Με αφορμή τις πρόσφατες διαδηλώσεις των κατοίκων της Βαρκελώνης, οι οποίοι ξεσηκώθηκαν εναντίον της ανεξέλεγκτης ροής τουριστών, αφού για πολλούς από τους ντόπιους κατοίκους αποτελεί βασική αιτία για την συνεχιζόμενη υποβάθμιση της ζωής τους (υπενθυμίζεται ότι στην Βαρκελώνη το κόστος στέγασης ανέβηκε κατά 68%), ξεκίνησε και στην Ελλάδα μία συζήτηση γύρω από το φαινόμενο του “υπερτουρισμού” και το κατά πόσο οι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί μπορούν να αντέξουν τους αναρίθμητους ξένους επισκέπτες.
Πολλές γωνιές της πατρίδας μας είναι διάσημες ως τα πέρατα του κόσμου, γι' αυτό άλλωστε προσελκύουν το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας και των ταξιδιωτών που έχουν κάθε χρόνο την Ελλάδα στις πρώτες τους επιλογές. Τίθεται όμως το ερώτημα, οι κάτοικοι των τουριστικών περιοχών, είναι απόλυτα ικανοποιημένοι από την δημοφιλία που αποδίδεται στον τόπο τους;
Κάποιοι έχουν αρχίσει να αισθάνονται άβολα, καθώς βλέπουν τα προβλήματά τους να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα από την στιγμή που όλα θυσιάζονται στον βωμό της τουριστικής ανάπτυξης. Το κόστος ζωής έχει ανέβει υπερβολικά για όλους τους κατοίκους που ζουν κοντά στα περιζήτητα τουριστικά “θέρετρα” (υψηλά ενοίκια, ακρίβεια σε αγαθά και υπηρεσίες), το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τα ανεπαρκή έργα υποδομής που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα των πολιτών (π.χ. προβλήματα υδροδότησης), δημιουργούν ένα κλίμα αρκετά πιεστικό για τις τοπικές κοινωνίες.
Σημαντικοί εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης της Κρήτης δίνουν τις απαντήσεις τους, για το αν θα δούμε να συμβαίνουν ανάλογα περιστατικά Βαρκελώνης και στην Ελλάδα, και ποια μέτρα πρέπει να παρθούν από την πλευρά της πολιτείας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι “κακοφωνίες” που παρατηρούνται από τον μαζικό τουρισμό.
Ζαχαρίας Δοξαστάκης: Είμαστε αρκετά μακριά από το να φτάσουμε σε καταστάσεις Βαρκελώνης και Μαγιόρκας
Ο δήμαρχος Χερσονήσου, Ζαχαρίας Δοξαστάκης, αναφέρθηκε στον “υπερτουρισμό” και στο το τι πρέπει να συμβεί από την πλευρά της πολιτείας για τον έλεγχο του φαινομένου:
«Φαινόμενα Μαγιόρκας και Βαρκελώνης απέχουν πολύ από εμάς. Το φυσικό περιβάλλον δεν κίνδυνεύει εξαιτίας της μεγάλης προσέλευσης τουριστών στον τόπο μας. Για να μην φτάσουμε όμως στο σημείο που έφτασαν άλλες περιοχές, θα πρέπει η πολιτεία να καταρτήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Υπάρχουν περιθώρια για σημαντικές παρεμβάσεις και βελτιώσεις στις υποδομές των τουριστικών περιοχών, για παράδειγμα θα πρέπει να έχουμε ένα σωστό πολεοδομικό σχεδιασμό και να οργανώσουμε τις παράκτιες ζώνες» επισημαίνει ο κύριος Δοξαστάκης.
«Σε ό,τι αφορά το τουριστικό προϊόν δεν χρειαζόμαστε περισσότερα κρεβάτια, αλλά χρειαζόμαστε αναβάθμιση των περεχόμενων υπηρεσιών. Επίσης, θα πρέπει να ενισχυθεί ο εναλλακτικός τουρισμός, όπως ο ιατρικός τουρισμός, αυτό θα οδηγήσει στην δημιουργία σημαντικών έργων και στην ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος. Η Κρήτη έχει την δυνατότητα να αντέξει όλες τις μορφές τουρισμού».
Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των τουριστικών περιοχών ο κύριος Δοξοστάκης είπε τα εξής: «Υπάρχουν αρκετά ζητήματα για τους κατοίκους των τουριστικών περιοχών, για παράδειγμα παρατηρείται αύξηση στην βραχυχρόνια μίσθωση των ακινήτων (Airbnb) και αυτό έχει επιφέρει σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων, υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στην υδροδότηση, μάλιστα πριν σας μιλήσω ήμουν σε μία συνάντηση με αντικείμενο το συγκεκριμένο θέμα. Γίνονται προσπάθειες για να ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα».
Κυριάκος Κώστογλου: Στοχεύουμε στην αειφόρο, πράσινη, ανθεκτική και ολιστική Κρήτη
Όπως τόνισε ο κ. Κυριάκος Κωτσόγλου, αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού Κρήτης στην εκπομπή “Τριτολογίες” της ΕΡΤ, «ως υπερτουρισμός, ο οποίος κυρίως αφορά τριάντα ημέρες τον χρόνο από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου, ορίζεται η κατάσταση στην οποία οι κάτοικοι βλέπουν τις ζωές τους να υποβαθμίζονται και οι τουρίστες το επίπεδο των εμπειριών τους, ενώ οι απόψεις διίστανται σε ό,τι αφορά αυτό το θέμα, καθώς, πέρα από όσους πιστεύουν ότι πλέον δεν χωράνε άλλοι τουρίστες, αρκετοί είναι και εκείνοι που θεωρούν ότι δεν υπάρχει πραγματικά υπερτουρισμός αλλά το αληθινό πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη υποδομών».
Για την τουριστική ανάπτυξη στην Κρήτη ο κύριος Κώστογλου σχολίασε τα εξής: «Στοχεύουμε στην αειφόρο, πράσινη, ανθεκτική και ολιστική Κρήτη, μία Κρήτη ποικιλόμορφη, με τον κοσμοπολίτικο Βορρά, τον εναλλακτικό Νότο και την ενδοχώρα που προσφέρει διαφορετικές εμπειρίες. Αν η Κρήτη δεν καταφέρει να εκτονώσει τις ροές που υπάρχουν σε ορισμένα σημεία, αυτό θα βλάψει την ποικιλομορφία της. Κάνουμε δράσεις που έχουν σχέση με την εμπειρία, όπως τα 1.200 πανηγύρια στην ενδοχώρα και το ορειβατικό σκι στον Ψηλορείτη κ.α., καθώς η εμπειρία από την προσδοκία διαφέρει».
Η μάστιγα των βραχυχρόνιων μισθώσεων στις τουριστικές περιοχές
Με τον καιρό έγινε όλο και πιο ελκυστικό για τους ιδιοκτήτες ακινήτων να εξάγουν τα διαμερίσματά τους από την αγορά των μακροχρόνιων ενοικιάσεων και να τα εκμισθώνουν για σύντομες περιόδους. Σήμερα, το 1/4 των τουριστικών καταλυμάτων στην ΕΕ είναι οι βραχυπρόθεσμης μίσθωσης και σε πολλές πόλεις, όπως π.χ. στην Αθήνα, ξεπερνούν τον αριθμό των ξενοδοχείων.
Με διαφημιστικές καμπάνιες όπως “Live like a local” (Ζήσε σαν ντόπιος) και “Belong anywhere” (Για να ανήκεις παντού) η Airbnb προσέφερε στους τουρίστες μια εμπειρία που τα ξενοδοχεία δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν. Πλέον διαθέτει 7,7 εκατ. ενεργές καταχωρήσεις και 5 εκατ. οικοδεσπότες παγκοσμίως, που οι ταξιδιώτες νοικιάζουν κατά μέσο όρο για 4,3 διανυκτερεύσεις.
Δεδομένου όμως ότι η οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο του 2000 εγκρίθηκε πολύ πριν από την ανάπτυξη των διαδικτυακών πλατφορμών, οι τελευταίες δεν ήταν υποχρεωμένες να μοιράζονται τα στοιχεία τους με τις αρχές της πόλης. Έτσι, ήταν αδύνατο για τις τοπικές ή κεντρικές αρχές να ελέγξουν τη νομιμότητα τους και να επιβάλουν κανονισμούς, όπως ασφαλείας, μέγιστο αριθμό ημερών ενοικίασης ή να φορολογήσουν τα εισοδήματα από αυτά. Χωρίς κανονιστική ρύθμιση οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αυξήθηκαν ραγδαία και οι δήμοι έχασαν φορολογικά έσοδα που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν για τις υποδομές. Στο Βερολίνο, παρά τις αυστηρές ρυθμίσεις, εξακολουθούν να λειτουργούν παράνομα πολλά Airbnbs, ενώ το 2022 σχεδόν τα μισά του Λος Άντζελες ήταν παράνομα.
Στις 18 Μαρτίου 2024 η Κομισιόν ενέκρινε τον νέο κανονισμό 2024/1028 για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τις 20 Μαΐου 2026. Σύμφωνα με τον «Νόμο Airbnb», όπως αποκαλείται, οι πλατφόρμες υποχρεούνται να μοιράζονται δεδομένα με τις τοπικές αρχές σε μηνιαία βάση. Ο νόμος θεσπίζει επίσης μια δωρεάν (ή αναλογικού κόστους) ηλεκτρονική διαδικασία εγγραφής για τους ιδιοκτήτες, παρέχοντάς τους έναν μοναδικό αριθμό εγγραφής για ταυτοποίηση με τις αρχές. Οι πλατφόρμες πρέπει να διασφαλίζουν την αξιοπιστία και την πληρότητα των πληροφοριών και να συνεργάζονται στη διεξαγωγή ελέγχων. Οι αρχές μπορούν να αναστείλουν τις εγγραφές και να ζητήσουν από τις πλατφόρμες να αφαιρέσουν τους οικοδεσπότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Η Airbnb χαιρέτισε τον νόμο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού προβλέπει ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας, οι τουριστικές ροές θα ξεπεράσουν τα 2 δισεκατομμύρια ταξιδιώτες. Ο οικονομικός αντίκτυπος της ταξιδιωτικής βιομηχανίας αναμένεται φέτος να φτάσει τα 11,1 τρισ. δολάρια (1 στα 10 δολάρια σε όλο τον κόσμο θα προέρχεται από τον τουρισμό) και προβλέπεται να φτάσει τα 16 τρισ. (11,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ) σε μια δεκαετία.
Το παράδειγμα της Βαρκελώνης
Η Βαρκελώνη έγινε το 2017 η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που ενέκρινε Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Τουριστικών Καταλυμάτων (PEUAT), το οποίο επιδίωκε να μοιράσει πιο σωστά τον τουρισμό. Χώρισε την πόλη σε τέσσερις ζώνες και στο κέντρο απαγορεύτηκε το άνοιγμα νέων ξενοδοχείων ακόμη κι αν άλλα έκλειναν. Πρόσφατα ανακοίνωσε ότι όταν τον Νοέμβριο του 2028 λήξουν οι υπάρχουσες 10.101 άδειες, αυτές δεν θα ανανεωθούν, ούτε θα δοθούν νέες.
neakriti.gr
