Για το σύνδρομο της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, τη διαταραχή δηλαδή κατά την οποία η αναπνοή σταματά επανειλημμένα και για λίγα δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια του ύπνου, μίλησε στον 9,80 fm και το Σταύρο Ρακιντζή ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Ρεθύμνου, Γιώργος Χρυσοφάκης. Όπως ανέφερε ο κ. Χρυσοφάκης στο εργαστήριο ύπνου του Νοσοκομείου Ρεθύμνου αντιμετωπίζονται κατά τη διάρκεια του έτους 150-200 περιστατικά, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν ασθενείς που δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Είναι πολλοί οι άνθρωποι, οι οποίοι πάσχουν από το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και δεν το γνωρίζουν. Βέβαια, οι περισσότεροι από αυτούς γνωρίζουν ότι ροχαλίζουν, αλλά δεν θεωρούν ότι είναι κάτι σοβαρό. Ωστόσο, στην περίπτωση της υπνικής άπνοιας, είναι κάτι διαφορετικό. Το ροχαλητό εάν συνυπάρχει με κόπωση και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας - και άλλα πιθανά συμπτώματα, ίσως προειδοποιεί για το ενδεχόμενο της ύπαρξης του συνδρόμου, το οποίο δεν είναι καθόλου αθώο.
Ο διευθυντής πνευμονολογικής κλινικής του Νοσοκομείου Ρεθύμνου Γιώργος Χρυσοφάκης, αφού ανέφερε ότι έχουν γίνει προσπάθειες αναβάθμισης του Εργαστηρίου Ύπνου που ήδη λειτουργεί στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου, υπογράμμισε ότι το σύνδρομο υπνικής άπνοιας αφορά το 4 με 9% του πληθυσμού και είναι κάτι που δεν πρέπει να αμελείται. «Αν έχουμε μπροστά μας έναν άνθρωπο, ο οποίος ροχαλίζει έντονα, σταματάει η αναπνοή του στον ύπνο του, έχει ημερήσια υπνηλία, ξυπνάει και έχει έλλειψη ύπνου, διαταραχές της διάθεσης, πρωινό πονοκέφαλο ή ξηροστομία, θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό γιατρό που ασχολείται με τις διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο, σε ειδικά κέντρα».
Κατακερματισμένος ύπνος
Ο κ. Χρυσοφάκης, στη συνέχεια υπογράμμισε: «Οι άνθρωποι με διαταραχές στην αναπνοή λόγω διαφόρων προβλημάτων για παράδειγμα λόγω παχυσαρκίας, λόγω ανατομικών ελλειμμάτων στο πρόσωπο, λόγω κάποιων παθολογικών καταστάσεων όπως ο υποθυρεοειδισμός, δεν κοιμούνται τη νύχτα. Κάνουν αυτό που λέμε «κατακερματισμένο ύπνο». Ο ύπνος τους «σπάει – χαλάει» τη νύχτα. Αν κάποιος δεν έχει ποιοτικό ύπνο το βράδυ, δεν μπορεί να εκπληρώσει τις δραστηριότητες του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στις αιτιολογίες περιλαμβάνονται γενετικοί λόγοι, κληρονομικότητα, κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, παθολογικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός, αλλά και επίκτητοι παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η οποία σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με το σύνδρομο υπνικής άπνοιας.» Και πρόσθεσε: «Επίσης, κάνει πρωινά και νυχτερινά συμπτώματα και προδιαθέτει για καρδιοαγγειακές επιπλοκές όπως αρρυθμία, στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ακόμα προδιαθέτει για ζαχαρώδη διαβήτη και τώρα τελευταία οι μελέτες έχουν δείξει ότι προδιαθέτει και για κάποιες μορφές καρκίνου, δέρματος, παγκρέατος και νεφρών. Άρα, είναι πολύ σημαντικό όταν έχουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος μας αναφέρει κόπωση ή υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και πέρα από το ροχαλητό κάνει ανήσυχο ύπνο, όπως για παράδειγμα τινάγματα, αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να επισκεφθεί έναν ειδικό γιατρό που ασχολείται με τη διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο. Ωστόσο, δυστυχώς, όλα αυτά δεν μπορεί κάποιος να τ’ αντιληφθεί κάποιος μόνος του, γιατί πολύ απλά κοιμάται».
Επιβαρυντικοί παράγοντες το κάπνισμα και το αλκοόλ
Όσον αφορά στο πόσο επηρεάζουν τους ανθρώπους με το σύνδρομο υπνικής άπνοιας το κάπνισμα και στο αλκοόλ τόνισε: «Το κάπνισμα και το αλκοόλ δεν είναι ξεκάθαρα στους αιτιολογικούς, είναι όμως στους επιβαρυντικούς παράγοντες. Κάποιος που πίνει αλκοόλ και γενικά δεν ροχαλίζει, το βράδυ που θα πιει θα ροχαλίσει. Κάποιος που πίνει και γενικά ροχαλίζει, όταν πιει θα κάνει άπνοιες. Και κάποιος που ροχαλίζει και ήδη κάνει άπνοιες, όταν πίνει κάνει ακόμα σοβαρότερο το σύνδρομο. Το κάπνισμα και το αλκοόλ ανήκουν στους επιβαρυντικούς παράγοντες, γι’ αυτό συνιστούμε στους ασθενείς που έχουν αυτό το σύνδρομο την αποφυγή του φαγητού και του ποτού κοντά στον ύπνο, διότι το σύνδρομο επιβαρύνεται», τονίζοντας ότι «το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας προκαλεί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση».
Διάγνωση συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας
Για την μέθοδο της πολυυπνογραφίας ο διευθυντής πνευμονολογικής κλινικής του Νοσοκομείου Ρεθύμνου είπε: «Η διάγνωση γίνεται με την εξέταση κλειδί που είναι η πολυυπνογραφία. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής έρχεται στο εργαστήριο του ύπνου συνδέεται με διάφορα καλώδια αισθητήρες -περίπου 14- και παρακολουθείται ο ύπνος του. Κατά τη διάρκεια της μελέτης και ανάλογα με το τι θα δει ο γιατρός κρίνουμε τη σοβαρότητα του συνδρόμου και ανάλογα και τη θεραπεία. Ορισμένες κατηγορίες ασθενών, μπορούν να κάνουν μελέτη ύπνου στο σπίτι τους με φορητά καταγραφικά. Εδώ έχει βοηθήσει πολύ η τεχνολογία, αν και επαναλαμβάνω ότι αυτό μπορεί να γίνει σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών. Η πνευμονολογική κλινική στο Ρέθυμνο με τη βοήθεια της διοίκησης έχει και τις δύο δυνατότητες. Έχει και την πολυυπνογραφία και έχουμε και ικανοποιητικό αριθμό φορητών καταγραφικών». Όσον αφορά στη συσκευή με τη μάσκα, είπε μεταξύ άλλων: «Λύνει το πρόβλημα και διατηρεί το στοματοφαρυγγα ανοιχτό και δεν κάνουμε άπνοιες. Η συσκευή πλέον συνταγογραφείται, και ο ασθενής μπορεί να την προμηθευτεί από τα καταστήματα που τις διαθέτουν. Ωστόσο, στην περίπτωση ήπιου συνδρόμου, μπορεί ο ασθενής να βοηθηθεί με την απώλεια βάρους, όπως κι αν έχουμε ένα βαρύ υποθυρεοειδισμό μπορεί με τη ρύθμιση του θυρεοειδή να βελτιωθεί». Και πρόσθεσε: «Υπάρχουν επίσης κάποια οδοντικά προθέματα τα οποία τοποθετεί κάποιος ειδικός γιατρός, μιλώ για κάποια ειδικά «μασελάκια» που προωθούν την κάτω γνάθο προς τα εμπρός ώστε να μην έχουμε την απόφραξη του στοματοφάρυγγα. Έχουμε ακόμα κάποιες χειρουργικές θεραπείες που γίνονταν παλιά, αλλά τώρα αποφεύγονται, αλλά και κάποιες ιδιαίτερα καινούργιες θεραπείες με ρομποτική χειρουργική οι οποίες όμως βρίσκονται ακόμη στα σπάργανα και γίνονται στο εξωτερικό».
Η θεραπεία ήρθε από την Αυστραλία
«Η βασική πάντως θεραπεία είναι η θεραπεία με τη συνεχή θετική πίεση των αεραγωγών. Η θεραπεία αυτή έχει αρχίσει από το 1981 από την Αυστραλία και τον Dr Sullivan, ο οποίος εφάρμοσε το ανάποδο της ηλεκτρικής σκούπας και έχει σώσει δισεκατομμύρια κόσμο. Το σύνδρομο αντιμετωπίζεται και μάλιστα ο ασθενής μετά την εφαρμογή της θεραπείας με τη μάσκα, μέσα σε λίγα 24ωρα αναφέρεται με ενθουσιασμό στα αποτελέσματα. Η συσκευή αυτή χρησιμοποιείται από τον ασθενή συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πάνω στο έτος του ζητάμε να επαναλάβει τη μελέτη, αφού κάποιος που είναι παχύσαρκος δεν μπορεί μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να χάσει για παράδειγμα 30 κιλά, απαιτείται χρόνος. Αλλά συνήθως, η θεραπεία αυτή είναι μακροχρόνια και η χορήγηση της συσκευής είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση του συνδρόμου». Όσον αφορά τις ηλικίες ο διευθυντής της πνευμονολογικής κλινικής Ρεθύμνου είπε ότι το σύνδρομο αφορά όλες τις ηλικίες. «Στα παιδιά, η κυριότερη αίτια της εμφάνισης του συνδρόμου είναι οι υπερτροφικές αμυγδαλές, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις. Το κύριο πρόβλημα στο σύνδρομο εμφανίζεται στο στοματοφάρυγγα γιατί οι δομές είναι μαλακές. Όταν είμαστε σε ύπτια θέση λόγω της βαρύτητας οι δομές αυτές πάνε πιο εύκολα προς τα πίσω, άρα ο σωλήνας κλείνει πολύ πιο εύκολα. Γι’ αυτό, καμιά φορά σε ασθενείς με ήπιο σύνδρομο συνιστούμε αυτό που λέμε θεραπεία θέσης. Δηλαδή, ένα μικρό ελαστικό μπαλάκι πίσω στην πλάτη, έτσι ώστε να κοιμούνται μόνο στο πλάι, είτε στο δεξιό είτε στο αριστερό, αφού στην πλάγια θέση η βαρύτητα του συνδρόμου είναι πολύ μικρότερη και βελτιώνει τα συμπτώματα».
Οι ηλεκτρονικές συσκευές επηρεάζουν τον ύπνο μας
Υπάρχει κόσμος που αγνοεί τα συμπτώματα, δηλαδή δεν ξέρει ότι πάσχει από αυτό το σύνδρομο είπε και πρόσθεσε: «Έρχεται κόσμος και παραπονιέται ότι εδώ και χρόνια είναι κουρασμένος και ότι δεν μπορεί να πάει με όρεξη στη δουλειά. Ωστόσο, δεν έχουν όλοι τα τυπικά συμπτώματα όπως η υπνηλία και το ροχαλητό. Ειδικά οι γυναίκες, έχουν πιο άτυπα συμπτώματα σε σχέση με τους άντρες. Μια γυναίκα μπορεί να παραπονεθεί για κεφαλαλγία ή να παραπονεθεί για αϋπνία ή ότι έχει μεταβολή στη διάθεση της. Και με άτυπα συμπτώματα έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς που δεν το ξέρουν, τελικά πάσχουν από διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο». Στην συνέχεια αναφερόμενος στις νεαρές ηλικίες είπε: «Οι σύγχρονες τεχνολογίες και οι ηλεκτρονικές συσκευές επηρεάζουν τον ύπνο μας και οδηγούν στη στέρηση του. Το μπλε φως εμποδίζει την έκκριση μελατονίνης από τον εγκέφαλο, η οποία είναι μία ουσία που «μας βάζει στον ύπνο». Άρα όλοι όσοι κοιμούνται με ανοιχτές ηλεκτρονικές συσκευές που εκπέμπουν μπλε φως, έχουν πρόβλημα και στέρηση ύπνου. Αυτή η στέρηση, η κακή ποιότητα ύπνου είναι φυσικό να τους εμποδίζει και στις δραστηριότητές τους και στις επιδόσεις τους στο σχολείο».
Περνάμε το ένα τρίτο της ζωής μας κοιμώμενοι
«Δεν πρέπει ν’ αγνοήσουμε ότι περνάμε το ένα τρίτο της ζωής μας κοιμώμενοι, άρα πρέπει να φροντίζουμε τον ύπνο μας. Ο ύπνος μας μαζί με την τροφή, το νερό και την αναπαραγωγή, είναι από τους βασικούς πυλώνες της διατήρησης της ζωής. Καλός ποιοτικός ύπνος σημαίνει καλή ποιότητα ζωής. Ο ύπνος και οι διαταραχές του ύπνου είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, δεν είναι μόνο οι αποφρακτικές άπνοιες. Το γνωστό jet lag που παθαίνουμε στα υπερατλαντικά ταξίδια είναι διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού. Επίσης υπάρχουν και κάποιοι που εμφανίζουν στον ύπνο βίαιες συμπεριφορές, οι οποίες ονομάζονται παραυπνίες. Εκεί, κάτι παράτυπο συμβαίνει στον ύπνο και η κυριότερη από αυτές είναι η διαταραχή της συμπεριφοράς στο στάδιο REM, η οποία πρέπει να διαγιγνώσκεται γιατί οδηγεί σε βίαιες συμπεριφορές». Κλείνοντας, ο κ. Χρυσοφάκης επεσήμανε: «Ο ύπνος είναι κάτι πρέπει να εκτιμάμε και να σεβόμαστε και να απευθυνόμαστε στα κατάλληλα κέντρα, αν έχουμε είτε υπνηλία είτε αϋπνία».
