Ένας από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης της Κρήτης και κατά συνέπεια και του Ρεθύμνου είναι η μεγάλη πυκνότητα Πανεπιστημιακών Σχολών και Ερευνητικών Κέντρων σε σχέση με το πληθυσμό. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) η περιφέρεια Κρήτης κατατάσσεται πρώτη ως προς την ένταση δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α), με ποσοστό δαπανών Ε&Α 1,53% του ΑΕΠ της περιφέρειας. Ακολουθούν η Δυτική Ελλάδα (1,34%), η Ήπειρος (1,22%) και η Αττική (1,15%) με ένταση δαπανών Ε&Α μεγαλύτερη του 0,97% που αντιστοιχεί στο μέσο όρο του συνόλου της χώρας. Επιπρόσθετα στην περιφέρεια Κρήτης καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό (1,97%) προσωπικού Ε&Α (σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) με σχέση με τη συνολική απασχόληση της περιφέρειας. Στην Αττική, το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 1,85%, στην Ήπειρο στο 1,73% και στην Δυτική Ελλάδα στο 1,47%, πάνω από την τιμή 1,40% που αντιστοιχεί στο μέσο όρο του συνόλου της χώρας.
Το επιστημονικό δυναμικό των Πανεπιστημιακών Σχολών και Ερευνητικών Κέντρων του Ρεθύμνου, ακολουθώντας το γενικό κανόνα της Κρήτης, είναι σημαντικό σε αριθμό και συνάμα θεωρώ εξαιρετικό σε ποιότητα, με διεθνείς συνεργασίες και διεθνή εξωστρέφεια. Αξιοσημείωτη είναι και η ενεργή συμμετοχή των ερευνητών μας σε διεθνή επιστημονικά fora για τη διοργάνωση επιστημονικών συναντήσεων, διεθνών συνεδρίων και σχολείων προχωρημένης επιστήμης. Είναι επίσης αδιαμφησβήτητο ότι το Ρέθυμνο διαθέτει σημαντικές και ποιοτικές τουριστικές υποδομές που από το Νοέμβρη έως και το Μάρτη είναι πρακτικά αναξιοποίητες.
Η διοργάνωση κατά τους φθινοπωρινούς, χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες επιστημονικών συναντήσεων, μεγάλων διεθνών συνεδρίων και διεθνών σχολείων θα ενδυναμώσει την οικονομία του Δήμου σε μια σχετικά νεκρή περίοδο. Επιπλέον θα επεκτείνει την εξωστρέφεια των ακαδημαϊκών δομών της Κρήτης και θα αναπτύξει περαιτέρω τις διεθνείς τους συνεργασίες και την αναγνωρισιμότητά τους στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τέλη συμμετοχής των συνέδρων (πέρα από τα έξοδα διαμονής και φιλοξενίας) ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες € ανά σύνεδρο, η διοργάνωση θα προσφέρει σημαντικά κονδύλια στα ίδια τα Πανεπιστήμια τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε υποτροφίες και στη φοιτητική μέριμνα.
Μέχρι σήμερα η διοργάνωση τέτοιων διεθνών συνεδρίων βασιζόταν κυρίως σε ατομικές πρωτοβουλίες ερευνητών ενίοτε με τη συνέργεια των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων και με αποσπασματικές συνεργασίες με τους τοπικούς φορείς τόσο αυτοδιοικητικούς όσο και της αγοράς.
Είναι εμφανές ότι χρειάζεται συστηματικοποίηση της προσπάθειας με εμφανή τα θετικά αποτελέσματα που μπορούν να προκύψουν. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Στόχος θα πρέπει είναι ο κάθε ερευνητής ή ομάδα ερευνητών που επιθυμεί να προτείνει, στην διεθνή επιστημονική κοινότητα που ανήκει, την διοργάνωση μεγάλων διεθνών συνεδρίων στο Ρέθυμνο να αισθάνεται ασφάλεια για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος.
Στα πλαίσια αυτά προτείνεται ένα πλαίσιο κλιμακούμενων ενεργειών. Αρχικά προτείνεται η σύσταση μιας ειδικής επιτροπής Διαβούλευσης με τη συμμετοχή του Δήμου, της Αντιπεριφέρειας και των Ακαδημαϊκών δομών της Κρήτης (πχ Ακαδημαϊκών Υπευθύνων των Τμημάτων διεθνών σχέσεων και εξωστρέφειας των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων), του Συλλόγου Ξενοδόχων, του Εμπορικού Συλλόγου (πχ με τη συμμετοχή υπευθύνων γραφείων διοργάνωσης συνεδρίων). Η επιτροπή αυτή θα έχει ως έργο:
α) Την καταγραφή και τη σύσταση κανονισμού διαχείρησης για τη συνεκμετάλλευση δημοσίων και ιδιωτικών δομών φιλοξενίας μεγάλων διεθνών συνεδρίων και διεθνών σχολείων (πχ νέες εστίες από το ΣΔΙΤ του Παν. Κρήτης, Νέο μεγάλο αμφιθέατρο Πανεπιστημίου Κρήτης, Αμφιθέατρο νέου ΣΔΙΤ Δήμου/ΕΛΜΕΠΑ, Σπίτι Πολιτισμού και Ξενία και προφανώς συνεδριακές αίθουσες ξενοδοχείων)
β) Τη σύνταξη τεχνοοικονομικής μελέτης μετά από την καταγραφή των δυνατοτήτων διοργάνωσης μεγάλων διεθνών συνεδρίων και σχολείων κυρίως σε περιόδους εκτός της καλοκαιρινής
γ) Την εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανάπτυξη των δομών διοίκησης και διαχείρισης του Κέντρου Επιστημονικής Κουλτούρας στα πλαίσια προγραμματικής συμφωνίας του Δήμου, της Περιφέρειας και των τοπικών Ακαδημαϊκών δομών.
δ) Την πλήρη και συστηματική αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της περιφέρειας για την επέκταση της διασύνδεσης των Ακαδημαϊκών δομών με την Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια εκπαίδευση και τους πολίτες της πόλης (πχ Science in the city, βραδιές Ερευνητή, θερινά σχολεία για μαθητές, ημερίδες εκλαϊκευσης της επιστήμης, επισκέψεις σε ερευνητικά κέντρα της πόλης, γιορτή φυσικών επιστημών, Open days κτλ)
Είναι αλήθεια ότι στο δρόμο αυτό έχουν βαδίσει με επιτυχία κι άλλες μικρές πόλεις της Μεσογείου που συνδιάζουν την ιστορικότητα, τους ήπιους χειμερινούς μήνες, το μεσογειακό περιβάλλον και την ποιότητα των δομών φιλοξενίας και μάλιστα συχνά χωρίς να είναι έδρα ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.
Μήπως ήρθε και η σειρά του Ρεθύμνου που έχει το πλεονέκτημα φιλοξενίας πληθώρας ακαδημαϊκών δομών;
