ΚΑΝΤΑΔΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Αγαπημένοι μου φίλοι γεια σας!!!!!!
Η καντάδα τα παλαιότερα χρόνια ήταν ιδιαίτερα γνωστή σε όλη την Κρήτη,κληρονομιά από την ενετοκρατία και όπου σήμερα γίνεται μία εξαιρετική προσπάθεια αναβίωσης!Η καντάδα δεν ήταν γνωστή μόνο στην Κρήτη αλλά και στα επτάνησσα που ποτέ δεν έχασε την αξία της και η καντάδα ήταν και είναι μέρος της ζωής των κατοίκων.
Δυο πολύ ενδιαφέρουσες μορφές μουσικής έκφρασης στη παραδοσιακή Κρήτη ήταν η παρέα στα σπίθια του χωριού και η καντάδα. Στην πρώτη περίπτωση, μια παρέα μερακλήδων γύριζε όλα τα σπίτια του χωριού ή εκείνα που γιόρταζαν και όχι εκείνα που είχαν πένθος. Σε κάθε σπίτι οι νοικοκυραίοι κερνούσανε την παρέα και οι παρεϊστάδες ετραγουδούσανε τα ριζίτικα ή τα μαντιναδάκια τους (ταιριαστά στην περίσταση κάθε φορά), πιθανόν να κάνανε κι ένα τζαμπάκι (χορό) και πηγαίνανε παρακάτω.Αν γιόρταζε ο άγιος του χωριού που γινόταν οι καντάδες, συνήθως η μουσική είχε αρχίσει το πρωί, μετά τη λειτρουργιά τ' αγίου στην εκκλησία του χωριού, στην οποία συμμετείχαν οι χωριανοί (και οι παρεϊστάδες) κάνοντας και αρτοπλασία (όσοι γιόρταζαν) αν η εκκλησία ήταν ξωκκλήσι, γινόταν πανηγύρι στην αυλή του αγίου, με χορό και τραγούδια και «ένα μεζέ» ή «ένα κρασί» που κρατούσε μαζί του ο καθένας (στο βουργιάλι του, δηλαδή στο υφαντό «σακίδιό του»), και η παρέα ακολουθούσε, με όποιους άντεχαν, στη συνέχεια.
Η καντάδα δεν ήταν διασκέδαση, αλλά ξέσπασμα του ερωντικού καημού των παλληκαριών, που μαζεύονταν παρέα (πάλι και πάντα η παρέα είναι το κύτταρο της παράδοσης), γυρίζανε τη νύχτα στα σοκάκια του χωριού μ' ένα λυράκι, βιολί ή μαντολίνο κι ετραγουδούσανε μαντινάδες σε συγκεκριμένα σημεία του χωριού, μεταδίδοντας με τρόπο το μήνυμα της αγάπης ο καθένας «εκειά που πονούσε». Βέβαια, η γειτονιά, που άκουγε τσι κανταδόρους να τραγουδούνε, ήξερε σε ποιάν απευθύνεται με τη μαντινάδα του ο κάθε τραγουδιστής, έτσι οι κακοί αθρώποι (οι απανωβαρτάδες, οι σουρευτάδες και οι σουρεύτρες, δηλαδή οι ραδιούργοι, άντρες και γυναίκες) μπορεί να κάνανε σουχλικά κι απανωβάρματα, δηλαδή να προδίδανε ή να κακολογούσανε τον ερωτευμένο και να χαλούσανε τη δουλειά. Οι κακοί αθρώποι αυτοί δεν είχανε την εκτίμηση των γνωστικών ανθρώπων του χωριού και γενικά όσων είχαν όχι μόνο ηθική στην ψυχή τους, αλλά και ανοιχτό μυαλό και καρδιά μεγάλη. Σε όλες τις εποχές βέβαια υπήρχαν στην Κρήτη (όπως και σε όλο τον κόσμο) αθρώποι καλοί και κακοί, ανακατεροί (ανάμεικτοι).
Η αναβίωση της καντάδα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε αρκετά καλό βαθμό στην Κρήτη.Παρέες συνήθως καλλιτεχνών στα χωριά αλλά και στις πόλεις και διάφοροι συλλόγοι πολύ συχνά κάνουν καντάδες,ξυπνώντας μας ξεχασμένες εικόνες.Η ερωτική καντάδα όμως δεν γίνεται συχνά, ίσως μόνο σε κάποια χωριά και οι νέοι ιδιαίτερα στις πόλεις προτιμούν να εκφράσουν τα αισθήματα τους μέσο κινητων η fakedook.Τρεις Μαρτίου και ημέρα Πέμπτη στο Ρέθυμνο ,θα γίνει καντάδα και σίγουρα θα είναι μία ευκαιρία για όσους δεν έχουν το έχουν ζήσει ξανά να το χαρούν, άλλωστε το Ρέθυμνο φημίζεται για τις ωραίες εκδηλώσεις και την στήριξει της παράδοσης.
Σπαντιδάκη Χρυσούλα ( Ρέθυμνο )
Θ' ανέβω σε ψιλή κορφή σε χιονισμένη ράχη
για να μαργώσει ο μπέτης μου να μη φωνάζει, άχι.
Μουλουδάκης Γιάννης ( Αθήνα )
Εγώ τσ΄αγάπης τη κορφή την έχω παχτωμένη
κι' άλλος κιανείς στο σόπατο, να βγει μην ανειμένει.
Πολλοί ζηλεύγουν τση κορφής μα λίγοι θα μπορούνε
δίχως να λαχανιάσουνε στη ν-τρούλα τζη να βγούνε.
Παλαμιανάκης Γιώργης ( Ηράκλειο )
Ψηλό αόρι ο σεβντάς κι΄εχει η κορφή ντου χιόνι
και τη στολίζει όμορφα μα πόνους μέσα χώνει.
Κάλχας Νίκος ( Ρέθυμνο )
Ήθελα να'σαι ΄συ κορφή και γω ΄πο πάνω χιόνι
όλο το χρόνο πάνω σου κι΄ήλιος να μη με λιώνει.
Τσαγκαράκη Ελένη ( Ρέθυμνο )
Ήθελα να'μαι στη κορφή του Ψηλορείτη, βιόλα
να΄χω τ' αστέρια τ'ουρανού να μ΄αγκαλιάζουν όλα.
Κοκκίνου Ελένη ( Λεμεσός Κύπρος )
Στην ποιο ψιλή κορφή θα βγω κι' εκειά θα γονατίσω
συχώρεση απ' το θεό με κλάμα να ζητήσω.
Τσαγκαράκη Κωσταντίνα ( Ρέθυμνο )
Στου κυπαρίσου τη κορφή στέκει πουλί θλιμένο
άραγες κι' ήντα σκέφτεται και κλαίει το καυμένο.
Μονιάκης Στάθης ( Ηράκλειο )
Τη κορυφή ο άθρωπος, πάντα τηνε ζυγώνει
κι΄ας το κατέχει πως εκειά ,πέφτει το πρώτο χιόνι.
Ζηλεύεις τση ψιλής κορφής μα μη ξεχάσεις κάτι
έχει κρυγιότη, μοναξιά κι΄ειναι σταυρούς γεμάτη.
Γιώργος ( Ρέθυμνο )
Σ' όρος ψιλό ανέβηκα κι΄έφταξα στη κορφή ντου
του κόσμου στέκω και θωρώ τη θαμπερή μορφή ντου.
Κουτσελάκης Νέλος Αντώνης ( Ιεράπετρα )
Κορφή 'ναι η αγάπη σου π' όλο και σκαρφαλώνω
και μια χαρά στα ζάλα μου ποτέ δεν ανταμώνω.
Αλυσανδράκης Γρηγόρης ( Αθήνα )
Σκέψου να είσαι στη κορφή και να θωρείς το πάτο
και μια τζη μιας να τη θωρείς τη κορυφή από κάτω.
Δουρουντουδάκη Κατερίνα ( Μυριοκέφαλα )
Ψιλή κορφή η αγάπη σου μα' χω σκοπό να φτάσω
κι' ας είναι 'κεινη αφορφή τσι χρόνους να ξωδιάσω.
Φιλίπου Σοφία ( Αθήνα )
Στέκει ψιλά η κορυφή και πάντα μένει μόνη
ετσά ΄ναι και η λεβεδιά κι΄άθρωπος δε σιμώνει.
Γαριπαντώνης ( Νίβρυτος Ζαρός )
Ήθελα να'μουνε κορφή κι΄αυτή να΄ναι το χιόνι
να τη γροικώ απάνω μου σιγά σιγά να λιώνει.
Κοτσυφάκης Αρτέμης ( Λενταριανά Χανιά )
Θα' θελα η τον τάφο μου σε μια κορφή απάνω
για να σκορπά ο άνεμος τον πόνο απού βγάνω.
Εις τη κορφή που θα θαφτώ ο τάφος να κοιτάει
την Κίσσαμο για να θωρώ εκείνη πως περνάει.
Λεουνάκης Νεκτάριος ( Συρίλι Χανιά )
Απ' τα μπροσπόδια του σεβντά ως την κορφή ν-του κλαίω
μαζί με τα παράπονα που σου 'χω μα δε λέω.
Σηφάκης Λευτέρης ( Αθήνα )
Πείτε μου έναν άθρωπο κορφής να μη ζηλεύει
σα βγαίνει εκεί το χαίρετε τα πάντα ν΄αγναντεύει.
Πολιτάκη Χαρούλα ( Κάλυβος Μυλοποτάμου )
Όντε θα δω ψιλή κορφή ρέγομαι και τρομάζω
πως το μπορεί να το βαστά το ύψος τσι, λογιάζω.
Σκουντριδάκης Σήφης ( Κουρνάς )
Σαν είμαι σε ψιλή κορφή χαντώ 'μαι δρακουλάκι
γιατί τα σπίθια 'ναι μικιά κι΄αθρώποι μελιντάκοι.
Σα βγω σε κρητικιά κορφή μου πιάν' ο θιος τη χέρα
και δυο ταλίμια 'φήνειμε να κάνω στον αέρα.
Λεώνης Γιάννης ( Αθήνα )
Στη πλια ψιλή κορφή κι' αν βγεις θυμήσου δίχως άλλο
από 'κειας που ξεκίνησες το πρώτο σου το ζάλο.
Στεφανάκης Μιχάλης ( Γάλλου Ρέθυμνο )
Σε μια κορφή 'χτισα και γω τσ΄αγάπης θεατράκι
κι' οποιος παντήξει το γ -κερνώ κρασί μα και ρακάκι.
Λιονής Γιάννης ( Ατσιπόπουλο Ρέθυμνο )
Με τα δικά σου τα φτερά εις τσι κορφές να βγαίνεις
γιατί αν πάρεις αλλουνού στα χαμηλά θα πιένεις.
Χατζόπουλος .Ι.Δημήτριος ( Λείβαδος Ρεθύμνης )
Είναι κορφές απάτητες απ'τσοι καιρούς δαρμένες
σαν κοπελιές αμάλαγες και παραπονεμένες.
Κιουρτσιδάκη Νίκη ( Μετόχια Ρέθυμνο )
Είσαι για μένα μαι κορφή που άμα τη πατήσω
όλου του κόσμου τη χαρά μπορώ να καταχτήσω.
Είσαι απάτητη κορφή και πρόκληση συχρόνως
θα κάνω ότι 'ναι δυνατό μπας και κοπάσει ο πόνος.
Σγουράκης Βασίλης ( Παλιά Ρούματα Χανιά )
Πάντοτε ζει μοναχικά με φίλο τζη το χιόνι
στη μ-πάνω μπάντα του βουνού, γ-κορφή και καμαρώνει.
Δήμητρα ( Ρέθυμνο )
Αρέσει μου ψιλή κορφή με τσ΄ώρες να κοιτάζω
μικιό χαλίκι είμαι στη γη κι' ήθελα να τσι μοιάζω.
Σηφάκης Γιώργης - Σιμισακογιώργης ( Ρέθυμνο )
Να βγει κανείς σε μια κορφή έχει μεγάλη αξία
μα να 'πομείνει απάνω τζη αυτό 'χει σημασία.
Καλλέργης .Γ.Κωστής ( Λούτρα Ρέθυμνο )
Αητέ π' αλίμπερτα πετάς και στσι κορφές καθίζεις
σ΄αντάρες και σε θύελλες δείχνεις το, τι αξίζεις.
Πατεράκης Θανάσης ( Χανιά )
Δεντρό που σε ψιλή κορφή με περηφάνεια στέκει
γίνεται στόχος εύκολος στο κάθε αστροπελέκι.
Μπούτζουκα Μαρία ( Σχολή Ασωμάτων )
Μοιάζω με γέρικου δεντρού σε μιας κορφής τη ράχη
απού 'χει μόνο συντροφιά ,το πόνο και το δάκρυ.
Βίκτωρας - Ξενιτεμένος ( Αμάρι )
Η αθρωπιά είναι κορφή αν λιάσει κι' αν χιονίσει
χαράς του που κατάφερε απάνω να πατήσει.
Κατερίνα Βοτζάκη ( Ρέθυμνο )
Να 'μουν στα Όρη τα Λευκά κορφή και να περνούνε
αγρίμια μόνο κι' αετοί , απάνω να πατούνε.
Το επόμενο μας θέμα είναι η λέξη ΜΑΣΚΑ και το μεθεπόμενο ΜΑΥΡΑ ΡΟΥΧΑ.
Τηλέφωνα επικοινωνίας 6977185491 6981572714.
Επιμέλεια: Κατερίνα Βοτζάκη
