-Και τι θα γίνει αν εκατομμύρια γυναίκες κατέβουν σε διαδήλωση και ζητήσουν δικαιώματα; Δεν μπορεί, σίγουρα μετά από τόση πίεση, το καθεστώς θα υποχωρήσει.
-Πίστεψέ με φίλε μου. Αν συμβεί αυτό, θα έχομε εκατομμύρια γυναίκες, νεκρές.
Διαβάζω αυτήν την συνομιλία μεταξύ ενός ταξιδευτή στην χώρα των Αρίων, την παλιά γνωστή μας Περσία και ενός ντόπιου . Η συζήτηση καταγράφηκε πριν αρκετό καιρό, όταν βρέθηκαν οι δυό τους να συζητούν τα της χώρας και της πολιτικής κατάστασης εκεί.
Τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν να επαληθεύουν τον νεαρό ντόπιο, αφού μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί. που την έπιασε η αστυνομία ηθών και θέλησε να την «αναμορφώσει», διαδηλώσεις μαίνονται στην μακρινή αυτή χώρα. Όλοι μάθαμε την ιστορία της Αμινί-αν και σίγουρα δεν είναι η μοναδική. Η κοπέλα φορούσε το μαντήλι που της κάλυπτε τα μαλλιά χαλαρά και ξέφευγε από την ορθότητα που ήταν καθορισμένη από το καθεστώς. Είναι αυτή αιτία για να πεθάνει ένας νέος άνθρωπος; θα μου πείτε. Φαίνεται πως για κάποιους είναι. Ακόμα και μετά την κατακραυγή που έφερε διεθνώς αυτή η απώλεια , ακόμα και μετά τις διαδηλώσεις που έχουν ξεσπάσει στο Ιράν, η εξουσία επιμένει στην ίδια κατάσταση και ακούμε καθημερινά για καινούργιους θανάτους, και των δύο φύλλων πλέον, που ζητούν κάτι που είναι αυτονόητο για ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Το να μπορούν οι γυναίκες να έχουν υπόσταση και επιλογές.
Είχα συναντήσει πολλές τέτοιες νεαρές στο ταξίδι που είχα κάνει στην Περσία με την εκδρομική μου παρέα, πριν κάμποσα χρόνια. Όλες σκεπασμένες από πάνω ως κάτω, να μην φαίνεται ούτε ένα χιλιοστό γυμνού δέρματος. Και ήταν τότε, μας λέγανε, το καθεστώς πιο ελαστικό. Γι αυτό που και που, έβλεπες να περισσεύει κάποια φράντζα από το σφιχτοδεμένο μαντήλι. Που και που, έβλεπες μια ζώνη να σφίγγει το ριχτό πανωφόρι και να περιγράφει λίγο την άμορφη μάζα του σώματος. Το καταλάβαινες όμως πως αυτό ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.
Μετά, έβλεπες. Οι γυναίκες στα λεωφορεία έμπαιναν μόνο από την πίσω πόρτα και κάθονταν χωριστά. Ταξί έπαιρναν μόνο αυτά που τα οδηγούσαν άλλες γυναίκες. Μάθαινες πως οι καταθέσεις των γυναικών στα δικαστήριο είχαν τη μισή ισχύ από αυτές ενός άνδρα. Φανταστείτε ότι ακόμα και οι χειραψίες μεταξύ των δύο φύλλων, ήταν επιλήψιμες. Οι γυναίκες μόνο τους συγγενείς τους μπορούσαν να αγγίζουν, ατιμώρητα. Ο χορός απαγορευόταν δημοσίως και για τα δυό φύλλα. Όσο για το δικαίωμα στο τραγούδι, το είχαν μόνο οι άνδρες. Το πόσο κολλημένο με τις απαγορεύσεις ήταν το σύστημα εξουσίας το καταλάβαινες και από το γεγονός ότι με το που φθάσαμε στο Ιράν, οι αεροσυνοδοί μάς ενημέρωσαν ευγενικά μεν αλλά απόλυτα, ότι είχαμε κι εμείς, σεβόμενοι τους νόμους τους, την υποχρέωση να καλύψωμε το κεφάλι μας. Η νοοτροπία αυτή με ξένιζε. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί ο κόσμος δεν αντιδρούσε σε όλη αυτή την καταπίεση. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως ένας τόσο ευαίσθητος λαός όπως ο Ιρανικός, που επισκεπτόταν τους τάφους των ποιητών του για να διαβάσει και να απαγγείλει μπροστά τους ένα ποίημα, που αγκαλιάζει την οικογένεια και τα μικρά του παιδιά (πουθενά αλλού δεν είδα πατεράδες να σηκώνουν με περισσότερη υπερηφάνεια τους νεαρούς βλαστούς τους, ούτε πουθενά αλλού τόσες οικογένειες να κυκλοφορούν όλες μαζί για πικ νικ) ανεχόταν τόσες απάνθρωπες απαγορεύσεις. Όμως η εξουσία είχε απλώσει καλά τα πλοκάμια της και δεν άφηνε τον λαό να πάρει ανάσα.
Εκείνο όμως που με σόκαρε περισσότερο ήταν δυό απλά χαρτιά κολλημένα σε ένα στύλο στην άκρη του δρόμου. Δυό κηδειόσημα. Το ένα ανδρικό με την φωτογραφία του αποδημήσαντα στην άκρη, ακριβώς σαν τα δικά μας. Το άλλο γυναικείο. Μόνο που εδώ δεν υπήρχε φωτογραφία. Μόνο ένα περίγραμμα μαντηλιού και μέσα ένα κενό πρόσωπο, χωρίς χαρακτηριστικά. Νομίζω η πιο συνταρακτική εικόνα όλης της εκδρομής. Κενή η φωτογραφία. Κενό και το πρόσωπο των γυναικών για όλο το σύστημα εξουσίας του Ιράν. Ήταν σαν για την χώρα αυτή, να μην υπήρχαν οι γυναίκες. Βεβαίως εκεί ήταν παρούσες παντού, αλλά τελικά αόρατες. Ένα αντικείμενο προς χρήση αλλά χωρίς αξία αφού ήταν ανάξιο ακόμα και για να περιγραφεί.
Οι διαδηλώσεις στο Ιράν δεν τελειώνουν, αναφέρουν τα μέσα. Γιγαντώνονται και αυξάνονται καθημερινά. Όπως αυξάνεται καθημερινά και ο αριθμός των νεκρών.
Το χειρότερο όμως για μένα, ξέρετε πιο είναι; Ότι δεν είναι μόνο το Ιράν που έχει αυτήν την αντιμετώπιση για το μισό και πλέον μέρος του πληθυσμού του. Υπάρχουν και άλλες χώρες-όχι λίγες και όχι μικρές-που θεωρούν τις γυναίκες αόρατες και αμελητέες. Η δε Δύση που σήμερα εξανίσταται και εγκαλεί τις αρχές της Περσίας, συνήθως κωφεύει και κοιτάζει αλλού. Και αντιδρά μόνο όταν θίγονται τα παντός είδους συμφέροντά της, όπως προφανώς, συμβαίνει και τώρα.
Μπεμπλιδάκη Αγγελική.
