε μέχρι το σήμερα», που διοργανώθηκε το διήμερο 14-15 Ιουνίου 2014 από το 13ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου και την Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου (ΙΛΕΡ), υπό την αιγίδα της Αντιπεριφέρειας Ρεθύμνου, αναμφισβήτητα άφησε εποχή.
Και αυτό λόγω της υποδειγματικής από κάθε άποψη οργάνωσής του, της συμμετοχής με ουσιαστικές και πρωτότυπες εισηγήσεις πλήθους επιστημόνων και ανθρώπων των γραμμάτων αλλά και μαθητών των ανώτερων τάξεων του Σχολείου με πρωτότυπες εργασίες, αλλά και της πλούσιας έκθεσης φωτογραφίας με θέμα: «Ο Μασταμπάς του χθες», που λειτούργησε παράλληλα.
Αναπόφευκτα, όμως, παρά τον ηχηρό ήχο και το μακρύ -είναι αλήθεια- απόηχό του, το περιεχόμενο του Συνεδρίου θα παραδιδόταν στη λήθη, αν δεν παρενέβαινε ο δραστήριος Διευθυντής του Σχολείου και συγγραφέας Νίκος Δερεδάκης, που ήταν η «ψυχή» του Συνεδρίου και ο οποίος συμπεριέλαβε σε μια περίτεχνη κιβωτό τα πρακτικά του Συνεδρίου καθιστώντας τα «κτήμα ες αεί» και αν, φυσικά, η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου δεν χρηματοδοτούσε το έργο, που εκδόθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Καλαϊτζάκης.
Το υλικό των 183 σελίδων του βιβλίου κινείται στους εξής θεματικούς άξονες: Ιστορία, Αρχαιολογία, Λαϊκός Πολιτισμός, Γεωλογία, Πολεοδομία, Εκκλησία, Εκπαίδευση.
Πιο αναλυτικά, ξεδιπλώνεται σε 19 εισηγήσεις, που αναφέρονται στο τοπωνύμιο «Μασταμπάς», στην οικιστική και πληθυσμιακή εξέλιξή του, στην ιστορική του τοπογραφία, στον τοπωνυμικό χάρτη του, στα μινωικά ευρήματά του, στη γεωμορφολογία και στη γεωλογία του, στην πολεοδομική εξέλιξή του, στο τζαμί του Βελή Πασά (Τεκές και τζαμί των Καντιρήδων δερβίσηδων), στη Δεξαμενή, στην εκκλησία της «Ρολόαινας»- Κοίμησης της Θεοτόκου, στις εικόνες του τέμπλου της Εκκλησίας, στο νεκροταφείο των Αλπινιστών, στο Παλαιοντολογικό Μουσείο, στις Εικόνες από τον Μασταμπά του χθες, σε μια «ιστορική σύγκρουση» Μασταμπά-Συνοικισμού, στην ίδρυση και λειτουργία του 13ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου: του σχολείου του Μασταμπά, στο 16ο Δημοτικό Σχολείο και στο 10ο Νηπιαγωγείο: Δύο αναπόσπαστα στοιχεία της περιοχής Μασταμπά, στη ζωή των ανθρώπων του Κάτω Μασταμπά, στη ζωή των ανθρώπων του Πάνω Μασταμπά και στην οικογένεια Γαραντωνάκη, την πρώτη οικογένεια του Μασταμπά.
Οι εισηγήσεις διανθίζονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, συνοδεύονται από την απαραίτητη βιβλιογραφία και συναποτελούν μια πολύτιμη ψηφίδα στο ψηφιδωτό της τοπικής μας ιστορίας, μια βασική πηγή αυτογνωσίας και ετερογνωσίας των κατοίκων της περιοχής, μια πλούσια βάση δεδομένων για το μελετητή-ερευνητή του μέλλοντος, μια προτυπική πρόκληση για παρόμοιες εργασίες.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι εκτός από τα σημαντικά ιστορικά στοιχεία από τη Μινωική Εποχή και τη Βενετοκρατία έως τη Γερμανοκατοχή, φωτίστηκαν άπλετα το παρόν και τα σύγχρονα προβλήματα της περιοχής, που συνδέονται με την ανεξέλεγκτη οικιστική «ανάπτυξη» των τελευταίων δεκαετιών. Από την άποψη αυτή στοιχειοθετεί μια σοβαρή κριτική και αυτοκριτική παρέμβαση.
Κλείνω λέγοντας ότι είναι άξιοι θερμών συγχαρητηρίων τόσο ο διευθυντής όσο και όλοι οι εκπαιδευτικοί του 13ου Δημοτικού σχολείου που απέδειξαν ότι εμφορούνται από μια μεγάλη αλήθεια: ότι ένα σχολείο δεν είναι μόνο τοίχοι, θρανία και βιβλία, ούτε μόνο παραδόσεις δασκάλων και επιδόσεις μαθητών, ούτε μόνο υπαλληλική ιεραρχία. Είναι και η εποικοδομητική συναλληλία και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων. είναι και η δημιουργική και πολυδιάστατη σχολική ζωή. είναι και η κατάλληλα προετοιμασμένη έξοδος των μαθητών από το σχολείο και η βιωματική προσέγγιση του εξωσχολικού περιβάλλοντος. είναι και το να μαθαίνουν οι μαθητές πώς να ερευνούν και να μαθαίνουν. είναι μέσα σε όλα αυτά και οι εκδόσεις.
Και μάλιστα εκδόσεις σαν την παρούσα.
