ΕΠΙΚΑΙΡΑ & ΔΙΑΚΑΙΡΙΚΑ
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Με τον υποβλητικό τίτλο «Οδοιπορικό σε ναρκοπέδιο» μόλις κυκλοφόρησε η «νουβέλα» του Πλάτωνα Δημητρίου (Εκδόσεις Αγγελάκη, σελίδες 150).
Πρόκειται για το πρώτο αυτοτελές λογοτεχνικό έργο ενός ώριμου δημιουργού, που εκτός από την επαγγελματική του διαδρομή ως φαρμακοποιού, που σηματοδοτείται από διοικητικούς και παραγωγικούς τίτλους, έχει να επιδείξει και ευρύτερη πνευματική δράση, όπως αναγράφεται στο σύντομο βιογραφικό του στο «αυτί» του εμπροσθόφυλλου (:Τηλεοπτικές εκπομπές για τις Μαθηματικές και Φυσικές εφαρμογές, ενεργό μέλος του Οργανισμού για τη Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας, μέλος της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, δημοσίευση άρθρων και μελετών σε επιστημονικά περιοδικά και στον ημερήσιο ή περιοδικό τύπο).
Επειδή πρόκειται για μεταφορικό και «παραπλανητικό» τίτλο σπεύδω να διευκρινίσω ότι η πλοκή της αφήγησης αναπτύσσεται γύρω από το δίλημμα μιας γυναίκας που υποχρεώνεται να επιλέξει ανάμεσα στην επώδυνη υποταγή σε ένα ασφυκτικό και μίζερο οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο παγιδεύτηκε με ένα πρόωρο και εκ προοιμίου αποτυχημένο γάμο από το ένα μέρος και από το άλλο, στην επώδυνη χειραφέτησή της και -στη συνέχεια- στον απεγκλωβισμό της μέσα από την εφαρμογή ενός σχεδίου απόδρασης που καταστρώνει μεθοδικά αλλά όχι ανώδυνα. Το επικίνδυνο και επώδυνο του εγχειρήματος υποδηλώνεται στον τίτλο,
Από άποψη αφηγηματικής τεχνικής έχουμε να κάνουμε κατά βάση με μια ευθύγραμμη αφηγηματική πορεία, με τις απαραίτητες όμως αναδρομές που φωτίζουν τη διαδρομή και τις αντιδράσεις της ηρωίδας. Επίσης η νουβέλα διακρίνεται από μια αφηγηματική «ιδιομορφία». Έως την 50 σελίδα ο συγγραφέας λειτουργεί ως εσωτερικός αφηγητής με εσωτερική εστίαση, ενώ στις επόμενες 100 σελίδες ως εξωτερικός αφηγητής με μηδενική εστίαση και με ό,τι αυτά σημαίνουν για το συγγραφικό αποτέλεσμα
Τα βασικά συστατικά στοιχεία που -κατά τη γνώμη μου και με βάση τη δεύτερη ανάγνωσή μου- εξασφαλίζουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον είναι τα παρακάτω:
Πρόκειται για λογοτεχνική μετάπλαση μια πραγματικής ιστορίας, ένα προσωπικό βίωμα μετουσιωμένο σε συλλογικό. Θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα «παρασκεύασμα», όπου ο πεπειραμένος φαρμακοποιός-συγγραφέας χρησιμοποίησε τις σωστές αναλογίες για ένα σωστό αποτέλεσμα.
Η βιογραφική αυτή νουβέλα ανταποκρίνεται στις δύο βασικές προδιαγραφές του είδους: την ενημερωτική, χωρίς να εκτρέπεται σε ιστορία ή απομνημονευματογραφία, και τη διδακτική, χωρίς να εκτρέπεται σε αντιλογοτεχνικό διδακτισμό.
Η διεισδυτική ψυχογράφηση των χαρακτήρων των ηρώων (πρωταγωνιστών-δευτεραγωνιστών) και η δυναμική αντιπαραβολή τους.
Ή προβολή του διαχρονικού προβλήματος των διαπροσωπικών κοινωνικών σχέσεων (και κυρίως των ενδοοικογενειακών λόγω των στερεότυπων αντιλήψεων) και μάλιστα σε ένα σκηνικό καθημερινότητας, μέσα στο οποίο ο αναγνώστης αισθάνεται οικειότητα.
Η προβολή αξιών που παραπέμπουν στον «άνω θρώσκοντα» άνθρωπο όπως: η φιλία, η σφυρηλατημένη στις κοινές νεανικές εμπειρίες, που λειτουργεί ως φαρμακευτικό αντίδοτο στα φαρμάκια της ζωής, χωρίς να υπερβαίνει τα όριά της, όσο κι αν ακροβατεί κάποιες στιγμές σ’ αυτά.
Ο εγκλωβισμός του ατόμου στη μέγγενη των επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, της πυκνοκατοικημένης μοναξιάς της μεγαλούπολης και των υπαρξιακών του ανησυχιών, αλλά και η ρηξικέλευθη προσπάθεια, αλλαγής περιβάλλοντος και απαλλαγής, αγώνας που παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις όταν πρόκειται για γυναίκα.
Οι κίνδυνοι του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, ενός επαγγέλματος που συνήθως όλοι βλέπουν την ευχάριστη όψη του, αγνοώντας την άχαρη, όπως αυτή που αισθητοποιείται στη νουβέλα από επιθέσεις ναρκομανών.
Τα σκαμπανεβάσματα της ζωής (όπως η επαγγελματική-οικνομική άνοδος και κάθοδος ή η όποια ψυχοφθόρα διάψευση ονείρων) αλλά και η αγωνιστική στάση της «ορθοστασίας» απέναντι σ’ αυτά. Η τελευταία λέξη του κειμένου είναι η «Λέαινα», που αναφέρεται στην κεντρική ηρωίδα. Παράλληλα, η έντιμη και μεγαλόψυχη στάση απέναντι στον «αντίπαλο» (και εν προκειμένω της ηρωίδας απέναντι στον ξεπεσμένο πια σύζυγο και τους ξεπεσμένους δικούς του), αλλά και η μνήμη των παθημάτων χωρίς όμως μνησικακία.
Οι ζωντανοί διάλογοι, οι γλαφυρές περιγραφές και ρεαλιστικές σκηνές. Ο ευθύβολος και κυριολεκτικός λόγος, που διανθίζεται με θυμοσοφία και χιούμορ και σε καμιά περίπτωση δεν εκτρέπεται σε χυδαιολογία.
Η στάση του συγγραφέα-αφηγητή απέναντι στην ηρωίδα του, που δεν είναι ελεγκτική, αλλά χαρακτηρίζεται από διάθεση κατανόησης και συμ-πάθεια. Ακόμη και κάποιες «αταξίες» της δικαιολογούνται ως απόρροια της ενδοοικογενειακής αρνητικής κατάστασης ή «μέρος του σχεδίου της για απόδραση».
Γενικά η νουβέλα του Πλάτωνα Δημητρίου προκαλεί ενδιαφέρον και ως σημαίνον και ως σημαινόμενο. Νομίζω μάλιστα ότι θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση σεναρίου κινηματογραφικού έργου ή τηλεοπτικής σειράς με ευρεία απήχηση.
Θα ήταν, βέβαια, σοβαρή παράλειψη να μην αναφερθώ στους υπόλοιπους συν-τελεστές του καλού αποτελέσματος: τη Στέλλα Τόκου (διόρθωση κειμένου), την Καίτη Βαφία (δημιουργικό, ψηφιακή επιμέλεια) και φυσικά τη Ρόζα Παπουτσάκη-Ράπτη (μακέτα εξωφύλλου).
Εύχομαι σε όλους και ιδιαίτερα στο συγγραφέα υγεία και καλή συνέχεια.
