Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, ονομάζονται και ως γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (GMO), τα οποία έχουν προέλθει από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Συγκεκριμένα σε αυτούς τους οργανισμούς έχουν γίνει συγκεκριμένες αλλαγές στο γενετικό υλικό (DNA), με τεχνικές Γενετικής Μηχανικής –σύγχρονες τεχνικές Μοριακής Βιολογίας
Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και εφαρμόστηκαν σε προϊόντα γεωργικής προέλευσης όπως σόγια, καλαμπόκι, στάρι, ρύζι, βαμβάκι κ.α. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει και καλλιέργεια ζαχαρότευτλου, μελιτζάνας, παπάγιας, φακής, ντομάτας, πεπονιού.
Προς το παρόν στην αγορά δεν κυκλοφορούν ζωικά προϊόντα, γενετικής τροποποίησης
Η κριτική προς τα GM τρόφιμα στρέφεται σε θέματα ασφάλειας, οικολογίας και οικονομίας.
Πλεονεκτήματα
Ο λόγος της ανάγκης για ανακάλυψη νέων ποικιλιών προϊόντων γεωργικής προέλευσης, ήταν και είναι για να αντιμετωπισθεί η ολονέν αυξανόμενη πληθυσμιακή παγκόσμια αιτιολογία. Ο πληθυσμός του πλανήτη αναμένεται να ξεπεράσει τα 6 δισεκατομμύρια και να φθάσει το έτος 2050 μεταξύ 7,5 -10,50 δισεκατομμύρια.
Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα έχουν τις παρακάτω ιδιότητες ¨
-Είναι ανθεκτικά στα παράσιτα και τις ασθένειες και έτσι οι παραγωγοί δεν έχουν απώλειες
-Απαιτείται λιγότερη ανάγκη χρήσης εντομοκτόνων και ζιζανιοκτόνων
-Αντοχή και προστασία από συνθήκες χαμηλών θερμοκρασιών
-Αντίσταση στη ξηρασία και την αλμυρότητα του νερού π.χ χώρες της Αφρικής
-Καταπολέμηση του υποσιτισμού. Ο υποσιτισμός είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για τις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να θρέψουν τους ίδιους και τις οικογένειες τους. Ακόμη έχουν πολλά προβλήματα υγείας, γιατί τρέφονται με μειωμένες ή καθόλου θρεπτικές ύλες για τον ανθρώπινο οργανισμό π.χ πρωτεΐνες, λεύκωμα, βιταμίνες και επομένως ο δείκτης θνησιμότητας είναι υψηλός. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε λαούς της Νοτιοανατολικής Ασίας που έχουν σοβαρά προβλήματα όρασης, γιατί τρέφονται με τροφές με περιορισμένη βιταμίνη Α
- Φαρμακευτική.
Οι επιστήμονες επειδή τα εμβόλια και φάρμακα, έχουν μεγάλο κόστος παραγωγής και ειδικές συνθήκες συντήρησης, προσπαθούν να τα αναπτύξουν σε φαγώσιμη μορφή π.χ μέσα σε ντομάτες, πατάτες
-Μειονεκτήματα
Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι οφείλονται στο γεγονός ότι προκαλούνται βλάβες σε άλλους οργανισμούς και συγκεκριμένα στις πεταλούδες μοναρχών(Plexippus Danaus), οι οποίες τρέφονται με γαλακτώδη φυτά και όχι με καλαμπόκι
Συγκεκριμένα ο μηχανισμός αυτής της δραστηριότητας είναι η εξής. Η γύρη από το μεταλλαγμένο καλαμπόκι μεταφέρεται με τη βοήθεια του ανέμου σε διπλανές εκτάσεις όπου υπάρχουν φυτά, με τα οποία τρέφεται η συγκεκριμένη πεταλούδα, προκαλώντας το θάνατο της, ακόμη και άλλων οργανισμών.
Κίνδυνοι για τη υγεία των του ανθρώπου
Αλλεργίες
Πολλά παιδιά στις ΗΠΑ και Ευρώπη έχουν αναπτύξει επικίνδυνες αλλεργίες σε μεταλλαγμένους ξηρούς καρπούς και άλλες παρόμοιες τροφές.
Ακόμη και σήμερα είναι άγνωστες οι επιπτώσεις στη ανθρώπινη υγεία. Υπάρχει αυξημένος προβληματισμός για την εισαγωγή συγκεκριμένων γονιδίων σε τροφές, γιατί υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό. Μάλιστα έρευνες σε ποντίκια έχουν δείξει απρόσμενες επιπλοκές και αλλοιώσεις σε όργανα των, που τρέφονταν με μεταλλαγμένες ζωοτροφές.
Τέλος η πρόσληψη αντιβιοτικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, προκαλεί την αύξηση της ανθεκτικότητας του σε αυτές.
Αυτό έχει ως συνέπεια την αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών στον οργανισμό του ανθρώπου, όταν αυτό είναι αναγκαίο π.χ στην ανάρρωση κάποιας ασθένειας.
Τι συμβαίνει σήμερα
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας για την απόκτηση αγροβιοτεχνολογικών εφαρμογών (Isaaa), η οποία δημοσιεύει μια ετήσια έκθεση στη οποία βασίζονται οι Φίλοι της Γής, το 2012 καλλιεργούνταν γενετικά τροποποιημένα είδη σε 28 χώρες. Ο αριθμός αυτός των χωρών αυτών βαίνει μειούμενος, γιατί κάποιες χώρες ανέστειλαν τις καλλιέργειες, όπως η Πολωνία και η Αίγυπτος.
Όμως η καλλιέργεια των εν λόγω ειδών συνεχίζει να αυξάνεται, γιατί νέες χώρες όπως η Βραζιλία, η Αργεντινή, Ινδία η Αφρική εισήλθαν σ αυτή. Συγκεκριμένα στις ΗΠΑ (40%), στη Βραζιλία (23%), την Αργεντινή (14%),Ινδία(6%), τον Καναδά(6%), και τη Κίνα(2%)
Η Ευρώπη έχει αντιταχθεί στη καλλιέργεια μεταλλαγμένων τροφίμων. Μόνο πολύ μικρό ποσοστό από χώρες της Ευρώπης ξεκίνησαν τις καλλιέργειες ορισμένων τέτοιων ειδών. Τη μερίδα του λέοντος παρήγε η Ισπανία και ακολουθούν η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Ρουμανία και Σλοβακία.
Τα είδη που καλλιεργούνται είναι διάφοροι δημητριακοί καρποί(στάρι, καλαμπόκι σόγια ), κάποια λαχανικά(ντομάτες, πατάτες )
Στην Ασία καλλιεργείται βαμβάκι ανθεκτικό στα έντομα, χώρες όπως Ινδία, την Κίνα, το Πακιστάν και τη Μιανμάρ.
Πράσινο φώς στα μεταλλαγμένα στην Ελλάδα
Οι συζητήσεις των μεταλλαγμένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν παγώσει από το 2012. Όμως με νεώτερη οδηγία άνοιξε η συζήτηση στην Ένωση των Υπουργών Περιβάλλοντος, σχετικά με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, που κατ αυτή μπορεί, κάθε μέλος να διαπραγματευτή με τις πολυεθνικές των μεταλλαγμένων τι θα μπορεί να καλλιεργήσει.
Ζητείται δηλαδή να προετοιμασθεί η υιοθέτηση από την Ε.Ε η σχετική νομοθεσία.
Τα τέσσερα γενετικά τροποποιημένα φυτά που έχουν λάβει την έγκριση καλλιέργειας τους στο Ευρωπαϊκό Έδαφος είναι ¨το καλαμπόκι ΜΟΝ810 της Αμερικανικής πολυεθνικής Monsanto, δύο ακόμη καλαμπόκια το ΒΤ176 και Τ25 και μία ποικιλία πατάτας η Αμφλόρα. Άλλες μεγάλες αμερικανικές πολυεθνικές τροφίμων όπως η Ντυπόν, ντοΝεμούρ έχουν υποβάλλει αιτήσεις έγκρισης για καλλιέργεια επτά(7) ακόμη μεταλλαγμένων φυτικών οργανισμών
Δεν έχει ξεκαθαρισθεί ακόμα εάν τα μεταλλαγμένα είναι επικίνδυνα στην υγεία του ανθρώπου, γιατί οι έρευνες αντικρούονται.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία η σήμανση των προϊόντων που περιέχουν μεταλλαγμένα συστατικά, είναι υποχρεωτική
Έτσι λοιπόν ο καθένας μας, διαβάζοντας τις ετικέτες των τυποποιημένων τροφίμων, μπορεί να επιλέγει εάν θα τα καταναλώσει.
