Ο βασιλικός είναι ετήσιο αρωματικό ποώδες φυτό, η κοινή ονομασία για το μαγειρικό βότανο Ωκιμόν το βασιλικό. Σε ορισμένες Αγγλόφωνες χώρες είναι γνωστός και ως βότανο του <<Αγίου Ιωσήφ>>.
Ο βασιλικός πιθανόν κατάγεται από την Ινδία ή πιθανόν από το Ιράν και να έχει καλλιεργηθεί εκεί για περισσότερα από 5000 χρόνια. Διεξοδικά αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς Θεόφραστο και Διοσκουρίδη.
Πρόκειται για ένα ημισκληραγωγημένο ετήσιο φυτό, πιο γνωστό ως μαγειρικό βότανο, χρησιμοποιούμενο κυρίως στην Ιταλική, αλλά και στις κουζίνες την Νοτιοανατολικής Ασίας, της Ινδονησίας, της Ταϊλάνδης, Μαλαισίας, Βιετνάμ, Καμπότζης, Λάος και Ταϊβάν.
Ανάλογα με το είδος και την ποικιλία, τα φύλλα μπορούν να έχουν να έχουν γεύση παρόμοια με το γλυκάνισο, με έντονη πικάντικη γεύση, αλλά και συχνά γλυκιά μυρωδιά.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες του Ωκιμόν βασιλικό, οι οποίες φέρονται με τη γενική ονομασία <<βασιλικός>>. Ο τύπος που χρησιμοποιείται στα ιταλικά φαγητά ονομάζεται γλυκός βασιλικός, σε αντίθεση με τον βασιλικό της Ταϊλάνδης, που είναι και οι πιο εμπορεύσιμος.
Ετυμολογικά η λέξη <<βασιλικός>>προέρχεται από την ελληνική λέξη <<βασιλεύς>>που σημαίνει<<βασιλιάς>> και στην προκειμένη περίπτωση εννοείται ο Ιησούς Χριστός, καθώς έχει συνδεθεί με την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, τιμώντας την εύρεση του από την Αγία Ελένη, μητέρα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α,από το άρωμα του βασιλικού, που είχε φυτρώσει στο μέρος που ήταν θαμμένος, γι αυτό και ονομάζεται και σταυρολούλουδο.
Λαϊκή ιατρική
Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε τη χρήση του βασιλικού για την αντιμετώπιση της δυσουρίας. Τα πολτοποιημένα φύλλα του βασιλικού χρησιμοποιούνται κατά παράδοση για την θεραπεία των δειγμάτων από έντομα και φίδια. Το τσάι από βασιλικό βοηθάει στην πέψη και καταπραΰνει το έντερο.
Το εκχύλισμα βασιλικού δρα ευεργετικά στις περιπτώσεις στοματίτιδας και επιχείλιου έρπητα.Συνιστάται ακόμη στις ημικρανίες, τους πονοκεφάλους, την απλή ναυτία και την ναυτία της εγκυμοσύνης
Το αιθέριο έλαιο του βασιλικού είναι σχεδόν διαφανές και έχει μυρωδιά που είναι γλυκιά και πικάντικη.
Επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας. Τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμά το στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στη συγκέντρωση.
Ακόμη ανακουφίζει από το βήχα, τη γρίπη και το κρύο, την κατάθλιψη, και τη ατονία, καταπραΰνει τα τσιμπήματα από τα φίδια και τα έντομα.
Χρήση
Ο βασιλικός γενικά χρησιμοποιείται στην κηπουρική, την αρωματοποιία, τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική.