Βρίσκονται στις ΝΔ πλαγιές του Ψηλορείτη μέσα σε μια λαγκαδιά, 46 χλμ. Από το Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 420 μ., κτισμένα αμφιθεατρικά. Το 2011 αποτελούν δημοτικό διαμέρισμα Δ. Αμαρίου με 199 κατοίκους, ενώ το 2001 Δ.Δ. του Δήμου Κουρητών με 206 κατοίκους. Το 2015 οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι ήταν 222 και ψήφισαν 153.
«Στην Κρήτη είναι το Ρέθεμνος, διαμάντι-ν- του τ’ Αμάρι, / στου Ψηλορείτη μέσα- εκειά, στο σκίσμα, τα ρουμάνια, / έχει τρυπώξει ένα χωριό, που ‘χει περίσσια χάρη,/ κι αν δεν κατέτε, λέσιν το και κράζουν το «Πλατάνια»… Σπύρος Λίτινας.
Ίδρυση-ονομασία
Το χωριό ιδρύθηκε επί Ενετοκρατίας όπως μαρτυρούν επίθετα οικογενειών, τοποθεσίες, εκκλησίες αλλά και 22 συμβόλαια του Αμαριώτη νοτάριου Μανόλη Βαρούχα. Πήραν τ’ όνομά τους από ένα πλάτανο που βρισκόταν στην «μεσακή βρύση», αρχικά λεγόταν Πλατάνι - Πλατάνα - Πλατάνια. Αναφέρονται για πρώτη φορά το 1577 ως Πλατάγνια και το 1583 με 98 κατοίκους ως Πλατάγνα. Το 1834 Πλατάγνα με 10 χριστιανικές και έξι τούρκικες οικογένειες. Το 1881 ως Πλατάνια στο Δήμο Μοναστηρακίου με 191 Χριστιανούς και 42 Τούρκους. Το 1900 στο Δ. Πανακραίων με 226 κατοίκους. Το 1920 είναι έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου με 290 κατοίκους, ενώ από το 1928-1998 έδρα κοινότητας. Το 1940 έχουν τους περισσότερους κατοίκους 333 και το 1991 φτάνουν τους 215.
Προικοσύμφωνο 29-4-1600
«ΑΧ’, μηνι Απριλλ (1) ΚΘ’, ινδικτίωνος ιγ’, ε νίσο Κρήτης, δεστρέτο Ρυθύμνης, χωριό Πλατάνια, εις την κατοικίαν του ευλεβεστάτου/παπά κυρ-Μανουήλ Λιτίνου, όμηρος των ώδε κρασμένων και παρακαλεμένων μαρτύρων. Εδεκί η κερά παπαδιά Λαγκουβαρδοπούλα/και χήρα του ποταί ευλαβεστάτου παπά κυρ Γεώργη Λιτίνου, διά όνομαν τζ, κερα- καλίτζας, τζι θυγατέρα τζι, απού το ένα μέρος κάμνοντας, και ο κυρ-Μακάριος ο Βαρούχας, καλόγερος λεγόμυνος παρθένες, δια όνομαν του Κυρ- Γαλιά τζο, του υιού του,... να κάμι τιν άνοθεν τζι θυγατέρα, τιν κερα- καλίτζα, να θελίσι και να λάβι την υιόν του άνοθεν καλογέρου, τάσι για προυκίων και αδελφομίρι χίλια διακόσια υπέρπυρα, κάθα χρόνο τρία μουξούρια στάρι και κριθάρι, ένα μουξούρι μαγέρεμα, στο μίστακα δέκα και ιε’ λήτραις λινάρι... μάρτυραις ο μίσερ Γαλιάτζος Βαρούχας Μακριμάλις και Γεώργις Βαρούχας ποταί Γιακουμί. Εγό, Μανόλις Βαρούχας νοτάριος, έγραψα».
Συμμετοχή σ’ όλους τους αγώνες της πατρίδας
Οι Πλατανιανοί έδωσαν το «παρών» σ’ όλους τους αγώνες για τη λευτεριά της πατρίδας, αυτό μαρτυρεί το μνημείο πεσόντων του χωριού. Επί τουρκοκρατίας στα Πλατάνια κατοικούσαν αρκετοί Τούρκοι, μ’ ένα σπουδαίο Καπετάνιο από το χωριό κατά την επανάσταση του 1821 του Αντώνη Στ. Λίτινα, που έσωσε πολλές φορές τον τόπο του, από οργανωμένο τουρκικό στρατό. Από τα Πλατάνια ήταν ο Μύρος Λίτινας που χρημάτισε Γενικός Αρχηγός Αμαρίου, ο οπλαρχηγός Κυριάκος Λίτινας, αλλά και ο σημαιοφόρος Αντώνης Ι. Λίτινας ή Μπίλιος. Κατά το παιδομάζωμα ένα κοπέλι του χωριού το πήγαν στη Σμύρνη και έγινε πασάς, χωρίς να ξεχάσει τον τόπο του, μάλιστα έσωσε ένα Μοναστηρακιανό έμπορο όταν δικαζόταν στη Σμύρνη. Πριν το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το 1866 όλα τα ιερά κειμήλια της Μονής φυλάχτηκαν στο σπήλαιο «Κοντογονάτης».
Το νοσοκομείο Πλατανιών το 1867
Στα Πλατάνια λειτούργησε το 1867 νοσοκομείο με οκτώ κρεβάτια με το βαυαρό επίατρο Βερνάρδο Ορνστάιν και το γιατρό Γιάννη Γερασιμίδη, για την περίθαλψη των τραυματιών. Το νοσοκομείο ήταν αιτία ν’ έρχονται αρκετοί Καπεταναίοι, ξένοι στρατιωτικοί και ανταποκριτές στο χωριό. Το νοσοκομείο μεταφέρθηκε αργότερα στην Κράνα και Αξό. Το κτίριο του βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Οι αγώνες όμως των κατοίκων συνεχίστηκαν στους Βαλκανικούς πολέμους και Μ. Ασία, καθώς και στην Αλβανία με αρκετούς νεκρούς και τραυματίες.
Τα Πλατάνια «φωλιά» του ΕΑΜ
Από τις πρώτες μέρες της Μάχης της Κρήτης είχαμε συμμετοχή, με το Γιάννη Σιράγα να εκτελείται στις 24-5-1941 στα Μισίρια, μαζί μ’ αρκετά γυναικόπαιδα της περιοχής. Οι κάτοικοι εργάστηκαν σκληρά στις αγγαρείες στο Τυμπάκι, με θύμα τον 18χρονο Σταύρο Λιαναντωνάκη από τις κακουχίες το 1942. Το 1943 εκτελέστηκε στο σπήλαιο Πάνα ο γερό βοσκός Μύρος Λίτινας και στη συνέχεια την έκαψαν, ενώ υπέρ της πατρίδας έπεσε στο Λίβανο, ο πιλότος και γιατρός Πέτρος Λιαναντωνάκης. Σημαντικό όμως ρόλο στην Εθνική Αντίσταση έπαιξαν οι Πλατανιανοί και το χωριό τους θεωρείται ως «φωλιά ανταρτών», αφού 72 κάτοικοι είχαν ενταχθεί στο ΕΑΜ. Πρωταγωνιστές της Αντίστασης ήταν ο 21χρονος τότε Λίτινας Λευτέρης επικεφαλής της ΕΠΟΝ Αμαρίου, ο Στρατής Δημητρακάκης που οργανώθηκε στο ΕΑΜ, περιθάλποντας Εγγλέζους και εφοδιάζοντας την ΕΛΑΣ, ενώ πήραν μέρος και σε πολλές μάχες. Επίσης μαζί τους αρχικά και ο δάσκαλος Μανόλης Λίτινας που είχε πολεμήσει και στην Μ. Ασία, όμως σκοτώθηκε στις 1-3-1944 από τους Γερμανούς στην Κοξαρέ. Η δράση αυτή έγινε φυσικά γνωστή και οι Γερμανοί συνέλαβαν 30 κατοίκους πηγαίνοντας τους για εκτέλεση, γλίτωσαν όμως την τελευταία στιγμή αυτοί και το χωριό τους, όπως πιστεύουν από τη Χάρη της Παναγίας που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού, αλλά και από τη διασύνδεση ως συζύγου αιχμαλώτου Ελένης Σταυρουλάκη- Λίτινα, της οποίας τον άντρα έφεδρο υπολοχαγό Γιάννη είχαν πάρει στη Γερμανία αιχμάλωτο. Τέλος στον εμφύλιο στην Κατερίνη σκοτώθηκε ο Μιχάλης Χριστοδουλάκης που είχε ενταχθεί στον ΕΛΑΣ, ενώ είχε χάσει στην Αλβανία τον αδελφό του Σταύρο.
Εκκλησίες - ιερείς
Κοίμηση Θεοτόκου κατάγραφος ενοριακός ναός στο κέντρο του χωριού του 13ου αιώνα. Πάνω από την πόρτα εισόδου υπάρχει μια τρύπα, που σύμφωνα με την παράδοση 7 μάστοροι που προσπάθησαν ν’ ανοίξουν παράθυρο πέθαναν, έτσι σταμάτησε η ενέργεια αυτή. Σώζεται τοιχογραφία με τον Αγ. Γεώργιο με σκουλαρίκι.
Αγ. Ιωάννης Πρόδρομος (24/6) το 1957 κατεδαφίστηκε ο παλιός και χτίστηκε νέος καθεδρικός περικαλλής ναός ( γέννησης).
Αγ. Νικόλαος (6/12) κατάγραφος ναός του 13ου αιώνα.
Αγ. Αντώνιος (17/1) χτίστηκε το 1864 στη θέση «Κολυβέ» σε μια πανέμορφη περιοχή, με πολλά θαύματα από το αγίασμα του να διηγούνται οι πιστοί, γιορτάζει και την ημέρα της Ανάληψης. Εκεί κοντά σε μια τρύπα φυλάχτηκαν τα ιερά σκεύη της Μ. Αρκαδίου το 1866.
Αγ. Αικατερίνη (25/11) νεκροταφιακός ναός που χτίστηκε το 1970 με δαπάνες της μοναχής Θεοκλήτης Βουμβουράκη.
Αγ. Αικατερίνη στον οικισμό Αφρατέ του 1989, με δαπάνες του Γιάννη Σιγανού.
Αγ. Μύρωνας (8/8) στη θέση «Πάνα», του Ψηλορείτη χτίστηκε το 1993, εκεί που σκότωσαν οι Γερμανοί το βοσκό Μύρωνα Λίτινα.
Αγ. Χαράλαμπος (10/2) στη θέση που χτίστηκε υπήρχε ναός και μετά από όραμα της Φερενίκης Λίτινα- Βιδάκη χτίστηκε νέος.
Ιερείς: Μαρίνος Λίτινας (1820-1969), Μανόλης Λίτινας (1869-1915), Ιωάννης Σιγανός ( από Λαμπιώτες 1915-57), Μηνάς Αλυσσανδράκης (από Πλάτανο 1957-60), Αθανάσιος Λασιθιωτάκης (1960-63), Εμμανουήλ Δανδουλάκης (1963-69), Σταύρος Λίτινας (1969-2015). Από το χωριό είναι ακόμη οι ιερείς : Ελευθέριος Λίτινας, Δημήτρης Χριστοδουλάκης, Κυριάκος και Κων/νος Λίτινας
Σχολείο- δάσκαλοι
Οι μαθητές από τα Πλατάνια φοιτούσαν από το 1867-1899 στο σχολείο Φουρφουρά. Το 1899 ιδρύθηκε ως γραμματοδιδασκαλείο και το πρώτο κτίριο χτίστηκε το 1901, ενώ νέο διδακτήριο ξεκίνησε το 1937 και ολοκληρώθηκε το 1951. Το τελευταίο κτήριο στην είσοδο του χωριού εγκαινιάστηκε το 1968. Τη δεκαετία του 1990 το σχολείο συγχωνεύτηκε με το 4)θ φουρφουρά. Ανάμεσα στους δασκάλους που δίδαξαν ήταν οι: Τουρνάκης (1935-40), Πρεβελάκη- Τουρνάκη Λούλα, Μοσχοβίτη Κλεονίκη, Πατεράκης, Λαϊνάκης, Βουμβουλάκης Σταύρος, Πατρικαλάκης Στέλιος (1949-63), Σημαντήρας Γιάννης, Σημαντήρας Ζαχαρίας(1964-70), Καπελώνης Λευτέρης (1970-74), Σαββάκης Κ., Λίτινας Μιχάλης (1975-84), Καραντινάκης Κωνσταντίνος.
Δάσκαλοι από τα Πλατάνια εκτός από την κορυφαία Σιγανού Καλλιρρόη, είναι και οι: Λίτινας (Μανόλης σκοτώθηκε το 1944), Λίτινας (Κυριάκος, Μιχάλης, Ματθαίος, Μαρία, Ειρήνη), Λιαναντωνάκης Φάνης ( σχολικός σύμβουλος), Κλάδος Δημήτρης, Ξενικού Αγγελική.
Καθηγητές: Λίτινας (Μανόλης, Κωνσταντίνος, Ελένη, Μαρία του Ερρ., Μαρία του Δ., Μαρία του Χ., Στέλλα, Κωνσταντίνος), Δημητρακάκη Ελένη, Χριστοδουλάκης Ιωάννης.
Σχολικό έτος 1980-1981 με δάσκαλο τον Μιχάλη Λίτινα
Όρθιοι πάνω (από αριστερά): Μαρία Αλ. Λίτινα- Ανδρέας Κουρής- Σταύρος Αντ. Λίτινας- Φραγκίσκος Κουρής- Μιχαήλ Ανδ. Λίτινας- Αντώνιος Λίτινας- Κωνσταντίνα Λιαναντωνάκη- Αικατερίνη Χριστοδουλάκη- Στυλιανή Στ. Λίτινα- Χρυσή Λιαναντωνάκη- Χρυσή Λίτινα- Γεωργία Λίτινας.
Μεσαία σειρά: Ιωάννης Μυρ. Λίτινας- Ελευθέριος Μυρ. Λίτινας- Στυλιανή Κυρ. Λίτινα- Ροδάνθη Κοκάρη- Μιχαήλ Μυρ. Λίτινας- Κωνσταντίνος Μυρ. Λίτινας.
Κάτω σειρά: Κωνσταντίνος Χριστοδουλάκης- Νικόλαος Χριστοδουλάκης- Ιωάννης Αλεξ. Λίτινας- Δημήτριος Κλάδος- Σταύρος Δημ. Λίτινας – Κωνσταντίνος Ματθ. Λίτινας- Γεώργιος Καπελώνης.
Προσωπικότητες του χωριού
Σιγανού- Παρρέν Καλλιρρόη (1859-1940).
Γεννήθηκε στα Πλατάνια από παλιά αρχοντική και ευκατάστατη οικογένεια των Σιγανών. Το 1867 η οικογένεια της έστειλε τα παιδιά, να μορφωθούν και να σπουδάσουν στην ελεύθερη Ελλάδα. Η Καλλιρρόη φοίτησε στη Γαλλική Σχολή Πειραιά εσωτερική και στη συνέχεια φοίτησε στο Αρσάκειο, παίρνοντας με άριστα το πτυχίο της δασκάλας. Το 1878 δίδαξε στο Διδασκαλείο Ανδριανούπολης και δυο χρόνια μετά είναι διευθύντρια Παρθεναγωγείου Οδησσού. Το 1886 έρχεται στην Αθήνα και παντρεύεται το Γάλλο διευθυντή του Αθηναϊκού πρακτορείου ειδήσεων Ζαν Παρρέν και αρχίζει η δράση της. Πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος, ασχολείται με τη θέση της γυναίκας για αξιοπρεπή εργασία. Το 1887 κυκλοφορεί η εφημερίδα των Κυριών, κατόρθωσε να γίνουν δεκτές στο Πανεπιστήμιο οι γυναίκες, με τραγικό όμως γεγονός την αυτοκτονία της πρώτης φοιτήτριας Ιατρικής Ελένης Παντελίδου (από την πίεση που δέχτηκε). Άρχισε αγώνα για το δικαίωμα « εκλέγειν και εκλέγεσθαι» της γυναίκας, δημιούργησε 19 ιδρύματα ( Λύκειο Ελληνίδων, ΠΙΚΠΑ, Άσυλο Ανιάτων κ.ά.) έγραψε τη «χειραφετημένη μάγισσα» κ.ά. Τιμήθηκε όσο καμία Ελληνίδα και ήταν η πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Η προτομή της είναι στη γενέτειρα της και έξω από το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου.
Λίτινας Μανόλης: Καθηγητής και πρώτος αιρετός νομάρχης Ρεθύμνου σε 2 τετραετίες (1995-2002), πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Ρεθύμνου και υποψήφιος βουλευτής.
Λίτινας Τίτος : βουλευτής κρητικής πολιτείας ( πατέρας του Σπύρου)
Λίτινας Ν. Αντώνης: δικηγόρος, βουλευτής το 1952
Κουρής Ανδρέας: γιατρός, διευθυντής νοσοκομείου «Αγ. Σάββας».
Λίτινας Ελ. Κώστας: καθηγητής – χημικός Πανεπ. Θεσσαλονίκης.
Λίτινας Μ. Θεόδωρος: πανεπιστημιακός.
Ξενικού Αθηνά: καθηγήτρια σχολής Ευελπίδων.
Λίτινας Σπύρος: συμβολαιογράφος, συγγραφέας αρκετών έργων : «κρητικές ρίμες», «πάρεργα», κ.ά.
Κλάδος Λεωνίδας (1925-2013) : από τους κορυφαίους κρητικούς λυράρηδες
Λίτινας Αν. Γιάννης : πρόεδρος ένωσης Αμαριωτών Αθήνας, ιδρυτής ομοσπονδίας Αμαρίου το 1984 με 25 Σωματεία, εκδότης « Αμαριώτικης φωνής» με σημαντική πολύπλευρη προσφορά.
Άλλοι επιστήμονες
Γιατροί: Κουρής (Ανδρέας, Κλεονίκη), Λίτινας (Θεόδωρος, Αντώνης, Μιχαήλ, Αικατερίνη, Φοίβη), Λιαναντωνάκης Σήφης, Βουμβουράκη (Αργυρώ, Καλλιόπη), Σιράγα Παγώνα.
Δικηγόροι : Λίτινας ( Σπύρος, Εμμανουέλα, Σπύρος του Ελ.), Σιράγα Σταυρούλα, Χριστοδουλάκης Βασίλης)
Μηχανικοί : Λίτινας ( Ιωάννης, Χαράλαμπος, Γεώργιος, Νικόλαος)
Δικαστικοί : Λίτινας Χ. Αιμιλία
Πάνω από 20 είναι ακόμη οι στρατιωτικοί και αστυνομικοί
Σπήλαια- φαράγγια
Συνολικά 35 σπήλαια υπάρχουν στην περιοχή του χωριού, τα πιο σημαντικά είναι :
Πάνα σε υψ. 1700 μ (12x8x6) εκεί που γεννήθηκε ο Κρητικός ποιμενικός θεός Πάνας, με κέρατα και πόδια τράγου. Όταν τον γέννησε η μάνα του, Δρυόπη τρόμαξε και τον έδωσε στον πατέρα του Ερμή, που τον πήγε στον Όλυμπο. Χάρηκαν όλοι όταν τον είδαν και γέλασαν και ο Διόνυσος τ’ έδωσε το όνομα Παν (όλο), γιατί έδωσε χαρά σ’ όλους. Το σπήλαιο ήταν λατρευτικός χώρος. Αμέτρητοι είναι οι θρύλοι για το σπήλαιο αυτό από τους κατοίκους. Ήταν ο Πάνας προστάτης των κοπαδιών.
Κολυβέ το 1857 χτίστηκε εκεί η εκκλησία Αγ. Αντωνίου.
Κισσόσπηλιος σε υψ. 1.000μ. (30x30x10μ.)
Κοντογονατές σε υψ. 700μ. (20x15x5) οφείλει τ’ όνομα του στο φυτό κοντογόνι, που φύεται γύρω από αυτό. Εκεί φυλάχτηκαν τα ιερά κειμήλια Ι.Μ. Αρκαδίου το 1866.
Γρας το Σπηλιάρι εκεί πέθανε μια γριά που κρύφτηκε να σωθεί από τους Τούρκους.
Νεραΐδόσπηλιος, Περιστερές, Χωστόσπηλιος, Βορνή κ.ά.
Σημαντικά όμως είναι και τα φαράγγια όπως το « πλατανιανό» το «κοπανά ή φλέγα» και το «τσικαλά», με σπουδαία ομορφιά, που γίνεται πόλος έλξης για φυσιολάτρες, ορειβάτες και προσκυνητές. Ο ατίταμος (έρωντας) που ευδοκιμούσε εκεί έδινε σημαντικό εισόδημα στους κατοίκους, δυστυχώς όμως τραγικό θάνατο βρήκαν από τους βράχους οι: Νίκος και Αντώνης Ξενικός και Αντώνης Λίτινας, ενώ το Μανελοσταυρούλη τον πήρε ο αέρας.
Πολιτισμός
Ένας παλιός χορός έγινε γνωστός το 1988 από μια καταγραφή από τον Αντώνη Λίτινα (αγιογράφο), που ηχογράφησε από τον παλιό λυράρη το Βεληδαντρέα ( Βασιλακάκη Αντρέα) τον εν +πυρρίχιο= εμπυρρίχιο χορό. Όπως από τη γειτονική Λοχριά ο πηδηκτός χορός «τριζάλης», έγινε γνωστός και ο θρυλικός αναντρανιστός ξεχωριστός ζωηρός χορός ο εμπυρρίχιος, που σίγουρα έχουν σχέση με τον πυρρίχιο, τους Κουρήτες και τον Κρηταγενή Δία. Λυράρηδες του χωριού εκτός από τον ονομαστό Λεωνίδα Κλάδο και οι: Βασιλικάκης Ανδρέας, Κοκάρης ( Αντώνης, Γιάννης), Κλάδος Ανδρέας, Σιγανός Αριστοτέλης. Από τα Πλατάνια είναι οι αγιογράφοι Αντώνης Λίτινας και Βασίλης Κλάδος, αλλά και οι ξυλογλύπτες τέμπλων Λίτινας Γιαννιός και Λίτινας Γιωργάκης, καθώς ο ονομαστός ράφτης Βασιλακάκης Αντώνης ή Τερζής, αλλά και ο ευεργέτης του χωριού Λιαναντωνάκης Σήφης. Ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, αλλά και της Αθήνας, προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες και δραστηριότητες στο χωριό, που διαθέτει «πολιτιστικό στέκι» και Σύλλογο Γυναικών. Στα αξιοθέατα του χωριού οι παλιές εκκλησίες, το νοσοκομείο του 1867, τα σπήλαια, ο «Αερόλιθος- Χάρακας», λαογραφικό μουσείο, η βρύση που έκτισε η Τουρκάλα Αντιλέ, η προτομή της Καλλιρρόης Σιγανού κ.ά.
Επίθετα:
Βασιλακάκης, Βουμβουράκης, Δημητρακάκης, Κουρής, Κιαγιάς, Κλάδος, Καπελώνης, Κοκάρης, Λιαναντωνάκης, Λίτινας, Ξενικός, Πηγουνάκης, Σιγανός, Σιράγας, Χριστοδουλάκης.
Πηγές:
Κουτάκη Άρη «Πλατάνια» 2005.
Κρυοβρυσανάκη Λ. « Ρεθυμνιώτικος πανδέκτης» 1993.
Παντινάκη Μ. «Νικητές στο απόσπασμα» 2008.
Πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες από Αντώνη Λίτινα, παπα Σταύρο Λίτινα. Για συμπληρωματικά στοιχεία στο τηλ. 28310 55383 ή 6934178701. Επειδή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την έκδοση των χωριών σε βιβλίο, θα γίνει μόλις βρεθεί χορηγός ή εκδότης.
Τα Πλατάνια στις πλαγιές του Ψηλορείτη το πανέμορφο ιστορικό χωριό
Σχολικό έτος 1980-1981 οι 25 μαθητές με τον δάσκαλό τους Μιχάλη Λίτινα
Συσσίτιο στο σχολείο τη δεκαετία του 1950 με τον δάσκαλο Πατρικαλάκη Στέλιο
Η πρώτη φεμινίστρια και δημοσιογράφος Καλλιρρόη Σιγανού
