Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Εἰρήνης τὸν ἄρχοντα, ἰχνηλατοῦσα σεμνή, εἰρήνης ἐπώνυμος, δι' ἐπιπνοίας Θεοῦ, ἐδείχθης πανεύφημε, σὺ γὰρ τοῦ πολέμου, τᾶς ἐνέδρας φυγοῦσα, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν, ὡς παρθένος φρονίμη, διὸ Μεγαλομάρτυς Εἰρήνη, εἰρήνην ἠμὶν αἴτησαι.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α'. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Ὁ Χριστὸς ἡ εἰρήνη σὲ Εἰρήνην ἐκάλεσε· σὺ γὰρ τὴν εἰρήνην βραβεύεις τοῖς τελοῦσι τὴν μνήμην σου, καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, προστρέχουσι τῷ θείῳ σου ναῷ, καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ πάντων, τῇ τρισηλίῳ παρισταμένη Θεότητι. Ἅπαντες οὖν χαρμονικῶς, τὴν μνήμην αὐτῆς τελέσωμεν, τὸν ἀντιδοξάσαντα αὐτήν, Χριστόν μεγαλύνοντες.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἁγνείας λαμπρότησι, κρίνον ὡς εὔοσμον, ἐξήνθησας ἔνδοξε Εἰρήνη μάρτυς Χριστοῦ, στολαῖς μαρτυρίου σου, κάλλεσιν ὡραΐσθης, ἐπιγνώσεως Θείας, πλάνης δυσωδεστάτης ἀπελαύνουσα βλάβην· διό σου τὴν πανεύφημον μνήμην γεραίρομεν.
Ο βίος της
Η Αγία Ειρήνη αποτελεί μέσα στην πλειάδα των μαρτύρων, μία κοσμαγάπητη και σεπτή μορφή της Ορθοδοξίας, το όνομά της είναι ένα από τα πλέον διαδεδομένα και αγαπημένα σε πλήθος γυναικών στο χριστιανικό κόσμο, δεν είναι τυχαίο τ’ όνομά της, όπως παραθέτουμε στα παραπάνω απολυτίκια της εορτής είναι εἰρήνης ἐπώνυμος, ο Χριστός που είναι η όντως Ειρήνη, της έδωσε το όνομά Του, και λαμπρότητα αγνείας, κρίνον ὡς εὔοσμον, νύμφη εὐκλεής, ἐστολισμένη, πεποικιλμένη. Ο βίος της και όλα τα μαρτύρια που υπέστη η Αγία Ειρήνη για την ανθρώπινη λογική, φαίνονται παράδοξα και απίστευτα, επαληθεύοντας τον αιώνιο λόγο πως ότι είναι αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά στο Θεό.
Η Αγία Ειρήνη και αρχικά ονομαζόταν Πηνελόπη γεννήθηκε και έζησε στην πόλη Μαγεδών της Περσίας την εποχή που βασίλευε ο Μέγας Κωνσταντίνος (306 – 337 μ.Χ.). Ήταν θυγατέρα του Λικινίου, που ήταν ηγεμόνας μιας επαρχίας, και της Λικινίας. Οι γονείς της ήταν ζωροαστριστές στη θρησκεία, σωματικά ήταν πολύ όμορφη και ξεπερνούσε τις συνομήλικές της σε εμφάνιση. Ο πατέρας της είχε οικοδομήσει για χάρη της ψηλό πύργο στον όποιο περνούσε τον χρόνο της μαζί με δέκα τρία όμορφα συνομήλικα παιδιά, έχοντας στη διάθεσή της κάθε άνεση και θρόνο και τραπεζαρία και λυχνία, φτιαγμένα όλα από χρυσό. Όταν έγινε έξι χρονών προσέλαβε ο πατέρας της Λικίνιος έναν γέροντα παιδαγωγό, τον Απελλιανό, για τη διαπαιδαγώγησή της. ο οποίος και έγραψε τα υπομνήματα του μαρτυρίου αυτής.
Μια νύχτα η Ειρήνη είδε το εξής όραμα: μπήκε στον πύργο ένα περιστέρι κρατώντας με το ράμφος του κλαδί ελιάς, το οποίο και άφησε επάνω στο τραπέζι. Επίσης, μπήκε και ένας αετός μεταφέροντας στεφάνι από άνθη, το οποίο τοποθέτησε και αυτός επάνω στο τραπέζι. Έπειτα μπήκε από άλλο παράθυρο ένας κόρακας, ο οποίος έβαλε επάνω στο τραπέζι ένα φίδι. Το πρωί που ξύπνησε απορούσε και σκεπτόταν τι άραγε να σημαίνουν αυτά που είδε. Τα διηγήθηκε λοιπόν στον γέροντα Απελλιανό και εκείνος τα ερμήνευσε ως προάγγελμα των στεφάνων της δόξας και του μαρτυρικού τέλους αυτής μετά τη βάπτισή της.
Στο Χριστιανισμό ελκύσθηκε από κάποια κρυπτοχριστιανή νέα, η οποία, λόγω της τιμιότητας και των αρετών της, έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τους γονείς της Πηνελόπης (μετέπειτα Ειρήνης) και είχε τοποθετηθεί από αυτούς ως θεραπαίνιδα της κόρης τους. Ένας ιερέας, με το όνομα Τιμόθεος, βάπτισε κρυφά τη νεαρή κοπέλα και τη μετονόμασε Ειρήνη.
Το γεγονός δεν άργησε να πληροφορηθεί ο πατέρας της Λικίνιος, όταν μάλιστα η Αγία Ειρήνη συνέτριψε τα είδωλα του πατρικού της σπιτιού ομολογώντας με αυτό τον τρόπο την πίστη της στον Χριστό. Για τον λόγο αυτό διέταξε να τη δέσουν στα πόδια ενός άγριου αλόγου, να τη σκοτώσει με κλοτσιές. Αλλά από θαύμα το άλογο στράφηκε εναντίον του και σκότωσε αυτόν. Τότε επικράτησε μεγάλη σύγχυση μεταξύ των εκεί παραβρισκόμενων ανθρώπων. Αλλά η Ειρήνη τους καθησύχασε με τα λόγια του Χριστού: «Παντα δυνατα τω πιστευοντι» (Μαρκ. θ΄ 23). Δηλαδή όλα είναι δυνατά σ’ εκείνον που πιστεύει. Και πράγματι, με θαυμαστή πίστη προσευχήθηκε και ο πατέρας της σηκώθηκε ζωντανός. Τότε, οικογενειακώς όλοι βαπτίστηκαν χριστιανοί. Στη συνέχεια έπαθε πολλά από τους Πέρσες και τους βασιλιάδες τους Σεδεκία και Σαπώριο Α'.
Έπειτα η Αγία Ειρήνη πήγε στην Καλλίπολη του Ελλησπόντου, όπου βασίλευε ο Νουμεριανός. Εκεί παρουσιάσθηκε σε αυτόν και ομολόγησε με παρρησία την πίστη της στον Χριστό. Οι ειδωλολάτρες την έκλεισαν διαδοχικά σε τρία πυρακτωμένα χάλκινα βόδια. Το τρίτο όμως βόδι, τη στιγμή που βρισκόταν εντός του η Μεγαλομάρτυς, όλως παραδόξως κινήθηκε, ενώ ήταν άψυχο ανθρώπινο κατασκεύασμα. Στη συνέχεια αυτό σχίσθηκε και βγήκε από μέσα του η Αγία εντελώς αβλαβής από την κόλαση της πυράς. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προσέλθουν στην πίστη του Χριστού χιλιάδες ψυχές. Στην πόλη Μεσημβρία της Θράκης η Αγία Ειρήνη θανατώθηκε, αλλά με τη δύναμη του Θεού αναστήθηκε και είλκυσε στην πίστη το διοικητή και ολόκληρο το λαό. Τέλος, η Αγία κατέφυγε μαζί με το δάσκαλό της Απελλιανό στην Έφεσο της Μικράς Ασίας, όπου διέμεινε επιτελώντας πολλά θαύματα και τιμώμενη ως αληθινή ισαπόστολος. Εκεί ανέπτυξε μεγάλη δράση μέχρι την ημέρα της κοίμησής της, το 315 μ.Χ.
Στο Συναξάρι της αναφέρεται ότι στην Έφεσο η Αγία βρήκε μία λάρνακα, στην οποία δεν είχε ως τότε ενταφιασθεί κανένας, μπήκε μέσα σε αυτήν και κοιμήθηκε με ειρήνη. Πριν δε από την κοίμησή της η Αγία Ειρήνη είχε δώσει εντολή να μην μετακινήσει κανένας την ταφόπετρα, με την οποία θα σκέπαζε τη λάρνακα ο δάσκαλός της Απελλιανός, προτού περάσουν τέσσερις ημέρες. Μετά όμως από δύο ημέρες επισκέφθηκαν τον τάφο ο Απελλιανός και οι άλλοι, οι οποίοι είδαν ότι η ταφόπετρα ήταν σηκωμένη και η λάρνακα κενή.
Κατά τα δυτικά Μαρτυρολόγια η Αγία Ειρήνη μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη, αφού ρίχθηκε στην πυρά ενώ κατά το Μηνολόγιον του αυτοκράτορα Βασιλείου Β', η Αγία Ειρήνη τελειώθηκε μαρτυρικά δι' αποκεφαλισμού.
Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης Ρεθύμνου
Η Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης - μαζί με την Ιερά Μονή Σωτήρος Χριστού στον Κουμπέ - αποτελούν δύο γυναικεία μοναστήρια – κοσμήματα για την Ιερά Μητρόπολή μας. Χτισμένη πάνω σε βράχο με εκπληκτική θέα, σε απόσταση 5 χλμ. από το Ρέθυμνο. Όπως πληροφορούμαστε η Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης είναι από τα παλαιότερα μοναστήρια στην Κρήτη, η ίδρυσή της ανάγεται γύρω στον 4ο αιώνα. Αρχικά ήταν ανδρική Μονή αφιερωμένη στην Αγία Ειρήνη. Λειτουργούσε ανελλιπώς μέχριτο 1821, όμως στην επανάσταση συρρικνώθηκε με αποτέλεσμα να μείνει μόνο με δύο μοναχούς. Από το 1844 τη διαχείριση της Μονής ανέλαβε η Επιτροπή Σχολείων, με σημαντική προσφορά στην εκπαίδευση. Μετά το 1866 έγινε μετόχι της Μονής Χαλεβή, ενώ και οι δύο υπέστησαν μεγάλες ζημιές, ενώ το 1871 περιήλθε στη Χριστιανική Δημογεροντία και αγιογραφήθηκαν οι εικόνες της Κοίμησης της Θεοτόκου και της Αγίας Ειρήνης από τον Ι. Σταθάκη. Το 1895 ιδρύθηκε Ιερατική Σχολή από τον Επίσκοπο Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ιερόθεο αλλά η επανάσταση του 1897 δεν επέτρεψε τη συνέχειά της, γιατί οι Τούρκοι πυρπόλησαν τη Μονή και από τότε ερημώθηκε, ενώ το 1900 διαλύθηκε. Η περιουσία της προσφέρθηκε με σκοπό να ιδρυθούν εκπαιδευτήρια στο Ρέθυμνο, στους εφεδροπολεμιστές και στους ακτήμονες.
Τα χρόνια μετά την ερήμωση το μοναστήρι μεταβλήθηκε σε σωρό ερειπίων, ώσπου ο Μακαριστός Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Θεόδωρος το 1989 αποφάσισε την επανίδρυση του μοναστηριού. Τρεις μοναχές εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό ομώνυμο οικισμό της Αγίας Ειρήνης και ξεκίνησε η αναστήλωση των ερειπίων, κανένα κτίσμα δεν ήταν κατοικήσιμο. Την επίβλεψη των εργασιών της αναστήλωσης ανέλαβε η Αρχαιολογική Υπηρεσία, και στις 8 Απριλίου 1994 εγκαινιάστηκε το παρεκκλήσι των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, το 1992 την επισκέφθηκε πρώτη φορά ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και το 1995 βραβεύτηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο ανακαίνισης Europa Nostra, ενώ μόλις το 2011 ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε το Καθολικό της Μονής που είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Αγίας Ειρήνης (κεντρικό κλίτος), Αγίας Ευφημίας (δεξιό κλίτος) και Αγίας Αικατερίνης (αριστερό κλίτος), παρουσία της Αυτού Θειοτάτης Μακαριότητος Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β’.
Κλείνοντας το αφιέρωμα μας ότι συν τοις άλλοις η Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης είναι ένα θαύμα και θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως <<σύμβολο>> των αναστηλώσεων εγκαταλελειμμένων μονών και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα όπως ήταν το διάστημα 1989 – 1994 και ο κόπος αυτός επιβραβεύθηκε όπως γράφουμε παραπάνω με το βραβείο Europa Nostra. Η Ιερά Μονή λειτουργεί ως γυναικείο Κοινόβιο, και εγκαταβιούν οκτώ Μοναχές με Ηγουμένη την Οσιωτάτη Γερόντισσα Θέκλα Τσαγκαράκη.
Γιώργος Λινοξυλάκης
Πηγές: www.saint.gr
Η ζωή των Αγίων μας εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη
Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη Ρεθυμνογνωσία εκδ. Γραφοτεχνική 2017
