Κτίριο – Φάντασμα αποτελεί εδώ και 25 χρόνια το λεγόμενο μεγάλο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης στην πανεπιστημιούπολη του Γάλλου Ρεθύμνου. Από το απόγευμα της Παρασκευής 20 Αυγούστου 1999 έως σήμερα, «ο χρόνος έχει παγώσει» και ένα μεγάλο, φιλόδοξο έργο, έμεινε ημιτελές και έρμαιο των χρόνων που ανελέητα το «γερνούν» εγκαταλελειμμένο. Όπως φαίνεται δε, μάλλον χωρίς προοπτική αποπεράτωσης, αφού και τεχνικά κρίνεται πως δεν πρέπει να υπάρξει συνέχιση ανέγερσης ενός κτιρίου, πάνω στα παλιά φθαρμένα υλικά που αποτελούν τον σκελετό που απέμεινε στον περίφρακτο σήμερα χώρο.
Το κτίριο είχε ξεκινήσει να χτίζεται για να δημιουργηθεί ένα αμφιθέατρο πολλαπλών χρήσεων με 500 θέσεις θεατών και όλες τις τότε σύγχρονες υποδομές για να φιλοξενεί τις μεγάλες εκπαιδευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του ιδρύματος, διεθνή συνέδρια και βεβαίως τις ορκωμοσίες των σχολών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Όμως γύρω στις 4 το απόγευμα της 20ης Αυγούστου 1999 και ενώ γινόταν εργασίες, μια ξύλινη κατασκευή – καλούπι υποδοχής μπετόν – κατέρρευσε. Το υγρό μπετόν που τοποθετούνταν εκείνη την ώρα καταπλάκωσε τρεις εργάτες καθώς και τον 53χρονο εργολάβο Νίκο Σκουλουφιανάκη. Οι εργάτες στάθηκαν τυχεροί μέσα στην ατυχία τους. Όχι όμως ο Σκουλουφιανάκης, ο οποίος έχασε την ζωή του από ασφυξία και από τις πολλαπλές κακώσεις που υπέστη, όπως διαβάσαμε στα ρεπορτάζ της εποχής εκείνης.
Η τραγική αυτή ιστορία έμελε να γίνει «ταφόπλακα» για το ίδιο το κτήριο. Πέτρα πάνω σε άλλη δεν μπήκε μετά το εργατικό ατύχημα που προκάλεσε ντόμινο δυσμενών εξελίξεων για το φιλόδοξο έργο.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ
Εκείνη την εποχή για την ανέγερση σχεδόν όλων των δημόσιων κτηρίων δεν ζητούσαν πολεοδομική άδεια. Το ίδιο ίσχυε και για την Πανεπιστημιούπολη του Γάλλου, η οποία πολεοδομικά νομιμοποιήθηκε αργότερα. Ουσιαστικά και το αμφιθέατρο ήταν με τα σημερινά ισχύοντα μια «αυθαίρετη» κατασκευή. Αυτό ήταν και το πρώτο μεγάλο εμπόδιο για να συνεχιστεί το έργο.
Οι διαδικασίες για την πολεοδομική τακτοποίηση του κτηρίου ολοκληρώθηκαν πέντε χρόνια αργότερα, το 2004. Ωστόσο, ποτέ δεν προχώρησε η διαδικασία αποπεράτωσης. Μια σημαντική προσπάθεια έγινε το 2007 από την τότε Αντιπρύτανη Ιωάννα Γιατρομανωλάκη που επίσης ναυάγησε μέσα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και της ελληνικής αναποτελεσματικής δημόσιας μηχανής.
Ακολούθησε η οικονομική κρίση και σήμερα η πολεοδομική άδεια δεν έχει ισχύ. Παράλληλα, χρήματα για να αποπερατωθεί το κτήριο δεν εγκρίθηκαν ποτέ και ένας σκελετός από μπετόν, περιφραγμένος με ταμπέλες γύρω – γύρω που απαγορεύουν την είσοδο στον χώρο, παραμένει εκεί ως τεκμήριο μιας «πονεμένης» ιστορίας, σαν ένα φάντασμα από το παρελθόν καρφωμένο στον χώρο, θαμμένο στο παρελθόν, χαμένο στο διηνεκές.
ΕΝΑ ΝΕΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ
Η συζήτηση για την ανάγκη ενός μεγάλου αμφιθεάτρου στην πανεπιστημιούπολη του Γάλλου δεν σταμάτησε ποτέ. Όπως και οι απορίες για το κτήριο – φάντασμα της φιλοσοφικής.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει επισήμως γνωστά από το 2022 το έργο κατασκευής νέου αμφιθεάτρου στου Γάλλου έχει ενταχθεί στο μεγάλο έργο ΣΔΙΤ που προωθείται για το πανεπιστήμιο Κρήτης και περιλαμβάνει υποδομές σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο.
Στην Πανεπιστημιούπολη Ρεθύμνου προβλέπονται 1.810 κατοικίες δυναμικότητας 2.710 κλινών βορείως της Φιλοσοφικής σχολής (1650 κατοικίες των 20.5 τμ [30 ΑΜΕΑ], 130 των 43 τμ και 30 των 90 τμ), δεύτερη είσοδος βορείως της Πανεπιστημιούπολης, οδοποιίες και διαμορφώσεις περιβάλλοντος χώρου, σούπερ μάρκετ, καταστήματα, δεύτερο εστιατόριο, play room, υπαίθρια γήπεδα ποδοσφαίρου 5×5, μπάσκετ και τένις, παιδική χαρά, χώροι διοίκησης, αποθηκευτικοί χώροι κ.τλ., συνολικής δομημένης επιφάνειας 65.099 τ.μ.
Επίσης νέο Μεγάλο Αμφιθέατρο (ΝεΜΑ) δυτικά της Φιλοσοφικής σχολής, ένα συνεδριακό και πολιτιστικό κέντρο δυναμικότητας 800 θέσεων, δομημένης επιφάνειας 5.639 τ.μ. με όλες τις σύγχρονες υποδομές, δηλαδή, χώρους στάθμευσης 200 θέσεων + 400 δικύκλων, στούντιο ηχογράφησης, μεταφραστικοί θάλαμοι, αίθουσα πρόβας, αίθουσα διδασκαλίας, καμαρίνια, εστιατόριο.
Της εξέλιξης αυτής υπήρξε - και ποτέ δεν σταμάτησε να υφίσταται - έντονη διαφωνία για την χωροθέτηση του νέου αμφιθεάτρου αφού πολλοί υποστήριξαν πως δεν έπρεπε να επιλεγεί νέα θέση αλλά να αφαιρεθεί η υπάρχουσα κατασκευή που παραμένει ημιτελής από το 1999 και να ανεγερθεί το νέο αμφιθέατρο στην θέση της. Αυτό δεν έγινε τελικά δεκτό. «Εκεί είναι η θέση του» υποστηρίζουν πολλοί καθηγητές του ιδρύματος καθώς θεωρούν πως τα νέα έργα που θα γίνουν, θα πρέπει να έχουν την κατά το δυνατό πιο μικρή περιβαλλοντική επιβάρυνση της υπέροχης πανεπιστημιούπολης του Γάλλου.
Σε κάθε περίπτωση και επειδή το ζήτημα της χωροθέτησης κρίνεται από τους επαΐοντες τενοκράτες και τεχνικούς, το ζήτημα είναι πως το όνειρο του μεγάλου αμφιθεάτρου θα πρέπει να υλοποιηθεί. Να γίνει μια σύγχρονη υποδομή, η οποία θα συντηρείται και θα λειτουργεί από κοινού από το Πανεπιστήμιο, την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Ρεθύμνης, ως μια πολιτιστική και εκπαιδευτική δομή της πόλης που θα καλύψει σημαντικές ανάγκες και θα δώσει την ευκαιρία φιλοξενίας μεγάλων και σημαντικών συνεδριακών, πολιτιστικών και εκπαιδευτικών γεγονότων.
Ως προς το κτίριο – φάντασμα, ουδέν νεώτερον. Παραμένει εκεί ως κουφάρι εν αναμονή αποφάσεων που ποτέ δεν συνδέθηκαν με οποιοδήποτε μέλλον αποπεράτωσης. Και όπως φαίνεται μάλλον θα μείνει εκεί «παγωμένο» στην 20η Αυγούστου 1999 μιας «νεωτέρας» που πιθανόν να συνεχίσει να αποτελεί ένα ενδεχόμενο αγνώστων λοιπών προσδιοριστικών στοιχείων τελικής κατάληξης της συγκεκριμένης ιστορίας.
