Σχεδόν καθημερινό φαινόμενο αποτελούν οι απάτες σε βάρος ηλικιωμένων, που ανυποψίαστοι πέφτουν στις παγίδες που στήνουν επιτήδειοι που χρησιμοποιούν κάθε μέσο προκειμένου να τους εξαπατήσουν και να τους πάρουν χρήματα και αντικείμενα αξίας. Για το θέμα αυτό μίλησε στον 9,80 και τον Σταύρο Ρακιντζή, η Προϊσταμένη του Γραφείου Τύπου της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης, Αστυνόμος Β’ Σοφία Λογαρίδου, τονίζοντας ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει να είναι υποψιασμένοι απέναντι στην απάτη, ώστε αν βρεθούν αντιμέτωποι με επιτήδειους, να μπορούν να αντιδράσουν σωστά.
«Δυστυχώς το έγκλημα της απάτης είναι ένα έγκλημα που διαρκώς εξελίσσεται και διαρκώς παίρνει καινούργιες μορφές. Η πιο παραδοσιακή μορφή απάτης στο ξεκίνημα της ήταν: το είμαι γνωστός του τάδε και με έστειλε σε σένα για να μου δώσεις, να του δώσω, να του πάω… Στη συνέχεια εξελίχθηκε στις τηλεφωνικές απάτες, πράγμα το οποίο συνέβαινε με μεγάλη συχνότητα για ένα χρονικό διάστημα. Σε αυτές ενημέρωναν τον ηλικιωμένο ότι το παιδί του έχει εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα κι έχει σκοτώσει ένα παιδάκι, ενώ συγχρόνως ακούγονταν μια αλλοιωμένη φωνή που έκλαιγε και εκλιπαρούσε να δώσει ο γονιός τα χρήματα που ζητούν, προκειμένου να μην πάει φυλακή», είπε η κ. Σοφία Λογαρίδου και στη συνέχεια πρόσθεσε: «Μάλιστα, οι απατεώνες φρόντιζαν να κρατούν τη γραμμή ανοιχτή, ώστε να μην υπάρξει το ενδεχόμενο λάθους. Δηλαδή, να μην μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει μαζί τους, αλλά ούτε κι εκείνοι να επικοινωνήσουν με κάποιον τρίτο. Οι επιτήδειοι είχαν και έναν συνεργό, ο οποίος λάμβανε οδηγίες και πήγαινε και παραλάμβανε τα χρήματα ή τα κοσμήματα από το σημείο που οι απατεώνες, μετά από οδηγίες, οδηγούσαν τα θύματα τους». Η ίδια, αφού ανέφερε ότι έχουν εξιχνιαστεί αρκετές τέτοιες περιπτώσεις, τόνισε ότι «υπάρχει πάντα η επανάληψη και το πρόσφορο έδαφος σε ανυποψίαστους ανθρώπους».
Αιφνιδιασμός και συναισθηματική ευαλωτότητα
Η προϊσταμένη του Γραφείου Τύπου της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης εξηγώντας το πως καταφέρνουν και πείθουν με τέτοια ευκολία τα θύματά τους, είπε: «Το ότι οι απατεώνες είναι πειστικοί απέναντι στα θύματα τους έχει μία λογική εξήγηση, η οποία αφορά σε δύο στοιχεία, στον αιφνιδιασμό και τη συναισθηματική ευαλωτότητα. Καλούν κάποιον μεγαλύτερο άνθρωπο που έχει συναισθηματική ευαλωτότητα απέναντι στους δικούς του ανθρώπους. Στο άκουσμα ότι έπαθε κάτι, κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο άμεσα τον καθιστά υποψήφιο θύμα. Συγχρόνως του στερούν την επικοινωνία για την επαλήθευση της είδησης που του μεταφέρουν και τον πείθουν».
Τα πολλά πρόσωπα των απατεώνων
Περιγράφοντας και άλλους τρόπους που οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν προκειμένου να προσεγγίσουν τα θύματά τους αναφέρει: «Σε άλλες περιπτώσεις που έχουμε τηλεφωνικές απάτες, παρουσιάζονται είτε ως επιχειρηματίες, είτε ως τεχνικοί δικτύων. Επίσης, παρουσιάζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι, όταν έχουν εξαγγελθεί κάποια επιδόματα ή εκμεταλλεύονται την επικαιρότητα για παράδειγμα για τη χορήγηση αναδρομικών συντάξεων ή άλλων παροχών. Επομένως αιφνιδιάζουν είτε θετικά είτε αρνητικά και με αυτό τον τρόπο καθιστούν τους πολίτες ευάλωτους και εύκολο να τους θυματοποιήσουν».
Αναφερόμενη και στις απάτες μέσω διαδικτύου τονίζει: «Μέσω διαδικτύου έχουμε δει περιπτώσεις που στέλνουν email ότι δήθεν είναι κληρονόμοι και ζητούν να πατηθεί ένα συγκεκριμένο link. Ακόμα προσομοιάζουν κάποια email και sms σε καθεστώς Τράπεζας και με ευκολία κάποιος μπορεί να πανικοβληθεί και να πατήσει τους συνδέσμους, αφού τον έχουν πληροφορήσει ότι ακυρώνεται η κάρτα ή ότι δεν θα υπάρχει πρόσβαση στο λογαριασμού του. Οπότε, όταν κάποιος δεν έχει καλή γνώση του διαδικτύου ώστε να ψάξει και να δει ότι ο αποστολέας δεν είναι η τράπεζα, οδηγείται σε μία πλατφόρμα που υποκλέπτονται τα στοιχεία του». Όμως οι απατεώνες δεν σταματούν πουθενά «υπάρχουν άλλες περιπτώσεις που τηλεφωνικά παρουσιάζονται ως υποψήφιοι αγοραστές και εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες της τεχνολογίας κατευθύνουν το θύμα στο να καταθέσει χρήματα».
Οι κωδικοί και οι μυστικοί αριθμοί πρέπει να είναι πραγματικά μυστικοί
Η κ. Σοφία Λογαρίδου επίσης υπογραμμίζει: «Αυτό που λέμε διαρκώς είναι ότι οι προσωπικοί κωδικοί είναι μόνο προσωπικοί και ο μυστικός αριθμός πρέπει να είναι μυστικός. Όποιος τον ζητήσει δεν το κάνει για καλό σκοπό. Είναι σημαντικό, αν δεν ξέρουμε να κάνουμε μία συναλλαγή να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον που εμπιστευόμαστε ή από κάποιον υπάλληλο της Τράπεζας. Και αυτό το λέω, διότι οι μεγαλύτεροι άνθρωποι πολλές φορές ζητούν βοήθεια από ανθρώπους που απλά στέκονται παραδίπλα τους στην τράπεζα, αγνοώντας αν έχουν δόλιους σκοπούς και περιμένουν να αδράξουν την ευκαιρία». Και προσθέτει: «Επίσης αυτό που συμβουλεύουμε τον κάθε πολίτη είναι ότι ακόμα και αν υπάρξει απόπειρα απάτης σε βάρος του, δηλαδή ακόμα και να καταλάβουν ότι πρόκειται για απάτη, πρέπει κλείνοντας το τηλέφωνο να ενημερώσουν την αστυνομία. Γιατί μπορεί σε κάποια άλλη περίπτωση να είναι τετελεσμένη η πράξη, οπότε είναι χρήσιμη η πληροφορία που θα δοθεί στις αρχές».
Να κλείνουν το τηλέφωνο και να επικοινωνούν με τους δικούς τους και την αστυνομία
Αναφερόμενη στο πως πρέπει να αντιδρούν τα υποψήφια θύματα τονίζει: «Σε μία τέτοια περίπτωση οι πολίτες πρέπει να κλείνουν το τηλέφωνο και να ενημερώνουν την αστυνομία. Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι επιτήδειοι επιδιώκουν με κάθε τρόπο να κρατήσουν το τηλέφωνο ανοιχτό, ώστε το υποψήφιο θύμα να μην μπορεί να επικοινωνήσει με τους δικούς του. Πρέπει ή να χρησιμοποιούν άλλη γραμμή ή να τερματίσουν την κλήση».
Ωστόσο, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα αν στα χρόνια της πανδημίας και της καραντίνας αυξήθηκαν τα περιστατικά η Αστυνόμος Β’ υπογράμμισε: «Δεν ξέρω αν αυτό σχετίζεται με τη πανδημία σαν συνθήκη ή με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις δυνατότητες που δίνει. Μεγαλύτερη αύξηση έχουμε παρατηρήσει στα τελούμενα εγκλήματα μέσω διαδικτύου. Ωστόσο, μην ξεχνάτε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας είχαμε περισσότερες διαδικτυακές αγορές. Όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι σχετίζεται με αυτό, αλλά η απάτη όπως είπα και στην αρχή είναι μία εξελισσόμενη μορφή εγκλήματος και μέχρι να δούμε την καινούργια της μορφή, ήδη έχουν τελεστεί αρκετές περιπτώσεις».
«Δεν καταγγέλλονται όλα τα περιστατικά»
«Στατιστικά δεν θα αναφερθούμε σε νούμερα και αριθμούς, μπορούμε όμως να παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν περίοδοι που η απάτη είναι αυξημένη. Για παράδειγμα, την καλοκαιρινή περίοδο είχαμε αρκετές καταγγελίες από επιχειρηματίες. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η απάτη μπορεί και να μην καταγγελθεί, πράγμα που σημαίνει ότι στα δεδομένα που καταγράφονται, δεν είναι μέσα όλα τα περιστατικά. Για εμάς, απάτη δεν είναι μόνο η εκτέλεση της αλλά είναι και η απόπειρα. Πολλές φορές ενδεχόμενες περιπτώσεις απάτης, επειδή τις κατάλαβαν τα θύματα δεν προχωρούν σε καταγγελία στην αστυνομία οπότε δεν είναι πλήρως καταγεγραμμένα τα στοιχεία».
Όσον αφορά στην εξιχνίαση περιπτώσεων απάτης η ίδια τονίζει: «Η Ελληνική Αστυνομία πάρα πολύ συχνά εξιχνιάζει τέτοιες περιπτώσεις, όμως θέλουν χρόνο και έρευνα. Εμάς, όμως, μας ενδιαφέρει να προστατέψουμε τους πολίτες, ώστε να μην πέσουν θύματα απάτης. Να είναι ενημερωμένοι και συστήνουμε στους συνανθρώπους μας, να μιλάνε με τους συγγενείς τους, να συζητούν αυτά που γνωρίζουν, γιατί η πληροφορία και η ενημέρωση πολλές φορές που πάει από στόμα σε στόμα είναι πιο εύπεπτη».
Κλείνοντας, η κ. Λογαρίδου σημειώνει: «Δεν ανοίγουμε τα σπίτια μας στον οποιοδήποτε άγνωστο. Αυτό είναι μία βασική αρχή για τις κλοπές. Μία μορφή που συνηθίζουν στους ηλικιωμένους είναι η μέθοδος της απασχόλησης. Με διάφορα προσχήματα, είτε ως πολίτες, είτε ως πωλητές είτε ως απλοί άνθρωποι που ψάχνουν κάποια διεύθυνση, που ψάχνουν κάποιο γνωστό, που απλά θέλουν ένα ποτήρι νερό, προσεγγίζουν ηλικιωμένους που έχουν δει ότι μένουν μόνοι τους. Οι ηλικιωμένοι είναι πάντα φιλόξενοι και θέλοντας να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους, τους ανοίγουν την πόρτα μπαίνουν στο σπίτι. Μόλις μπουν φροντίζουν ο ηλικιωμένος ή ο ένοικος να απομακρυνθεί από το πεδίο τους, να το φέρει για παράδειγμα ένα ποτήρι νερό και με αυτό τον τρόπο έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν το σπίτι και να αφαιρέσουν πολύτιμα αντικείμενα»
