Μελετώντας τις διατροφικές συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων , θα διαπιστώσουμε ότι αυτές δεν βασιζόντουσαν στην ταχύτητα και εξοικονόμηση χρόνου , όπως συμβαίνει σήμερα στον σύγχρονο άνθρωπο , αλλά στη λεπτομερή μελέτη των αναγκών του σώματος και στην ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου . Η διατροφή τους ακολουθούσε κανόνες που συνδύαζαν την ευεξία και την απόλαυση . Πρέπει λοιπόν να γνωρίσουμε τις διατροφικές συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων , που σήμερα είναι δύσκολο να ακολουθήσουμε , λόγω του τρόπου και των ρυθμών ζωής μας .
Οι διατροφικές συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων διακρίνονται σε ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ
Οι Αρχαίοι Έλληνες και μάλιστα οι Αθηναίοι τα γεύματα της ημέρας ήταν τρία(3) στον αριθμό .Το πρώτο από αυτά <<ακρατισμός>> όπως ονομαζότανε , αποτελείτο από κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί , συνοδευόμενο από σύκα ή ελιές .Το δεύτερο το <<άριστον>> λάμβανε χώρα το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα , ένα γεύμα πολύ απλό . Το τρίτο το <<δείπνο>> , το οποίο ήταν και το σημαντικότερο της ημέρας , καταναλωνόταν αφού είχε νυχτώσει και ήταν ένα αρκετά πλούσιο γεύμα
Το ελαιόλαδο , τα φρούτα και λαχανικά ήταν στο καθημερινό τους διαιτολόγιο . Συχνά έτρωγαν όσπρια ιδίως φακές και δημητριακά και καθημερινά έφτιαχναν ψωμί από κριθάρι και στάρι , βάζοντας μέσα πολλά καρυκεύματα όπως δυόσμο , σουσάμι , μάραθο , μέλι , τυρί κ.λ.π .Έτρωγαν επίσης αρκετό φρέσκο ψάρι και παστά προϊόντα , χοιρινό κρέας ψητό στη σούβλα ή βραστό , πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα από κατσικίσιο γάλα .
Έπιναν κάθε μέρα κρασί νερωμένο και το συνόδευαν με ξηρούς καρπούς
Συνήθως στις περισσότερες περιστάσεις , οι γυναίκες γευμάτιζαν χωριστά από τους άνδρες και μάλιστα εάν το μέγεθος του σπιτιού ήταν μικρό οι άνδρες κάθονταν πρώτοι και αφού ολοκλήρωναν το γεύμα τους , οι γυναίκες ακολουθούσαν . Ρόλο υπηρετών διατηρούσαν οι δούλοι .Κατά τον Αριστοτέλη στις φτωχές οικογένειες το ρόλο των υπηρετών , τον ασκούσαν οι γυναίκες και τα παιδιά .
Από διάφορες ταφικές αναπαραστάσεις , οι Έλληνες έτρωγαν καθιστοί , ενώ τους πάγκους τους χρησιμοποιούσαν συνήθως στα συμπόσια .Τα τραπέζια ήταν υψηλά για καθημερινή χρήση και χαμηλά για τα συμπόσια , ορθογωνίου σχήματος ,κατ εξαίρεση κατά τον 4ο π.χ αιώνα που ήταν στρογγυλά με ζωόμορφα πόδια .
Ως πιάτα χρησιμοποιούσαν πεπλατυσμένο ψωμί , τα οποία με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκαν σε πήλινα , ακόμη και από πολύτιμα μέταλλα ή γυαλί , η δε χρήση μαχαιροπίρουνων ήταν σπάνια και για τη λήψη του φαγητού συνήθως χρησιμοποιούσαν τα δάκτυλα , γι’ αυτό οι μερίδες ήταν σερβιρισμένες ψιλοκομμένες . Τα μαχαίρια τα χρησιμοποιούσαν για την κοπή του κρέατος . Τα τραπεζομάντιλα και οι πετσέτες ήταν άγνωστα .
Μετά το πέρας του γεύματος σκούπιζαν τα χέρια τους , με ψίχα ψωμιού
Οι φτωχοί πολίτες , έπαιρναν τις περισσότερες τροφές τους από την δωρεάν παροχή της φύσης , η δε βασική τροφή τους ήταν το κριθάρι , ζωμός από κριθάρι , πίτες και ψωμιά κριθαρένια .
Ο Ησίοδος σε σχετικό έργο του , αναφέρεται σε μερικές διατροφικές συνήθειες των φτωχών και συγκεκριμένα στην αγκινάρα , μέλι , βελανίδια , μολόχα , ξερά σύκα , θυμάρι και στα σαλιγκάρια . Το κρέας και το άσπρο ψωμί ήταν κάτι σπάνιο γι ατούς . Μάλιστα έτρωγαν πολλά αλατισμένα ψάρια (παστά) από τον Εύξεινο Πόντο. Έπιναν κρασί νερωμένο .
ΣΥΜΠΟΣΙΑ
Η λέξη <<συμπόσιο>> σημαίνει συνάθροιση ανθρώπων που πίνουν
Οι αρχαίοι Έλληνες εκτός των ατομικών -οικογενειακών καθημερινών γευμάτων , συνέτρωγαν με φίλους ή απλά γνωστούς που ονομάζονταν <<συμπόσια>> ή <<εστίαση>> όπως σήμερα λέγονται συνεστιάσεις .
Υπήρχαν και δείπνα όπου οι συμμετέχοντες συνεισέφεραν ή οικονομικά ή με τρόφιμα , τα οποία λέγονταν <<συμβολές>>, κάτι ανάλογο , το οποίο συμβαίνει και σήμερα .
Το συμπόσιο περιελάμβανε δύο στάδια . Το πρώτο ήταν αφιερωμένο στο φαγητό που συνήθως ήταν λιτό , ενώ το δεύτερο στην κατανάλωση ποτού ,συνοδευόμενο από μεζέδες τα τραγήματα , κάστανα , κουκιά , ψημένοι κόκκοι σίτου ή ακόμη γλυκίσματα από μέλι που είχαν στόχο την απορρόφηση του οινοπνεύματος , με σκοπό την επιμήκυνση του χρόνου της συνάθροισης .
Στην συνέχεια οι συμμετέχοντες συζητούσαν ή έπαιζαν διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια όπως ο κότταβος .Πολλές φορές ήταν ξαπλωμένοι σε ανάκλιντρα (κλίναι) και παρακολουθούσαν ή χορεύτριες ,ή ακροβάτες ή μουσικούς και έτσι συμπλήρωναν την ψυχαγωγία τους .
Το συμπόσιο ήταν εντελώς απαγορευμένο στις γυναίκες
Οι Σπαρτιάτες τρέφονταν με πιο πρωτόγονες και φτηνές τροφές , γιατί το πιστεύω τους ήταν << λίγα και καλά >> , αρκεί να ήταν σε θέση να θρέψουν το σώμα τους και να τους καταστήσουν σκληροτράχηλους
Η ζωή τους απλή και λιτή .Εκτός του γνωστού μέλανος ζωμού , που αποτελείτο από βρασμένο χοιρινό κρέας μέσα στο αίμα του σφραγιασθέντος χοίρου , με την συνοδεία αλατιού και ξιδιού , υπήρχαν και άλλα γεύματα . Τα πιο συνηθισμένα εδέσματα που προσφέρονταν στους Σπαρτιάτες τα τρωγάλια που ήταν ξερά φρούτα , ελιές , τυρί και άρτος .
Τα φαγητά αυτά συγκεντρώνονταν με την συνεισφορά της παραγωγής των ομοίων (όμοιοι ονομάζονταν οι Σπαρτιάτες που είχαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα ) .Μάλιστα οι όμοιοι έπρεπε να προσφέρουν κάθε μήνα ένα μέρος από την παραγωγή κριθαριού , τυριού και σύκων τους , στο κράτος .Όποιος όμοιος δεν είχε να προσφέρει τις απαραίτητες ποσότητες αγαθών, αποκλειόταν αυτόματα από την κοινωνική ομάδα των Σπαρτιατών -Ομοίων
Οι παχυσαρκία ήταν κατακριτέα και ανεπίτρεπτη στην αρχαία Σπάρτη . Προσπαθούσαν να έχουν αυτοπειθαρχία και δυνατή θέληση , προκειμένου να μην ακολουθούν τις επιταγές του στομαχιού τους και να το ορίζουν οι ίδιοι .
Το λάδι το θεωρούσαν ως κάτι πολύ θαυματουργό για την διατήρηση της υγείας τους , προκειμένου να έχουν γερό στομάχι και καλή λειτουργία της καρδιάς .Επίσης το νερωμένο κρασί ήταν απαραίτητο σε κάθε γεύμα τους .
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι η υγεία των Αρχαίων Ελλήνων βασιζόταν στην υγιεινή διατροφή χωρίς υπερβολές και στην σωματική άσκηση
ΕΞΟΥ <<ΝΟΥΣ ΥΓΙΕΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΣ>>
