Η δεύτερη επέτειος μετά το 1821 (το 2022 θα΄ρθεί μια εκατονταετία πικρή, πολυεπίπεδη, σύμπηκτη) φέτος, καθίσταται επίσης αφορμή και αιτία για διάλογο, παραδοχές ή διαμφισβητήσεις, αποφάνσεις, αποφάσεις. Απολογιστικά ή για περαιτέρω.
‘Εστω περιεκτική η αναδρομή. Κάποια συμφωνία σύνδεσης υπογράφηκε στην Αθήνα το 1961. Τελωνειακής μορφής, χαλαρότατη αλλά περιζήτητη, τα περισσότερα κράτη βρίσκονται μακρυά από τέτοια προοπτική ή υπό κομμουνισμό.
Παραδόξως όλα καθηλώνονται επί 14 συναπτά έτη, μέχρι το 1975! Απίστευτο! Η τρισκόταδη τρικυμιώδης πολιτική ζωή που διαρκώς κλυδωνίζει τη χώρα ως το το 1967, ύστερα η επταετής δικτατορία – τροχοπέδηση, διαγράφουν το θέμα. Το 1975 ο Κ. Καραμανλής στη Βόνη με τον Γερμανό Σμιτ, επίσημα αίτηση ένταξης. Διαπραγματεύσεις, 1978 οριστική συμφωνία , το βραβείο Καρλομάγνου στον Κ. Καραμανλή που επισκέπτεται Ευρωπαϊκά κράτη. Δηλώνει προσφυώς εν συνόψει, τετραγωνισμένα και απλουστευμένα «θεσμικά ισοδύναμη η Ελλάς, όλοι Ευρωπαίοι και όλοι Έλληνες».
Στο εσωτερικό οι εν υπνώσει φαιδρολόγοι φλούφληδες στο προσφιλές τους πανδαιμόνιο, θα φλομώσουν με αξιοθρήνητα αερολογήματα, ξεγελάσματα, σφυρηλατώντας αντιευρωπαϊκό μένος. Τελικά, πίσω της ΕΟΚ θα τρέχουν εκ περιτροπής. Και διαμιάς οι οσφυοκάμπτες άφευκτα θα εισπράξουν αφειδώς κι’ όχι στάγδην, σταγόνα τη στάλα...
Γενάρη 1979 ο Καραμανλής αντί εγωκεντρικά να πανηγυρίζει, προσηκόντως προειδοποιεί για σκληρή εργασία ώστε να επέλθουν οφέλη, για ραγισματιές, ιζήματα που θα εγκατασπείρει η ατονία, η αδιαφορία, ο εφησυχασμός. 1981 η υπογραφή. Απέχουν και κερδίζουν τις εκλογές ίδιο έτος οι μυθιστοριογράφοι της μυθοπλαστίας «η Ελλάδα στους Έλληνες». Τρέχουν τα πακέτα Ντελόρ, ΠΑΣΟΚ και πάσης Ελλάδος. Μέχρι τα καφενεδάκια στα χωριουδάκια θα χωριστούν. Δυό βοσκοί μοιράσανε το κοπάδι...
Στις δημοσκοπήσεις κατά την επέτειο αλλά και σε κάθε ψύχραιμη, υπερκομματική αξιολόγηση, η ένταξη προέχει ως γεγονός και σημασία από οποιοδήποτε σε 200 έτη από το 1821. Βαλκανικοί, Παγκόσμιοι, ένωση της Κρήτης και ούτω καθεξής. Οι καταιγιστικές εξελίξεις τα τελευταία 50 χρόνια (το 1971 η ύπαιθρος στο 80% δεν είχε ρεύμα, τηλέφωνο, τρεχούμενο νερό). Από καβάλα στο γάιδαρο στο 4Χ4 σπινάροντας, το άλμα του 1990, χρεωκοπία το 2010 (αμφότερα διάρκειας 10ετίας), το Ευρώ νόμισμα, ας φανταστούμε τη χώρα με... δραχμή. Η ένταξη του 1981 με τα συναφή, συμπαρομαρτούντα συμμίγδην συνακόλουθα και συνεπαγόμενα, εκτιμάται από εμάς όπως και από την Ευρ. Έν για εμάς, το κορυφαίο κυριολεκτικά, το καταλυτικό. Το κατακλυσμιαίο. Ο διόλου και ουδέποτε προχειρολόγος Καραμανλής, από το 1979 προσδιορίζει, προσδοκά, προσημαίνει «... αναμόρφωση των θεσμών – επανασύνδεση του ορθολογισμού με τον συναισθηματισμό, του Απόλλωνα με τον Διόνυσο. Ισοκράτης, Έλληνες δεν είναι εκείνοι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα αλλά εκείνοι που υιοθέτησαν το πνεύμα το κλασσικό». 4 δεκαετίες μετά πόσοι από τον πολιτικό μέχρι τον πνευματικό χώρο υποτονθορύζουν για Ισοκράτη, Απόλλωνα με Διόνυσο;
Βέβαια, καταμεσής περισπουδάστως στόμφων χάσκουν παράθυρα, πάροδοι και παράμετροι, παράμεσοι και παράδρομοι, παρακλάδια και παράκεντρα. Ας τα συνεξετάσουμε εν συντομία και συνοπτικά.
Προπομποί τρεις ενότητες:
- ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ που παράφορα εναντιώθηκαν καθυβρίζοντας και παραπλανώντας συνειδητά, όταν κυβέρνησαν, στούπωσαν και τήρησαν τις συμφωνίες, κάποτε τις ενδυνάμωσαν. Δεν πρόκειται όμως για δευτερεύον όπου αιτιολογούνται λάθη, μεταβολές στρατηγικών, επαναπροσδιορισμοί ή και συγνώμες τυχόν. Άλλαξαν τακτική; Κράτος μέλος γνώρισε ποτέ για την ΕΟΚ τέτοια εχθρότητα από κόμματά του; Εξυπακούεται πως η αναγνώριση αξίας – σημασίας της Ευρ. Έν δεν αποκλείει σε κανένα σημείο και ουδέποτε την κριτική - πολεμική. Έτερον εκάτερον. Άλλωστε στην ΟΝΕ (Νομισματική), ενταχθήκαμε επί Κ. Σημίτη.
- Ευρ. Έν σημαίνει και ΝΑΤΟ υποχρεωτικά και αδιαχώριστα. ΕΝΙΑΙΑ. Ευτυχώς ή δυστυχώς. Καλώς ή κακώς. Όμως, ΝΑΤΟ δεν σημαίνει αναγκαστικά Ευρ. Έν. Αμερική. Τουρκία π.χ. Ας αναλογιστούμε το θεωρητικό ενδεχόμενο η Ελλάδα να στερούνταν το πλεονέκτημα να ανήκει και στους δύο οργανισμούς όταν η Τουρκία ανήκει μόνο στο ΝΑΤΟ. Και αντίστροφα, η Τουρκία στους δύο, η Ελλάς σε έναν. Τις συνέπειες και τον χαμένο αυτής της εικασίας. Ποιος θα εγκύψει στο δίλημμα; Πάντως πού πανευρωπαϊκά διαδηλώθηκε «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» πέραν των ελλόγιμων της ημετέρας αριστεράς;
- Η ένταξη επέφερε την επαφή, τη ζύμωση, την ανταλλαγή, την ευθαλή επήρεια, μολονότι πανθομολογούνται στραγγαλιστικές εκμεταλλεύσεις, ανισότητες, αδικίες και μεροληψίες. Να απαλειφτούν, όμως, τα πολλαχώς, πολλάκις, πολλαπλώς επωφελή κι επικερδή αυτά τα 40 χρόνια;
Θα το εξετάσουμε καλύτερα στη συνέχεια.
