ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Γενικά
Το Ιώδιο είναι ένα αμέταλλο χημικό στοιχείο , κρυσταλλικό , πτητικό , αργυρόλευκο στερεό με μεταλλική λάμψη .
Ανακαλύφθηκε τυχαία από τον Γάλλο χημικό Μπερνάρ Κουρτουά το 1811 , μετά από επεξεργασία παραπροϊόντων νιτρικού καλίου .
Στο φυσικό περιβάλλον απαντά με τη μορφή ενώσεων και συγκεκριμένα στο φλοιό της γης και στο θαλασσινό νερό , σε αξιόλογες ποσότητες ως ιωδιούχων αλάτων καλίου και νατρίου .
Κύρια παραγωγός χώρα είναι η Χιλή , η οποία χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το νίτρο της Χιλής .Σε άλλες χώρες το ιώδιο παρασκευάζεται από τη φυσική άλμη .
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΙΩΔΙΟΥ
Το ιώδιο είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο του ανθρώπινου οργανισμού ,στον οποίο περιέχονται φυσιολογικά 14mg από το στοιχείο αυτό .Συγκεντρώνεται κυρίως στο θυρεοειδή αδένα , ο οποίος είναι υπεύθυνος για την έγκριση ορμονών που χρησιμοποιούν το ιώδιο ως <<καύσιμο>> . Η σπουδαιότερη απ αυτές τις ορμόνες είναι η θυροξίνη . Η θυροξίνη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση του κανονικού μεταβολισμού για όλα τα κύτταρα του οργανισμού και κατ επέκταση στην κανονική σωματική και πνευματική λειτουργία του ανθρωπίνου οργανισμού.
Προβλήματα έλλειψης ιωδίου
Η έλλειψη του ιωδίου στον οργανισμό , προκαλεί διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα που είναι αρκετά εμφανείς , τη γνωστή βρογχοκήλη . Οι μέλλουσες μητέρες έχουν ανάγκη να διασφαλίζουν περισσότερο ιώδιο , γιατί από τη 12η εβδομάδα κύησης ξεκινά ο σχηματισμός των ορμονών του θυρεοειδούς και επομένως πρέπει να καλύπτουν και τις ανάγκες του εγκυμονούντος οργανισμού , γιατί διαφορετικά θα προέλθει οργανισμός με πνευματική και σωματική καθυστέρηση
Το νερό για να είναι κατάλληλο ως πόσιμο θα πρέπει πέραν των επιπλέον μεταλλικών στοιχείων ( Ca ,K.Na,Mg ) , να περιέχει και επαρκεί ποσότητα ιωδίου . Έχει διαπιστωθεί όπου το πόσιμο νερό είναι φτωχό σε ιώδιο , αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης βρογχοκήλης στον πληθυσμό. Προληπτικά για αποφυγή τέτοιου ενδεχόμενου προστίθενται μικρές ποσότητες ιωδίου στο μαγειρικό αλάτι .
Οι εγκυμονούσες προληπτικά για να διασφαλίζουν επάρκεια ιωδίου μπορούν να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής
Πηγές ιωδίου
- Η θάλασσα είναι πλούσια σε ιώδιο και ιδιαίτερα από τα ψάρια πλούσιο σε ιώδιο είναι ο μπακαλιάρος . Μάλιστα μια μερίδα 200γρ. ή 100γρ. κίτρινου μπακαλιάρου θα προμηθεύσει την ημερήσια απαιτούμενη ποσότητα των 230mgr σε ιωδιούχο αλάτι του οργανισμού.
- Ιωδιούχο αλάτι
Πρόκειται για μια υποκατηγορία του θαλασσινού αλατιού , με την προϋπόθεση ότι έχει προστεθεί ιώδιο σε αυτό σε ποσότητα 5mgr/1kgr.Το θαλασσινό αλάτι περιέχει μικρή ποσότητα ιωδίου , το οποίο όμως εξαερώνεται όσο μένει στις αλυκές
Απομόνωση του ιωδίου
α) Βιομηχανική κλίμακα
Για πολλά χρόνια , μοναδική πηγή του ιωδίου ήταν τα φύκια .Αργότερα μετά την ανακάλυψη πλουσίων κοιτασμάτων νιτρικού νατρίου (ΝαΝΟ3) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής , αυξήθηκε η παγκόσμια παραγωγή του Ιωδίου .
Το <<νίτρο της Χιλής>> περιέχει κατά κύριο λόγο νιτρικό νάτριο , αλλά και μικρές ποσότητες ιωδικού νατρίου (ΝαΙΟ3) και ιωδιούχου νατρίου (ΝαΙ) , από τα οποία απομονώνεται το ιώδιο .
Στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία ως πρώτη ύλη χρησιμοποιείται η φυσική άλμη , από την οποία απομονώνεται το Ιώδιο , με το ίδιο τρόπο που απομονώνεται από το <<νίτρο της Χιλής>>
β) Εργαστηριακή κλίμακα
Στο εργαστήριο παρασκευάζεται με οξείδωση του ιωδιούχου νατρίου από διάλυμα θειικού οξέος
Χρήσεις -Εφαρμογές
α) Ιατρική
Το ιώδιο χρησιμοποιείται κυρίως στη Φαρμακευτική ως απολυμαντικό και αντισηπτικό μέσο , κυρίως αυτούσιο με τη μορφή διαλύματος σε αιθυλική αλκοόλη και νερό μαζί με ιωδιούχο κάλιο (βάμμα ιωδίου)
Το ραδιενεργό του ισότοπο 131 , χρησιμοποιείται σε ραδιοδιαγνωστικές διαδικασίες , συγκεκριμένα ως σκιαγραφικό μέσο απεικόνισης στις αξονικές τομογραφίες
β) Αναλυτική Χημεία
Το ιώδιο και οι ενώσεις του βρίσκουν εκτεταμένες εφαρμογές στην αναλυτική χημεία
γ)Άλλες χρήσεις
΄Άλατα του ιωδίου π.χ το ιωδιούχο κάλιο και ο ιωδιούχος άργυρος βρίσκουν εφαρμογή στη φωτογραφική τέχνη .
Τοξικότητα και προφυλάξεις
Το στοιχείο ιώδιο είναι ήπιο οξειδωτικό . Μπορεί όμως να προκαλέσει ερεθισμό , όταν έρχεται σε άμεση επαφή με το δέρμα .Διαλύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε ιώδιο όπως το βάμμα του ιωδίου , είναι ικανά να προκαλέσουν βλάβη στους ιστούς ,εάν χρησιμοποιηθούν για καθαρισμό εκτεταμένα .
Πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα , να μην καταπίνεται .Θανατηφόρα δόση για ένα ενήλικα είναι περίπου 2-3 γραμμάρια .
Οι ατμοί του ιωδίου είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι για τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα
